31 Հոկտեմբեր, Գշ Սամոսատում նահատակված Սուրբ Հիպիրիքյանների հիշատակության օր
Հիպիրիքյաններ
Սրանք Գաղերիոս, կամ Մաքսիմինոս Դաժ կայսեր օրոք՝ Գ դարի վերջերին, կամ Դ դարի սկզներին ապրած յոթ վկաներ են Երրորդ Հայք կոչված Հայաստանի Հարավային մասի Սամոսատ քաղաքից: Իրենց քաղաքում կուռքերի պատվին կազմակերպված մի տոնախմբության ժամանակ, Հիպերիքոսը և իր ընկեր Փիլոթեոսը իրենց տան մեջ աղոթում էին: Սրանց բարեկամներից հինգ հոգի, որոնք հեթանոս էին, այցի եկան իրենց երկու ընկերներին, և տեսնելով, որ նրանք օրվա տոնի ուրախությանը չեն մասնակցում, հետաքրքրվեցին պատճառի մասին: Նրանք էլ հայտնեցին իրենց քրիստոնյա լինելը և խոսեցին կուռքերի ոչնչության մասին և Քրիստոսին քարոզեցին: Բարեկամները համոզվեցին, հավատացին և մկրտվեցին: Բոլորը միասին դատավորի մոտ տարվեցին և ամուր մնացին իրենց քրիստոնեական հավատքի մեջ: Գանակոծվեցին և բանտ նետվեցին: Երկար հարցաքննության և չարչարանքների ենթարկվեցին, որի ժամանակ ժողովրդի կողմից հիացական արտահայտություններ հնչեցին նրանց վերաբերյալ: Ի վերջո հրամայվեց նրանց քաղաքից դուրս խաչել և հաջորդ օրը, երբ դեռ չէին մահացել, յուրաքանչուրի գլխին մի գամ մեխելով նահատակեցին: Հայերս նրանց հիշատակը տոնում ենք Ս. Խաչին հաջորդող յոթերորդ երեքշաբթի օրը:
«Համաքրիստոնեական Սուրբեր», Շնորհք արքեպս. Գալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐ» մատենաշար, Երևան1997
Արևելահայերենի փոխադրեց՝ Վաչագան սրկ. Դոխոլյանը
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի