Գրքեր

Սաղմոս Լ

Ի կատարած. սաղմոս Դավթի հերոսության գովքի մասին: Այլ բան չի գտնում ասելու, քան այս. «Շփոթության մեջ ես ասացի, թե այլևս հեռու մնացի աչքերիդ առջևից», և սա ասել է Աբիսողոմից փախչելու ժամանակ, հիշում է նաև այն նենգությունները, որ կրել էր Սավուղից, և մարգարեանում է նաև Տիրոջ չարչարանքների մասին, որ պիտի կրեր՝ արդարացնելով մեր բնությունը և մեր մեղքերն իրենը համարելով, նաև Հորն աղոթելը, երեսուն տարեկան լինելը և մկրտությամբ մեր մեղքերը մաքրելը, և ըստ այդմ էլ սաղմոսն ունի երեսուն թիվը:

1. Ի քեզ, Տէր, յուսացայ, մի՛ ամաչեցից յաւիտեան. յարդարութեան քում փրկեա՛ զիս և ապրեցո՛ զիս:

Հույսս դրեցի քեզ վրա, Տե՛ր, թող հավետ ամոթով չմնամ, քո արդարությամբ փրկի՛ր և ազատի՛ր ինձ:

Ասում է, թե հույսն ամոթով է մնում մեղանչելու ժամանակ, բայց երբ հույսս քեզ վրա եմ դնում, Տեր, թող հավետ ամոթով չմնամ: Քո արդարությամբ, այսինքն՝ ընդունիր ինձ ըստ քո արդարության, ինչպես որ ասում ես. «Վայել է մեզ, որ մենք կատարենք Աստծո ամեն արդարություն» (Մատթ. 3:15): Եվ փրկի՛ր ու պահպանի՛ր գեհենից:

2. Խոնարհեցո՛ առ իս զունկն քո. վաղվաղեա՛ կեցուցանել զիս:

Դեպի ինձ խոնարհիր ականջը քո, փութա՛ ինձ պաշտպանելու:

Որպես մարդասեր բժիշկ, փութա՛, արագ հասի՛ր և մի՛ թող, որ մեղքի մեջ մեռնեմ:

3. Լե՛ր իմ, Աստուած, պաշտպան՝ և տուն ապաւինի ապրեցուցանել զիս. զի հզօրիչ իմ և ապաւէն իմ դու ես:

Եղի՛ր իմ պաշտպանը, Աստված, և իմ փրկության ապաստարանը, քանզի իմ ուժն ու ապավենն ես դու:

Որովհետև ես դուրս եկա իմ տնից: Ակյուղասը «վեմ» է ասում, ինչը մեղքերի քամիներից և հեղեղներից հաստատուն է մնում:

4. Վասն անուան քոյ, Տէր, առաջնորդեցեր ինձ, և սնուցեր զիս. և հանցես զիս յորոգայթէ յայսմանէ, որ թագուցաւ ինձ:

Քո անվան համար ինձ առաջնորդ եղար և սնուցեցիր ինձ: Ինձ կհանես այն որոգայթից, որ լարեցին իմ դեմ:

Գոհություն է հայտնում իր ստացած բարիքների համար: Եվ ինձ մանուկ հասակից ընդունեցիր, ասում է, ու ինձ կհանես այն որոգայթից, որ Աբիսողոմը լարեց իմ դեմ, իսկ հրեաները՝ Տիրոջ դեմ:

5. Դու ես պաշտպան իմ, Տէր, և ի ձեռս քո յանձն առնեմ զհոգի իմ:

Դու ես պաշտպանն իմ, Տե՛ր, և քո ձեռքն եմ հանձնում իմ հոգին:

Թող որ նրանք չսպանեն ինձ: Եվ Տերն էլ այս բառերը կրկնեց խաչի վրա. «Հա՛յր, քո ձեռքն եմ ավանդում իմ հոգին» (Ղուկ. 23:46), և նրանից հետո՝ ամբողջ մարդկությունը:

6. Փրկեցեր զիս, Տէր Աստուած, ճշմարտութեամբ քով. ատեցեր զայնոսիկ, որ պահեն զերկիւղ ի սնոտիս:

Տե՛ր Աստված, փրկեցիր ինձ քո ճշմարտությամբ: Ատեցիր նրանց, ովքեր երկյուղ են կրում սնոտիաբար:

Ճշմարիտ դատաստանով ատեցիր նրանց, որ սնոտի երկյուղի պատճառով չեկան ինձ մոտ և ովքեր վախեցան թողնել կուռքերին կամ օրենքը և գալ Ավետարանի մոտ, քանզի Դավիթը թեև շրջում էր այլազգիների մեջ, բայց միայն Տիրոջն էր պաշտում:

7. Ես ի Տէր յուսացայ. ցնծացայց և ուրախ եղէց ի փրկութեան քում:

Ես հույսս դրեցի Տիրոջ վրա, պիտի ցնծամ և ուրախանամ քո տված փրկությամբ:

Քավություն ստանալու հույս կա, ինչպես նաև թագավորություն: Փրկիչ Աստծուն հուսացի, այլ ոչ թե կուռքերին:

8. Հայեցար ի խոնարհութիւն իմ. և փրկեցեր ի վշտաց զանձն իմ. և ոչ մատնեցեր զիս ի ձեռս նեղչաց իմոց. և կացուցեր յանդորրու զոտս իմ:

Տեսար իմ նվաստացումն ու ինձ փրկեցիր վշտերից: Ինձ չմատնեցիր նեղիչներիս ձեռքը և ոտքերս լայնարձակ վայրում հաստատեցիր:

Քանզի բոկոտն փախան: Ոտքերս լայնարձակ վայրում հաստատեցիր ասելով մարգարեանում է թագավորությունը վերականգնելու մասին:

9. Ողորմեա՛ ինձ, Տէր, զի նեղեալ եմ ես. խռովեցաւ ի սրտմտութենէ ակն իմ՝ անձն իմ և փոր իմ:

Ողորմի՛ր ինձ, Տե՛ր, քանզի ճնշված եմ ես. սրտնեղությունից խռոված են իմ աչքը, հոգին ու որովայնը:

Խղճմտանքի պատճառով խռովվում է սիրտս, աչքը միտքն է, անձը՝ հոգին, իսկ փորը՝ խորհուրդների ափսեն, ուր որպես կերակուր հավաքում է բանավոր մտքերը: Իսկ Սիմաքոսն ասում է. «Իմ մեղքերի հիշողության պատճառով աչքերս արտասուքներով պղտորվեցին»:

10. Պակասեցան ի ցաւոց կեանք իմ. և ամք իմ յոգւոց ելանելոյ:

Կյանքս սպառվեց վիշտ ու ցավերով, և տարիներս՝ հոգոց հանելով:

Այսինքն՝ տարիների ու կյանքի մեծ մասն անցավ ապաշխարությամբ և հոգոց հանելով:

11. Աղքատացաւ ի տկարութենէ զօրութիւն իմ. և ոսկերք իմ խռովեցան:

Թշվառությունից տկարացավ ուժն իմ, և ոսկորներս մաշվեցին:

Սավուղի հալածանքների պատճառով տանջվեցի աղքատությունից և սովից: Ոսկորներս ասելով նկատի ունի հոգու զգայարանները:

12. Քան զամենայն թշնամիս իմ եղէ ես նախատ դրացեաց իմոց, յոյժ ահ և երկիւղ ծանօթից իմոց:

Իմ բոլոր թշնամիներից ավելի ես դրացիներիս համար նախատինք եղա և ծանոթներիս համար՝ սոսկալի ահ ու սարսափ:

Թշնամիներիս չարությունից առավել ինձ համար մեծ էր դրացիներիս նախատինքը և այն, որ ծանոթներս վախենում էին ինձ մոտ գալ:

13. Ամենեքեան ոյք տեսանէին զիս, արտաքս փախչէին յինէն:

Սավուղի երկյուղի պատճառով [հեռու էին փախչում նրանից]:

14. Մոռացեալ եղէ ես որպէս մեռեալ ի սրտէ. և եղէ ես որպէս զանօթ կորուսեալ:

Սրտներից մոռացվեցի ես ինչպես մեռյալ և նմանվեցի անպետք անոթի:

Իր ընտանիքը հուսահատության մեջ էր ինչպես մեռյալի դեպքում և անպետք անոթի:

15. Զի լուայ ես զբամբասանս ի բազմաց՝ որ շուրջ էին զինև. ի ժողովել նոցա ի միասին, առնուլ զանձն իմ խորհեցան. այլ ես ի քեզ, Տէր, յուսացայ:

Քանզի բամբասանք լսեցի շատերից, որոնք իմ շուրջն էին: Հավաքված իրար գլխի՝ նրանք ուզում էին առնել իմ հոգին: Բայց ես, Տե՛ր, հույսս դրեցի քե՛զ վրա:

Դավիթն՝ իր մերձավորներից և Տերն էլ՝ հրեաներից:

16. Ասացի՝ դու ես Աստուած իմ. և ի ձեռս քո է ժառանգութիւն իմ:

Ասելով՝ «Դո՛ւ ես Աստվածն իմ, և քո ձեռքում է իմ ժառանգությունը»:

Ժառանգություն է կոչում կրքերը և բնության փոփոխությունները, ինչպես նաև հիվանդությունները, աղքատությունը և նախատինքը, արդ, Աստծո շնորհիվ են այդ ամենը թեթևանում:

17. Փրկեա՛ զիս ի ձեռաց թշնամեաց իմոց, և հալածչաց իմոց:

Փրկի՛ր ինձ թշնամիներիս ձեռքից և իմ հալածիչներից:

Որովհետև այդպես կլինի, երբ ցույց տաս քո երեսը, ինչպես որ ասում է.

18. Երևեցո՛ զերեսս քո ի ծառայս քո. ապրեցո՛ զիս, Տէր, ըստ ողորմութեան քում. Տէր մի՛ յամօթ եղէց, զի կարդացի առ քեզ:

Ցո՛ւյց տուր երեսդ քո այս ծառային, պահպանի՛ր ինձ, Տե՛ր, քո ողորմությամբ: Տե՛ր, ամոթով թող չմնամ, որ քեզ դիմեցի:

Երբ ազատեց ադամական ամոթից:

19. Ամաչեսցեն ամբարիշտք, և իջցեն ի դժոխս. և համր եղիցին շրթունք նենգաւորք, ոյք խօսէին զարդարոյ զանիրաւութիւն, յամբարտաւանութեան և յանգոսնել իւրեանց:

Թող ամբարիշտնե՛րն ամաչեն ու դժոխք իջնեն: Եվ թող պապանձվեն նենգ շրթունքները, որոնք ամբարտավանությամբ և արհամարհանքով չարախոսում են արդարի մասին:

Դևերն ու կռապաշտները՝ Դավթի և Քրիստոսի մասին, և նրանք, ովքեր բնության դեմ էին խոսում, ինչպես Հոբի:

20. Որպէս զի բազում է ողորմութիւն քաղցրութեան քոյ, Տէր, զոր պահեցեր երկիւղածաց քոց:

Որքա՜ն շատ է քո ողորմութեան քաղցրությունը, Տե՛ր, որ պահեցիր երկյուղածներիդ համար:

Դանդաղում ես մինչև նահատակության քաջությունը ցուցաբերի, ապա նոր օգնում ես: Դարձյալ, այստեղից շատ [իր ողորմությունը] պահում է այնտեղ՝ իր երկյուղածների համար, որ ոչ մի աչք դեռ չի տեսել:

21. Արարեր դու այնոցիկ, ոյք յուսացեալ են ի քեզ. առաջի որդւոց մարդկան:

Դու այն շնորհեցիր նրանց, որոնք իրենց հույսը դրել են քեզ վրա մարդկանց որդիների առջև:

Աբրահամին, Իսահակին, Հակոբին, Մովսեսին, Հոբին և Դավթին:

22. Ամրացուցեր զնոսա ի ծածկոյթ երեսաց քոց՝ ի խռովութենէ մարդկան:

Մարդկանց խռովությունից պաշտպանեցիր նրանց քո երեսի ծածկույթով:

Քո երեսով հովանի եղար նրանց՝ ծածկելով քեզանով և չկարողացան խռովվել:

23. Ծածկեցեր զնոսա ի խորանի քում, ի հակառակութենէ լեզուաց:

Լեզուների հակառակությունից թաքցրիր նրանց քո վրանում:

Աստծո քաղցրությամբ նայելն արդարների համար հավասարազոր է վրանի և պահպանում է նրանց լեզուների հակառակությունից, ինչպես Մովսեսին, Դավթին: Եվ արքայությունում իր առագաստի մեջ է ընդունելու արդարներին: Լեզուների հակառակությունից թաքցնելու է Տերը նաև իրեն, ովքեր կասեն. «Տեր, չէ՞ որ քո անունով մարգարեացանք» (Մատթ. 7:22):

24. Օրհնեալ է Տէր, զի սքանչելիս արար, զողորմութիւն իւր ի քաղաք ամուր:

Օրհնյալ է Տերը, քանզի ողորմությունն իր հրաշագործեց ամուր քաղաքում:

Ամուր քաղաքն իմաստուն կույսերն ստացան: Այլ թարգմանությամբ այսպես է. «Օրհնյալ է Տերը, որ հրաշագործություններով պահեց ինձ ինչպես ամուր քաղաքը՝ հավատացողների եկեղեցին:

25. Ես ասացի ի զարմանալ իմում, թէ ընկեցայ ուրեմն յերեսաց աչաց քոց:

Շփոթության մեջ ես ասացի, թե այլևս հեռու մնացի աչքերիդ առջևից:

Եթե ապաշխարության միջոցով չհաշտվի Աստված, ապա էլ ո՞ւր կմնա նրա ողորմությունը:

26. Վասն այսորիկ լուար ձայնի աղօթից իմոց. յաղաղակել իմում առ քեզ:

Սական դու լսեցիր ձայնն իմ աղոթքի, երբ աղաղակեցի քեզ:

Քանզի վստահեցի քեզ և հույսս քեզ վրա դրեցի:

27. Սիրեցէք զՏէր ամենայն սուրբք նորա, զի ստուգութիւն խնդրէ Տէր. և հատուցանէ այնոցիկ, որ առաւել առնեն զամբարտաւանութիւն:

Սիրեցե՛ք Տիրոջը, բոլոր սրբե՛րդ նրա, քանզի Տերը ճշմարտություն է փնտրում և խստությամբ հատուցում նրանց, ովքեր շատ են ամբարտավանանում:

Քանզի նա պահեց ձեզ առանց խղճմտանքի, ուստի Տերն իր սրբերին սիրում է պսակել ճշմարտությամբ և արդար կյանքով: Բայց թեև քաղցր է և մեղավորի մահը չի ցանկանում, սակայն երբ հարատևում են մեղքի մեջ և զղջումով չեն խոնարհվում, ապա հատուցում է ըստ հանցանքի չափի:

28. Քաջալերեցարուք և զօրասցին սիրտք ձեր, ամենեքեան, ոյք յուսացեալ էք ի Տէր:

Քաջալերվեցե՛ք ամենքդ, որ հույս եք դրել Տիրոջ վրա, և ձեր սրտերը թող զորանան:

Եթե ձեր չարիքների հաճախակիության և մեղքերի պատճառով եք զարհուրում, ապա քաջալերվեցե՛ք և ձեր սրտերը թող զորանան հավատքով, քանզի նրա գթասրտությունն ավելի մեծ է, քան ձեր մեղքերը և ոչ միայն թողություն է տալիս և ազատում տանջանքներից, այլև երանության է արժանացնում իրեն հուսացածներին:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը

09.10.17
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․