«Արժեքավոր է յուրաքանչյուր կյանք»

Այս խորագիրն էր կրում մարտի 23-25-ը Մոսկվայում մեկնարկած Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի հարցերին նվիրված հինգերորդ միջազգային համաժողովը, որ կազմակերպել էր Ռուսաստանի Դաշնությունը և ՄԱԿ-ը՝ միացյալ ծրագրի շրջանակում: Այն դարձել է տարածաշրջանի խոշորագույն համաժողովը ՄԻԱՎ-ի կանխարգելման և բուժման հետ կապված: Համաժողովին մասնակցում էին աշխարհի առաջատար գիտնականներ, քաղաքական և հասարակական գործիչներ, բուժաշխատողներ, կրոնական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, միջազգային կազմակերպությունների ղեկավարներ, ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդիկ, քաղաքացիական հասարակության և զանգվածային լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ ԱՊՀ անդամ պետություններից, Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի և այլ տարածաշրջանի երկրներից: Ընդհանուր առմամբ՝ 2467 պատվիրակ՝ 79 երկրներից ժամանած:

Համաժողովի բացմանը «Ազատություն» թեմայի շուրջ հանդես եկավ Նելսոն Մանդելայի թոռը՝ հարավաֆրիկյան քաղաքական գործիչ, «Աֆրիկայի ծաղկումը» հիմնադրամի ղեկավար Նդաբա Մանդելան: Նրա ելույթը մեծ արձագանք ունեցավ: Իր խոսքում նա անդրադարձավ ողջ աշխարհով մեկ ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց իրավունքների և ազատության խնդրին՝ մասնավորապես նշելով. «Համաժողովին դուք կքննարկեք միլիարդի հասնող այն ծախսերը, որ անհրաժեշտ կլինի ՄԻԱՎ-ի կանխարգելման և բուժման համար, այնինչ մարդու արժանապատվությանը հարգանքով մոտենալը ոչ մի գումար չարժի, այդ պատճառով էլ այն անգին է»:

Երեքօրյա համաժողովի ընթացքում անցկացվեցին 60 զուգահեռ սեսիաներ, սեմինարներ և կլոր սեղաններ: Հանդես եկան ավելի քան 350 բանախոսներ: Համաժողովի աշխատանքն ընթանում էր երեք ուղղվածությամբ՝ «Աջակցություն միջազգային զարգացվածությանը», «Գիտություն և բժշկություն» և «Քաղաքացիական հասարակություն»: Քննարկվող թեմաներն էին՝ ՄԻԱՎ վարակի հետ կապված պրոֆիլակտիկան և բուժումը, միգրացիան և ՄԻԱՎ-ի տարածման խնդիրը, համընդհանուր բուժման ընդգրկում, խարան-խտրականություն ՄԻԱՎ վարակակիրների հանդեպ, կանայք և ՄԻԱՎ-ը, դեռահասները և ՄԻԱՎ-ը, թմրադեղեր և ՄԻԱՎ, ՄԻԱՎ վարակի, տուբերկուլյոզի և այլ հիվանդությունների հետ զուգահեռ բուժումը:

Համաժողովի պատվիրակների թվում էին Հայաստանից ԵՀԽ հայաստանյան Կլոր Սեղան հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Կարեն Նազարյանը, ԱՀԹ «Ցերեկային կենտրոն»-ի հոգևոր հովիվ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյանը, կենտրոնի ծրագրի համակարգող Էմիլիա Ապիցարյանը և այլոք: Տեր Գրիգորը նշեց, որ իրենք մասնակցեցին խնդրի շուրջ կրոնական տեսանկյունից քննարկվող սեմինարներին՝ ծանոթանալով աշխատանքային այն փորձին, որ կիրառում է եկեղեցին, կրոնական կազմակերպությունները և այլ կրոնի ներկայացուցիչները ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց նկատմամբ: Համաժողովին իրենց մասնակցությունն էին բերել Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների քրիստոնեական, մուսուլմանական և հրեական համայնքների պատգամավորությունները: Երեքօրյա այդ սեմինարներին կարևորվեց տարբեր եկեղեցական համայնքների միջև փոխհամաձայնության զարգացումը, տարբեր դավանանք ունեցող կրոնական համայնքների միջև լուսաբանող և կրթական աշխատանքը ՄԻԱՎ-ի կանխարգելման հետ կապված հարցում՝ իջեցնելով խարան-խտրականությունը ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց հանդեպ:

Թմրանյութերի դեմ հակազդման և Սինոդական բաժնի սոցիալական ծառայությունների գծով կոորդինացման կենտրոնի ղեկավար՝ Կամենսկի և Ալպայևսկի եպիսկոպոս Մեֆոդին հայտարարեց, որ Ռուս Ուղղափառ եկեղեցին թմրադեղերից կախվածություն ունեցողներին օգնելու նպատակով պատրաստվում է անցնել գործունեության մի նոր մակարդակի՝ ողջ աշխարհի ուղղափառ վերականգնողական կենտրոնները միավորելով մեկ միավորյալ ցանցում՝ ընդհանուր կոորդինացիոն կենտրոնով:

«Թմրամոլների և ՄԻԱՎ-ով ապրող մարդկանց մոտ ի հայտ եկող միայնության զգացումը, սեփական արժանապատվության կորստի և հասարակության կողմից մերժված լինելու հանգամանքը հանրության և եկեղեցու առջև ծառացած լուրջ խնդիրներն են: Խնդրի շուրջ համաշխարհային փորձառությունը ևս մեկ անգամ կարևորեց եկեղեցու գործունեությունը և հոգևոր աջակցությունը, որ բազմաթիվ անձանց է դուրս բերել հուսահատության և մահվան ճիրաններից»,- ասաց ԱՀԹ «Ցերեկային կենտրոն»-ի հոգևոր հովիվ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյանը:

Իսկ համաժողովի արդյունքներին անդրադառնալով՝ նշենք, որ գլոբալ նպատակներից մեկը դարձավ 90-90-90-ը. այն է՝ ՄԻԱՎ վարակակիրների 90%-ը գիտի իր կարգավիճակի մասին, 90%-ը ստանում է համապատասխան բուժօգնություն և բուժօգնություն ստացողներից 90%-ը կարողանում է հասնել վարակի բեռնավորվածության ճնշմանը: ՄԱԿ-ի ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի միացյալ ծրագրի ղեկավար Միշել Սիդիբեն համոզված է, որ ՄԻԱՎ-ը հնարավոր կլինի ամբողջովին հաղթահարել և լիկվիդացնել մինչև 2030 թ-ը:

Համաժողովի արդյունքների համաձայն՝ ընդունվեց հանրագումարային հայտարարություն, որի արդյունքում բանախոսությունների մասնակիցները կոչով դիմեցին Արևելյան Եվրոպայի, Կենտրոնական Ասիայի ղեկավարներին, միջազգային և կրոնական կազմակերպություններին, հիմնադրամներին, քաղաքացիական-հասարակական և բիզնես-միությունների միավորումներին, որպեսզի հնարավորինս և մաքսիմալ կերպով գործադրվեն բոլոր ջանքերն ու ռեսուրսները՝ մինչև 2030 թ-ը ՄԻԱՎ վարակի աճը կանգնեցնելու նպատակով:

Կարինե Սուգիկյան