Սաղմոս ՀԷ

Ի կատարած՝ իմաստություն Ասափի:

Տաղավարահարաց տոնին ամբողջ Իսրայելի առջև Դավիթն ասաց այս [սաղմոսը]՝ ի դեմս մեր Տիրոջ, որ ցույց է տալիս Աստծու բազում երախտիքները և նրանց անշնորհակալությունը: Ունի նաև Քրիստոսի խորհուրդը՝ եկեղեցու մեջ:

1. Նայեցարուք, ժողովուրդք, յօրէնս իմ. խոնարհեցուցէք զունկն ձեր ի բանս բերանոյ իմոյ:

Ժողովուրդնե՛ր, ո՛ւշ դարձրեք իմ օրենքներին, և մոտեցրեք ձեր ականջները բերանիս խոսքերին:

Ոչ թե Դավիթն է օրենսդիրն, այլ՝ Տերը, որ ասաց. «Լսել եք, թե ինչ ասվեց նախնիներին» (Մատթ. 5:21), այլ ես ձեզ իմ օրենքն եմ տալիս, ասում է, խոնարհեցրեք հեզությամբ ձեր ներքին ականջները. ով ականջ ունի լսելու, թող լսի:

2. Բացից առակաւ զբերան իմ, խօսեցայց զառակս ի սկզբանէ:

Առակով պիտի բացեմ բերանն իմ, սկզբից ևեթ առակներով պիտի խոսեմ:

Եվ Տերն էր դա, որ առանց առակի ոչինչ չէր խոսում: Պիտի խոսեմ. այն խորհրդի մասին, որ ի սկզբանե ծածկված էր:

3. Որպէս լուաք և ծանեաք զայս, և հարքն մեր պատմեցին մեզ:

Ինչպես լսեցինք ու իմացանք դրանք, և ինչպես մեր հայրերը պատմեցին մեզ:

Եկեղեցին է այսպես ասում, որ լսեց առաքյալների միջոցով:

4. Ոչինչ ծածկեցաւ յորդւոց նոցա յազգ յայլ, պատմել զօրհնութիւնս Տեառն, զզօրութիւն և զսքանչելիս իւր՝ զոր արա:

Մենք ոչինչ չթաքցրինք նրանց որդիներից, մյուս սերնդին պատմեցինք օրհնությունն ու զորությունը Տիրոջ և այն սքանչելագործությունները, որ նա արեց:

Առաքյալները իրենց աշակերտներից, և նրանք էլ՝ մյուսներից, մյուսներն էլ՝ մեզանից: Տիրոջ օրհնությունը, այսինքն՝ Հոր հայտնությունը և այն սքանչելագործությունները, որ ինքն արեց:

5. Հաստատեաց զվկայութիւն իւր առ Յակովբ, և օրէնս եդ ի վերայ Իսրայէլի:

Հակոբի համար հաստատեց իր վկայությունը, և օրենքներ դրեց Իսրայելի վրա:

Հակոբ ասելով նկատի ունի ամբողջ ժողովրդի, իսկ վկայություն՝ Մովսեսի օրենքը, հայտնի է, որ Տերը ոչ թե եկավ օրենքը լուծանելու, այլ՝ հաստատելու նոր օրենք՝ նոր Իսրայելի, ինչը ծածկված էր և հայտնի դարձավ:

6. Որինչ միանգամ պատուիրեաց հարցն մերոց, ցուցանել զայս որդւոց իւրեանց.

զի ծանիցեն յազգ յայլ:

Մեկ անգամ ընդմիշտ պատվիրելով մեր հայրերին, որ նրանք այդ բոլորը ցույց տան իրենց որդիներին, որ սովորեցնեն մյուս սերնդին:

Հայտնի է, որ գալու են հեթանոսները, բազում անգամներ ասաց սա Մովսեսի միջոցով, և Տերն էլ առաքյալներին ասաց. «Ուսուցանեցե՛ք… աշակերտ դարձրեք բոլոր ազգերին» (Մատթ. 28:19-20):

7. Որդիք, որ ծնանին, յարիցեն և պատմեսցեն զայս որդւոց իւրեանց, զի դիցեն առ Աստուած զյոյսս իւրեանց, և մի՛ մոռասցին զգործս Աստուծոյ:

Որդիները, որ ծնվելու են, պիտի ելնեն և պատմեն դա իրենց զավակներին, որպեսզի իրենց հույսը դնեն Աստծու վրա և չմոռանան Աստծու գործերը:

Աստծու գործերը մարդիկ են և աշխարհը, հրեաներն ու հեթանոսները պիտի իմանան, որ Հիսուսն է Աստված, ինչպես որ ասում է.

8. Զպատուիրանս նորա խնդրելով խնդրեսցեն. և մի՛ եղիցին որպէս և հարք իւրեանց:

Հետևելով նրա պատվիրաններին, որ իրենց հայրերի պես չլինեն:

Հետևելով նորին, այլ ոչ թե Իսրայելին, որ պատվիրանազանց եղան:

9. Ազգ չար և դառնացօղ. ազգ որ ո՛չ ուղղեաց զսիրտ իւր, և ոչ հաստատեաց առ Աստուած զհոգի իւր:

Որ իրենց հայրերի պես չար և դառնացող ազգ չլինեն, ազգ, որ չուղղեց սիրտն իր, և իր հոգին չհաստատեց Աստծու վրա:

Գնալ Աստծու մոտ և նմանվել նրան: Հրեաներին և կռապաշտ հեթանոսներին թող չնմանվեն որդիները, որոնք հաստատվել են նոր կրոնի վրա:

10. Որդիք Եփրեմի լիաձիգք և պնդաձիգք, յաւուր պատերազմի կապարճս դարձուցին:

Եփրեմի որդիները ուժեղ աղեղնավորներ էին, բայց պատերազմի օրը իրենց կապարճները ետ դարձրին:

Որովհետև քաջ աղեղնավորներ էին, աղեղն ուժգին ձգում էին՝ պինդ և ամուր: Պատերազմի ժամանակ, եթե Աստված հաջողություն էր տալիս նրանց, կապարճներից դուրս էին թափում նետերը, և դադարեցնում էին, երբ ոչնչացնում էին թշնամուն, իսկ եթե չէր տալիս, ապա լի [նետերով] այնտեղից ետ էին բերում՝ փախչելով, և պատահում էր, որ փախչելուց թշնամիներին էին թողնում: Եփրեմի ցեղից էր Ռոբովամը, որ հորթ պատրաստեց, և Աքայաբը:

11. Ո՛չ կացին նոքա յուխտի Տեառն. և ըստ իրաւանց նորա ո՛չ կամեցան գնալ:

Նրանք չմնացին Տիրոջ ուխտի մեջ և չուզեցին ընթանալ ըստ նրա օրենքների:

Որ ասացին, թե Տիրոջ ասած ամեն ինչը կլսենք և կկատարենք: Հեշտ էր, միայն ցանկություն էր պետք:

12. Մոռացան զերախտիս նորա, և զսքանչելիսն, զոր եցոյց նոցա:

Մոռացան նրա երախտիքներն ու այն սքանչելագործությունները, որ գործեց:

Եգիպտոսում արված երախտիքները:

13. Առաջի հարց նոցա, զոր արար զսքանչելիս իւր, յերկրին եգիպտացւոց և դաշտին Տայանու:

Նրանց հայրերի առջև, եգիպտացիների երկրում և Տայանի դաշտում:

Մոռացան նրա երախտիքները, [որ կատարվեցին] Տայանի դաշտի մոտ՝ Կարմիր ծովի եզրին, որտեղ եփրեմյաններն էին առաջնորդ՝ ամեն տեսակ հակառակություններով:

14. Հերձ զծովն և անցոյց զնոսա, կացոյց զջուրսն որպէս ի տիկս:

Նա ճեղքեց ծովը և անցկացրեց նրանց, ջրերը պահեց ինչպես տիկերի մեջ:

Մկրտության դրոշմով, որով, ինչպես տիկերի մեջ, կապվում է սատանան, որպեսզի չկարողանա ապականել մկրտության շնորհները:

15. Առաջնորդեաց նոցա ամպով ի տուէ. և զամենայն գիշեր ի լոյս հրոյ:

Ցերեկն ամպով առաջնորդեց նրանց, իսկ ողջ գիշերը՝ հրեղեն լույսով:

Ամպը Հոգին է, լույսը՝ հուրը, հրեղեն լեզուները, որ Հոգուց են, որտեղ չկա մեղքերի գիշեր:

16. Հերձ զվէմն յանապատի, և ետ ըմպել նոցա որպէս ի խորոյ մեծէ:

Պատռեց ժայռն անապատում, և նրանց խմցրեց ինչպես մեծ անդնդից:

Տիրոջ կողի խոցման խորհուրդն ունի, ինչպես մեծ անդունդ, որը երբեք չի սպառվում:

17. Հան զջուրսն ի վեմէն. և հոսեաց որպէս զգետս զջուրսն:

Ժայռից ջուր բխեցրեց, և ջրերը հոսեցրեց գետերի պես:

Վարդապետությունը որպես գետ, ինչպես որ ասաց. «Նրա ներսից գետեր պիտի բխեն» (Հովհ. 7:38):

18. Սակայն յաւելին ի մեղանչել. և ևս բարկացուցին զԲարձրեալն յանջրդի:

Սակայն նրանք շարունակեցին մեղանչել, և ավելի ևս բարկացրին Բարձրյալին անապատում:

Տիրոջը խաչ հանելուց հետո էլ բարկացրին, քանզի անջուր մնացին առաքյալների վարդապետությունից:

19. Փորձեցին զԱստուած ի սիրտս իւրեանց, ի խնդրել զկերակուր անձանց իւրեանց:

Փորձեցին Աստծուն իրենց սրտերում՝ կերակուր խնդրելով իրենց համար:

Ինչպես որ Տիրոջն էին ասում. «Ի՞նչ նշան կանես, որ տեսնենք… մեր հայրերը անապատում մանանան կերան» (Հովհ. 6:30-31):

20. Տրտնջեցին զԱստուծոյ և ասացին, միթէ կարօ՞ղ իցէ Աստուած պատրաստել սեղան յանապատի:

Տրտնջացին Աստծուց ու ասացին. «Միթե Աստված կարո՞ղ է սեղան պատրաստել անապատում»:

Ամեն ջուր ժայռից է բխում, ասացին, ի՞նչ նորություն կա այստեղ: Եվ մանանայի մասին էլ ասացին, թե ի՞նչ է այս դատարկ հացը:

21. Քանզի հարկանէր զվէմն՝ և հոսէին ջուրք, և վտակք խաղային ի նմանէ:

Ճիշտ է, որ նա հարվածեց ժայռին, և ջրեր հոսեցին ու վտակներ բխեցին դրանից:

[Հարվածեց] գավազանով, և վտակներ բխեցին:

22. Աղէ՞ հաց ևս կարասցէ տալ նա մեզ. կամ պատրաստեսցէ՞ սեղան ժողովրդեան իւրոյ:

Բայց կարո՞ղ է նաև հաց տալ մեզ կամ իր ժողովրդի համար սեղան պատրաստել:

Եթե կարողանում է մեզ այս տալ, ապա կարող է նաև ցորենից պատրաստված հաց էլ տալ մեզ, որ հավատանք:

23. Վասն այսորիկ լուաւ զայս Տէր, և յապաղեաց. հուր բորբոքեցաւ ի Յակովբ. և բարկութիւն ել ի վերայ Իսրայէլի:

Դրա համար էլ Տերը լսեց այս և հապաղեց. հուր բորբոքվեց Հակոբի սերնդի մեջ, և բարկություն իջավ Իսրայելի վրա:

Հապաղեց ավետյաց երկիր մտնելը՝ քառասուն տարի: Հուր բորբոքվեց, հայտնի է անապատում այդ վայրը, որ կոչվեց Հրայրեաց, և սրանից բորբոքվեց Տիրոջ նախանձախնդրության հուրը, և բարկության՝ հռոմեացիների միջոցով:

24. Զի ո՛չ հաւատացին յԱստուած, և ո՛չ յուսացան ի փրկութիւն նորա:

Նրանք Աստծուն չհավատացին ու հույս չդրին նրա փրկության վրա:

Կարծես թե հեշտ էր այդքան հրաշքներ [գործելը], և հույսները չդրեցին նրա վրա:

25. Հրաման ետ ամպոց ի վերուստ, զդրունս երկնից եբաց. և տեղեաց ի նոսա մանանայ ի կերակուր:

Տերը վերևից հրաման տվեց ամպերին ու բացեց դռները երկնքի: Եվ մանանա տեղացրեց նրանց վրա որպես կերակուր:

Տարերքները Աստծու մառաններն են, երբ ցանկանում է, բացում է և դուրս հանում: Երկրի վրա կարծր վեմը ամպի պես դարձրեց, և երկինքը ցորենի նման մշակելով՝ մանանա հոսեցրեց:

26. Զհաց երկնից ետ նոցա, զհազ հրեշտակաց կերան մարդիկ. և իջոյց ի նոսա կերակուր ի լիութիւն:

Երկնային հաց տվեց նրանց, մարդիկ հրեշտակների հացը կերան. և նա լիուլի ուտելիք իջեցրեց նրանց համար:

Ոչ թե երկնային, այլ՝ երկրի մթնոլորտի, ինչը գրքերում երկինք է կոչվում: Հրեշտակների հացը. որը կամ հրեշտակային մաքրություն էր վայելում կամ էլ հրեշտակների միջոցով էր տրվել, և օրինակն էր այն հացի, որ երկնքից իջնելով կյանք տվեց աշխարհին: Նա լիուլի ուտելիք իջեցրեց նրանց համար. առավել, քան պետք էր:

27. Հան զհողմ հարաւոյ, և ած զօրութեամբ իւրով զհիւսիսիւ:

Հանեց հարավի հողմը, և իր զորությամբ բերեց հյուսիսի կողմը:

Մեկով լորամարգիներ էր տալիս, մյուսով՝ դադարեցնում:

28. Տեղեաց ի նոսա միս որպէս զհող, որպէս զաւազ ծովու զթռչունս թևաւորս:

Նրանց վրա հողի պես միս տեղացրեց, և ծովի ավազի պես՝ թևավոր թռչուններ:

Քանի որ մսի տեղ խոզի միս ցանկացան, ապա տվեց նրանց նաև այն, ինչ դրանց համն ու պարարտությունն ուներ:

29. Արկ ի մէջ բանակի նոցա, և շուրջ զվրանօք նոցա:

Նա դրանց նետեց նրանց բանակատեղիի մեջ և նրանց վրանների շուրջը:

Որպեսզի հեռու չլինի իրենցից և ջանք չգործադրեն:

30. Կերան և յագեցան յոյժ. զցանկութիւն նոցա ետ նոցա. և ոչինչ կարօտ եղեն ի ցանկութենէ իւրեանց:

Կերան և լիապես հագեցան, իրենց ցանկացածը տվեց նրանց: Եվ նրանք իրենց ցանկությունից ոչնչով զուրկ չմնացին:

Հայտնի է, որ ըստ բարի ցանկության փոփոխվում էր մանանայի որակն ու համը, և լորամարգը լրացնում էր խոզի մսի ցանկության պահանջը:

31. Մինչդեռ կերակուրք ի բերանս իւրեանց էին, բարկութիւն յԱստուծոյ ել ի վերա նոցա:

Մինչ դեռ կերակուրն իրենց բերանում էր, Աստծու բարկությունը իջավ նրանց վրա:

Քանզի տրտնջալով և առանց գոհանալու էին ուտում, և ցանկանում էին Եգիպտոս վերադառնալ:

32. Սպան զբազումս ի նոցանէ. և զընտիր ընտիրս յԻսրայէլէ սատակեաց:

Նրանցից շատերին նա սպանեց և Իսրայելի ընտրյալներին ոչնչացրեց:

Ազնվականներից և իշխաններից՝ կորխեաններին ու դադանյաններին:

33. Յայսմ ամենայնի մեղան և ևս. ո՛չ հաւատացին սքանչելեաց նորա:

Հակառակ այս բոլորի, նրանք նորից մեղանչեցին ու չհավատացին նրա հրաշագործություններին:

Զարմանում է Հոգին, ուստի սա նշանակում է նաև, որ Քրիստոսի գալստյան ժամանակ շատերն անպատրաստ կգտնվեն, ինչպես որ այնտեղ՝ զոհը ձեռքներին և այլ զազրելի մեղքերով, տրտունջը բերաններին և հանկարծակի վրա է հասնում [Աստծու] բարկությունը, ինչպես հղի կնոջ ծննդաբերության ցավերը, քանզի ասում է, թե ավելի շատ [մեղանչեցին]:

34. Պակասեցան յունայնութեան աւուրք նոցա. և ամք նոցա փութապէս անցին:

Նրանց օրերն ունայնաբար սպառվեցին, և նրանց տարիներն արագ անցան:

Ունայն՝ բարուց զուրկ, և նրանց տարիներն արագ անցան. տարիներն ամսվա պես էր անցնում, իսկ ամիսը շաբաթի պես էր անցնում, շաբաթն էլ՝ օրվա:

35. Յորժամ սպանանէր զնոսա, խնդրէին զնա. դառնային և առաւօտ առնէին առ Աստուած:

Երբ Տերը սպանում էր նրանց, նրանք փնտրում էին իրեն, դարձի էին գալիս և փութով դիմում էին Աստծուն:

Ինչպես չար ծառաներ, քանզի որդիներ չդարձան: Աստծուն և Մովսեսին էին դիմում առավոտից մինչև երեկո և գիշերվանից մինչև մյուս առավոտ, կարծես թե այսուհետև նոր խոստանում էին սկսել անսխալ առաքինությամբ ընթանալ:

36. Յիշեցին՝ զի Աստուած օգնական էր նոցա. Աստուած Բարձրեալ փրկիչ էր նոցա:

Նրանք հիշեցին, որ Աստված իրենց օգնականն էր, Բարձրյալն Աստված փրկիչն էր իրենց:

Առերևույթ էին հիշում, և, իհարկե, վշտերի ժամանակ:

37. Սիրեցին զնա բերանօք իւրեանց, և լեզուօք իւրեանց ստեցին նմա. սիրտք նոցա ո՛չ էին ուղիղ ընդ նմա, և ո՛չ հաւատացին ուխտի նորա:

Սիրեցին նրանք իրենց բերաններով, բայց իրենց լեզուներով ստեցին նրան: Նրանց սրտերը շիտակ չէին նրա հանդեպ, և նրանք չհավատացին նրա ուխտին:

Լեզուներին օրհնություն էր, իսկ սրտներում՝ անեծք, ըստ այդմ էլ ասում է. «Իմ ժողովուրդը շրթունքներով է մեծարում ինձ, բայց սրտով հեռացել ու մեկուսացել է ինձնից» (Ես. 29:13):

38. Այլ նա ինքն գթած էր, քաւէր զմեղս նոցա՝ և ո՛չ ապականէր:

Բայց ինքը գթասիրտ էր, քավություն էր տալիս նրանց մեղքերին ու չէր կործանում նրանց:

Գթասիրտ էր, որովհետև Հայր էր, քավություն էր տալիս, թեև ի սրտե չէին խնդրում:

39. Յաճախէր դարձուցանել զբարկութիւն իւր. և ոչ բորբոքեաց զամենայն սրտմտութիւն իւր:

Հաճախ զսպում էր իր բարկությունը և չէր թափում իր ողջ զայրույթը:

Միջոցներ էր հնարում [գուցե դարձի գային]:

40. Յիշեաց, թէ մարմին են նոքա. հոգի, որ ելանէ՝ այլ ո՛չ ևս դառնայ:

Հիշում էր, որ նրանք մարմին են՝ շունչ, որ, դուրս ելնելով, այլևս ետ չի դառնում:

Տկար մարմին, և շունչ, որ մահվանից հետո այս կյանքին այլևս չի դառնում, քանզի այստեղ է ապաշխարության վայրը այս կյանքի համար:

41. Քանի՞ցս անգամ դառնացուցին զնա յանապատի. և բարկացուցին զԲարձրեալն յանջրդի:

Քանի՜-քանի՜ անգամ դառնացրին նրան անապատում, բարկացրին Բարձրյալին անջրդի վայրում:

Թիվ ու համար չկա: Դառնացրին, հայհոյում էին, երբ մի փոքր ուշանում էր վեմից [ջուր բխելը], ինչն ընթանում էր նրանց ճանապարհով:

42. Դարձան և փորձեցին զԱստուած. և զսուրբն Իսրայէլի զայրացուցին:

Վերադարձան և փորձեցին Աստծուն, և Իսրայելի սրբին զայրացրին:

Սրտով Եգիպտոս [վերադարձան], և Իսրայելի սրբին զայրացրին, որ սուրբ է բարկությունից և կրքերից:

43. Ո՛չ յիշեցին զձեռն նորա. յաւուր յորում փրկեաց զնոսա ի ձեռաց նեղչաց նոցա:

Չհիշեցին նրա ձեռքը, ձեռք, որ մի օր փրկեց նրանց իրենց նեղողներից:

[Այդ դեպքերից] երկար ժամանակ չէր անցել:

44. Որպէս արար զնշանս՝ և զարուեստս իւր յերկրին եգիպտացւոց, և ի դաշտին Տայանու:

Չհիշեցին, թե նա ինչպես սքանչելիքներ ու զարմանահրաշ գործեր արեց եգիպտացիների երկրում և Տայանի դաշտում:

Խոսքով սքանչելիքներ էր գործում, և ձեռքով՝ զարմանահրաշ գործեր:

45. Դարձոյց յարիւն զգետս նոցա, և զանձրև նոցա, զի մի՛ արբցին:

Նրանց գետերն ու անձրևներն արյուն դարձրեց, որ չխմեն:

Տղաների արյունն էր տալիս նրանց խմելու, և երկնքից թափած անձրևը վկայում էր, որ Աստծու առջև մեղանչեցին, ուստի այլ կերպ չէր կարող այնտեղից անձրև գալ, եթե  ոչ հրաշքով:

46. Առաքեաց ի նոսա շանաճանճ և եկեր զնոսա, և գորտիւ ապականեաց զնոսա:

Նրանց վրա շնաճանճեր ուղարկեց, որոնք հոշոտեցին նրանց, և գորտերով նրանց ապականեց:

Որովհետև եգիպտացիները շան պես կատաղած էին իսրայելացիների վրա:

47. Ետ ժանգոյ զպտուղ նոցա, և զվաստակս նոցա մարախոյ:

Նրանց բերքը որդնոտության մատնեց, և նրանց վաստակը բաժին դարձրեց մարախի:

Որովհետև նրանց միտքը լեցուն էր նենգության ժանգով:

48. Հար կարկտիւ զայգիս նոցա, և զթզենիս նոցա եղեմամբ:

Նրանց այգիները կարկտահար արեց, և նրանց թզենիները ծածկեց եղյամով:

Քանզի աստվածապաշտներին խիստ խոսքերով քարկոծում էին:

49. Մատնեաց ի կարկուտ զանասունս նոցա. և զստացուածս նոցա հրով դատեցաւ:

Նրանց անասուններին կարկտահար արեց, և նրանց ունեցվածքը հրո ճարակ դարձրեց:

Որովհետև Աստծու փոխարեն կենդանիներին էին պաշտում, և կարկուտի միջից կրակ էր ելնում և այրում ու ոչնչացնում էր կարկուտից զերծ մնացածներին:

50. Առաքեաց ի նոսա զսրտմտութիւն բարկութեան իւրոյ, զսրտմտութիւն՝ բարկութիւն և զնեղութիւն:

Նրանց դեմ ուղարկեց իր սաստիկ սրտմտությունը, սրտմտությունը՝ զայրույթն ու անձկությունը:

Բարկություն՝ խոսքով, իսկ սրտմտություն՝ գործով, քանզի իրենց սրտերն ու խորհուրդները չարչարվում էին նրանց ահ ու երկյուղով:

51. Առաքեաց ի նոսա տանջանս՝ ի ձեռն հրեշտակի չարի, դիմեցոյց ի նոսա զսրտմտութիւն բարկութեան իւրոյ:

Չար հրեշտակի ձեռքով տանջանքներ ուղարկեց նրանց վրա: Նրանց վրա թափեց իր սաստիկ սրտմտությունը:

Ոչ թե հրեշտակն էր չար, այլ՝ գործի պատճառով դաժան ու ահարկու էր կոչվում:

52. Ո՛չ անխայեաց ի մահուանէ զանձինս նոցա. և զանասունս նոցա ի մահ մատնեաց:

Նրանց հոգին զերծ չպահեց մահվանից, և կոտորեց նրանց անասունները:

Ովքեր մեռած էին Աստծու համար:

53. Եհար զամենայն անդրանիկս եգիպտացւոց, զսկիզբն ամենայն վաստակոց նոցա ի յարկս Քամայ:

Նա հարվածեց Եգիպտոսի բոլոր անդրանիկ ծնունդներին՝ իրենց վաստակի առաջնեկներին Քամի վրանների տակ:

Մարդկանց և անասուններին, որովհետև աստվածպաշտության անդրանիկ խորհուրդը սպանեցին իրենց հոգիներում, քանզի Մեստրեմը Քամի [սերնդից] էր:

54. Հորդան ետ որպէս խաշին ժողովրդեան իւրոյ. և եհան զնոսա որպէս հօտ յանապատ:

Իր ժողովրդին քշեց ոչխարների պես, և ինչպես հոտ նրանց հանեց անապատ:

Առաջ քշեց հոտին ծովի մոտ գտնվող լայն ճանապարհով, և կարծես աղաձայն լսելով՝ առաջ շարժվեցին:

55. Առաջնորդեաց նոցա յուսով, և ո՛չ երկեան, և զթշնամիս նոցա ծով ծածկեաց:

Նրանց առաջնորդեց հույսով՝ և նրանք չվախեցան, և ծովը ծածկեց նրանց թշնամիներին:

Հույս տվեց, որ եթե այս ամենն արեց, ապա ոչ մի անկարելի բան իր համար չկա:

56. Եհան զնոսա ի լեառն սրբութեան իւրոյ, լեառն այն՝ զոր ստացեալ էր աջոյ նորա:

Նրանց բարձրացրեց իր սուրբ լեռը՝ լեռն այն, որ իր աջն էր նվաճել:

Նկատի ունի Սիոն լեռը, որ ստեղծել էր, և նաև ստացել Աբրահամի ու Հակոբի միջոցով՝ քանանացիներից, նաև ստացել էր Հեսուի միջոցով հարվածելով:

57. Մերժեաց յերեսաց նոցա զհեթանոսս. վիճակեցոյց ի նոսա զվիճակ ժառանգութեան իւրոյ, և բնակեցոյց ի յարկս նոցա զազգն Իսրայէլի:

Նրանց առջևից վանեց հեթանոսներին, իր ժառանգությունից բաժին բաշխեց նրանց և Իսրայելի ցեղերին բնակեցրեց նրանց վրաններում:

Քանանացիներին ոչնչացնելով, և երկիրը որպես ժառանգություն տվեց նրանց:

58. Փորձեցին՝ դառնացուցին զԱստուած Բարձրեալն, և զվկայութիւն նորա ո՛չ պահեցին:

Նրանք փորձեցին, դառնացրին Բարձրյալ Աստծուն ու նրա վկայությունը չպահեցին:

Այդ պատճառով էլ նրանց կոչեց «դառնացնողների տուն» (Եզեկ. 2:5), և նրանց ասաց, թե մի՛ եղեք ձեր հայրերի պես անզգամ:

59. Դարձան խոտորեցան որպէս և հարք իւրեանց, դարձան՝ և եղեն որպէս զաղեղն թիւր:

Դարձյալ խոտորվեցին ինչպես իրենց հայրերը, դարձյալ նմանվեցին ծուռ աղեղի:

Ինչպես անապատում: Աղեղի կազմությունն է այդպես, իսկ նրանք ծուռ եղան կամավոր:

60. Դարձան բարկացուցին զնա ի բագինս իւրեանց. և դրօշելովք իւրեանց նախանձ արկին նմա:

61. Լուաւ Աստուած, և արհամարհեաց զնոսա. և անարգեաց յոյժ զԻսրայէլ:

Դարձան բարկացրեցին նրան իրենց բագիններով, և իրենց կուռքերով շարժեցին նախանձը նրա: Լսեց Աստված ու զայրացավ նրանց վրա, և խիստ անարգեց Իսրայելը:

Կուռքերի պատկերը կանգնեցրին: Շարժեցին նախանձը նրա, ինչպես մի կին, որ այլ տղամարդկանց հետ է գնում, և նրա պատճառով նրանք նույնպես սաստիկ անարգվում են:

62. Մերժեաց յիւրմէ զխորանն ի Սելով. խորան, զոր բնակեցոյց ի մէջ մարդկան:

Մերժեց նա խորանը Սելովի, խորանն այն, որ հաստատել էր մարդկանց մեջ:

[Մերժեց այն խորանը], որով ինքն էր բնակվել մարդկանց մեջ, Հեղիի որդիների մեղքերի պատճառով այլազգիները գերեցին Հովսեփի բաժնից, և վերադարձավ [տապանակը] գեթացի Աբեդդարի տուն:

63. Մատնեաց ի գերութիւն զզօրութիւն նոցա. և զգեղ նոցա ի ձեռս թշնամեաց նոցա:

Նրանց զորությունը գերության մատնեց, իսկ նրանց գեղեցկությունն՝ իրենց թշնամիների ձեռքը:

Արդարև, նրանց զորությունն ու գեղեցկությունը, որ տապանակն էր, թշնամիների՝ փղշտացիների ձեռքը մատնեց:

64. Արգել ի սուր զժողովուրդ իւր. և զժառանգութիւն իւր անտես արար:

Իր ժողովրդին սրի մատնեց և անտեսեց իր իսկ ժառանգությունը:

Խանգարեց՝ չթողեց փախչել, մինչև որ Իսրայելի բանակից սրախողխող եղան երեսուն հազար մարդ:

65. Զերիտասարդս նոցա եկեր հուր, և վասն կուսանաց նոցա ոչ ո՛ք սգացաւ:

Նրանց երիտասարդներին հուրը լափեց, և նրանց կույսերի համար ոչ ոք չսգաց:

Հուրը լափեց, այսինքն՝ Աստծու բարկությունը, և նրանց կույսերի համար, որ խայտառակվեցին, ոչ ոք չսգաց՝ չափսոսացին, և չար համարվեցին Աստծու կողմից:

66. Քահանայք նոցա անկան ի սուր. և զայրիս նոցա ոչ ո՛ք էր՝ որ լայր:

Նրանց քահանաները սրի քաշվեցին, և նրանց այրիներին ոչ ոք չվշտակցեց:

[Քահանաներ] Օփնին և Փենեեսը, և նրանց այրիներին ոչ ոք չվշտակցեց, քանզի յուրաքանչյուրն իր տան մեջ սուգ ուներ, և Հեղիի [հարսը], երբ ծննդաբերեց, և մեռնում էր, [մանկանը] «Վայ քաբոթ» կոչեցին, որը նշանակում է. «Իսրայելի փառքը վերացավ» (Ա. Թագ. 4:21-22):

67. Զարթեաւ որպէս ի քնոյ Տէր, որպէս հզօր, զի թափէ զգինի:

Տերը կարծես քնից արթնացավ, ինչպես գինուց սթափվող հսկա:

Համբերատար լինելու համար է վրեժ լուծում: Հսկա, որ սթափվում է բարկության ցասումից: Եվ նորից, ոչ թե բարկությամբ է հարբաց, այլ, ինչպես մի հսկա, որը չի հաղթում արբեցությամբ, կամ սթափվելուց հետո նոր միայն դատաստան տեսնում, այլ՝ արդարությամբ է հատուցում:

68. Եհար յետս զթշնամիս իւր, նախատինս յաւիտենից արար զնոսա:

Նա թշնամիներին ետ շպրտեց՝ հավիտենական նախատինք տալով նրանց:

Հրեաներին՝ հավիտենական նախատիք տալով, ինչպես որ են իսկապես:

69. Մերժեաց նա զխորանն Յովսեփու, և զազգն Եփրեմի նա ո՛չ ընտրեաց:

Մերժեց նա խորանը Հովսեփի, և Եփրեմի ցեղին նա չընտրեց:

Որ ամեն տեսակ չարիքի առաջնորդ դարձան:

70. Այլ ընտրեաց նա զազգն Յուդայ. զլեառն Սիովն, զոր և սիրեաց:

Այլ նա ընտրեց Հուդայի ցեղին, լեռը Սիոնի, որը և սիրեց:

Ում որ խոստացել էր, և որից էլ ծնվելու էր Տերը: Լեռը Սիոնի, որի վրա խաչվեց, և սիրեց այդ վայրը:

71. Շինեաց որպէս միեղջերոյ զսրբութիւն նորա, յերկրի հաստատեաց զնա յաւիտեան:

Նրա սրբարանը շինեց միեղջերուի նմանությամբ՝ հավիտյան գետնի վրա հաստատելով այն:

Միապետական թագավորությունը շինեց միեղջերուի նմանությամբ, ինչպես որ նա մի եղջյուր ունի և անհաղթ կենդանի է, ինչը խորհրդանշում է նրա համազոր աստվածությունը, նրա սրբությունը Ուռնայի կալում, որտեղ Դավիթը ուխտ հաստատեց Աստծու հետ և սեղան կառուցեց, այն ընդունեց Աստված և հաստատեց Սողոմոնի միջոցով, մինչև որ Դավթի բնությունից մարմին առավ և իր աստվածությամբ հաստատեց սրբությունը հավիտյան:

72. Ընտրեաց զԴավիթ ծառայ իւր, և ընկալաւ զնա ի հօտէ խաշանց, ի վերջին ծնելոցն ընկալաւ զնա:

Ընտրեց Դավթին՝ իր ծառային, և նրան դուրս քաշեց ոչխարների հոտից: Նորածին գառների միջից վերցրեց նրան:

Նախապես իմանալով նրա լավ լինելը, որ թեև մեղանչեց, սակայն սիրուց չհեռացավ: Ոչխարների հոտից, չանարգեց նրան իբրև աղքատի: Նորածին գառների միջից վերցրեց՝ վերջնածին գառներին էր արածեցնում:

73. Հովուել զՅակովբ ծառայ իւր, և զԻսրայէլ ժառանգութիւն իւր:

Որ հովվի իր ծառա Հակոբի ցեղին և իր ժառանգությունը՝ Իսրայելը:

Իր հովվության խորհրդանիշն էր:

74. Արածէր զնոսա իմաստութեամբ սրտի իւրոյ, յանմեղութիւն ձեռաց իւրոց առաջնորդէր նոցա:

Նա արածեցնում էր նրանց իր սրտի իմաստությամբ, իր անմեղունակ ձեռքերով առաջնորդում էր նրանց:

Ոչնչացնում էր երկրի վրայի կուռքերին, աստվածպաշտություն էր սովորեցնում, երգով և սաղմոսով էր լցնում նրանց հոգիները, Տիրոջ օրինակն էր հանդիսանում, որ մասամբ իրենից էր [Դավթի սերնդից]: Եվ անմեղունակ ձեռքերով առաջնորդում էր. իր մոտ հավաքելով աշխատողներին և ծանրաբեռնվածներին, որոնց հետ նաև մեզ հանգստություն պարգևի իր արքայությունում, և նրանց փառք հավիտյանս. ամեն:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը