Յուղաբեր կանայք

Հուդայի մատնությունից հետո աշակերտները թողեցին Քրիստոսին ու փախան: Պետրոս առաքյալը Քրիստոսին հետևեց մինչև քահանայապետի տան գավիթը, ուր երեք անգամ ուրացավ Քրիստոսին: Իսկ հետո ողջ ժողովուրդը, Պիղատոսին բարձր աղաղակելով, պահանջում էր՝ սպանի՛ր նրան, խա՛չը հանիր նրան:

Ապա Գողգոթա բլրի վրա խաչի առջևից անցնողները, նայելով Քրիստոսին, նախատում էին ու ծաղրում Նրան: Խաչի մոտ էին միայն Աստվածամայրը, սիրելի առաքյալ Հովհաննեսը և կանայք, ովքեր առաքյալների հետ միասին հետևել և ծառայել էին Քրիստոսին՝ ի նպաստ բերելով նաև իրենց նյութական կարողությունը: Այս կանայք կոչվեցին յուղաբեր, նրանք Տիրոջ թաղումից հետո անուշահոտ յուղի սրվակներ առած գնացին Տիրոջ մարմինն օծելու՝ ըստ հրեական սովորության: Այդ կանայք խաչի մոտ լուռ կանգնած մինչև վերջ հավատարիմ մնացին Հիսուսին, ցուցաբերեցին մեծագույն քաջագործություն՝ չվախենալով հնարավոր հետևանքներից: Յուղաբեր կանայք իրենց հավատարմության և նվիրվածության համար եղան Քրիստոսի հրաշալի հարության առաջին ավետաբերները և արժանի եղան առաջինը տեսնելու հարուցյալ Քրիստոսին:

Նրանք Քրիստոսի հարությունից ու համբարձումից հետո առաքյալների և Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի հետ օրերն անցկացնում էին աղոթքով, ինչպես գրում է այս մասին Ղուկաս ավետարանիչը Գործք Առաքելոցում: Յուղաբեր կանայք էին Մարիամ Մագդաղենացին, Սողոմեն, Հովհաննան, Շուշանը, Տեառնեղբայրների մայրը ՝ Մարիամը և ուրիշներ:

Մարիամ Մագդաղենացին Կափառնայումին մոտակա Գալիլեայի ծովակի եզերքի Մագդալա փոքրիկ քաղաքից էր, ոչ հեռու այն տեղից, որտեղ մկրտություն էր կատարել Սբ. Հովհաննես Մկրտիչը: Յուղաբեր կանանց մեջ ամենաանձնվերն էր: Նախապես դիվահար կին էր, որից, ըստ Ավետարանի վկայության, Տերը յոթ դև էր հանել: Այդ օրվանից ի վեր նա հավատարմորեն հետևել է Փրկչին ամենուր և նույնիսկ, երբ Նրա չարչարանքների և խաչելության ժամանակ Նրա աշակերտները, բացի Հովհաննեսից լքում են Նրան, Մարիամ Մագդաղենացին հասնում է մինչև Գողգոթա և Տիրամոր ու Հովհաննես ավետարանչի հետ կանգնում Քրիստոսի խաչի մոտ: Մարիամ Մագդաղենացին է արժանացել առաջինը տեսնելու հարուցյալ Փրկչին, երբ գնացել էին Նրա գերեզման և հարության ավետիսը նա է առաջինը բերել առաքյալներին. «Քրիստոս հարություն առավ»,- սա առաջին ուրախ լուրն էր՝ աշխարհի առաջին քարոզը հարության մասին, որ Մարիամ Մագդաղենացին հայտնեց առաքյալներին: Ավանդությունն ասում է, որ Սբ. Մարիամ Մագդաղենացին Քրիստոսի առաքյալների հետ միասին քարոզել է աշխարհի տարբեր կողմերում: Նա մեկնել է քարոզչության նաև հեթանոս Հռոմ: Բոլոր վայրերում նա պատմում էր Քրիստոսի և Նրա ուսմունքի մասին: Իսկ երբ շատերը չէին հավատում, որ Քրիստոս հարություն է առել, նա նրանց կրկնում էր այն նույն խոսքերը, որ ասել էր առաքյալներին հարության պայծառ առավոտ. «Ես տեսել եմ Քրիստոսին, Նա խոսել է ինձ հետ»: Բարի լուրը ավետելու ցանկությամբ Մարիամ Մագդաղենացին հետագայում հասնել է մինչև Իտալիա, ներկայացել Տիբերիոս կայսեր, պատմել Քրիստոսի կյանքի, հրաշքների և ուսուցումների մասին: Կայսրը, հարության հրաշքի հետ կապված կասկած ունենալով, փաստ է պահանջել: Այդ պահին Մարիամ Մագդաղենացին, վերցնելով ձուն, տվել է կայսրին և ասել. «Քրիստոսը հարություն է առել»: Այս խոսքերի ներքո կայսրի ձեռքին գտնվող ձուն կարմրել է: Շնորհիվ Սբ. Մարիամ Մագդաղենացու՝ քրիստոնյա աշխարհում մի գեղեցիկ սովորություն ընդունվեց. Սբ. Զատկի տոնին միմյանց զատկական ձու նվիրել: Այնուհետև Մարիամը որոշ ժամանակ մնում է Հռոմում, ապա ծեր տարիքում անցնում Եփեսոս, ուր գտնվում էր Հովհաննես ավետարանիչը և այնտեղ էլ վախճանվում է ու թաղվում: Հովհաննես ավետարանիչն իր Ավետարանի 20-րդ գլուխը գրել է Մագդաղենացու պատմածի հիման վրա:

Յուղաբեր մյուս կինը Կղեովպասի կին Մարիամն է, Հակոբոսի և Հովսեփի, այսինքն՝ Տեառնեղբայրների մայրը: Կղեովպասը, ըստ եկեղեցու սրբազան ավանդության, Հովսեփ աստվածահոր եղբայրն է, իսկ Սողոմեն Հակոբոս և Հովհաննես առաքյալների մայրն է, ով Մարիամ Աստվածածնի ազգականուհին էր՝ մորաքրոջ դուստրը և ձկնորսապետ Զեբեդեոսի կինը: Նա էր, որ ինչպես պատմում է Ավետարանը, մի անգամ խնդրեց Տիրոջից Նրա թագավորության մեջ իր որդիներին Հակոբոսին և Հովհաննեսին հատկացնել ամենապատվավոր տեղերը՝ Տիրոջ անմիջապես աջ և ձախ կողմում գտնվող աթոռները: Սողոմեի մասին ավանդությունն ասում է, որ Տեր Հիսուսի ծննդյան ժամանակ լվացել է նորածին Մանկանը և Սուրբ Ծննդյան մանրանկարներում երբեմն պատկերում են նաև այդ տեսարանը: Հովհաննայի մասին հայտնի է միայն որ, Հերովդեսի հարյուրապետի Քուզայի կինն էր: Այս հարյուրապետը նույնացվում է այն թագավորազնի հետ, որի մահամերձ որդուն Հիսուս բժշկել էր (Հովհաննես 4:46-54): Ազնվական այս կինը, ի նշան երախտագիտության, իր նյութական կարողությամբ սիրով բաժին էր հանում Հիսուսի համար: Այս ազնիվ կանայք ներկա էին Վերնատանը, Հոգեգալստյան նախօրյակին:

Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցին յուղաբեր կանանց հիշատակում է Վերափոխման իննօրյակին անմիջապես հաջորդող երեքշաբթի օրը՝ Հովակիմի և Աննայի հիշատակի հետ միասին: Մեր Մայր եկեղեցին, նշելով յուղաբեր կանանց տոնը, ընդգծում է նրանց առանձնահատուկ դերը ընտանիքում և հասարակությունում, նրանց անձնազոհ սերն ու ծառայությունն Աստծուն և մերձավորին:

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը