21 Դեկտեմբեր, Շբ
Քրիստոսի վկայուհին՝ Հուլիանե կույսը, ապրել է 3-4-րդ դարերում Փոքրասիական Նիկոմեդիա քաղաքում, Մաքսիմիանոս ամբարիշտ թագավորի օրոք: Հայրը նշանավոր հեթանոս էր և քրիստոնյաների թշնամի, սակայն մայրը բարեպաշտ էր և թույլ էր տվել իր աղջկան պատանի տարիքում ծածկաբար ընդունել քրիստոնեությունը: Երբ Հուլիանեն դառնում է 18 տարեկան, հայրը՝ ազնվական Ափրիկանոսը, որոշում է նրան կնության տալ Հուլիանեի նշանածին, ում հետ Հուլիանեին նշանել էին դեռևս մանուկ տարիքում, երբ 9-ը տարեկան էր: Վարքով գովելի Հուլիանեն մերժում է ամուսնանալ հեթանոս Ելևսիոս իշխանի հետ: Վերջինս շտապում էր ամուսնանալ Հուլիանեի՝ հրեշտականման գեղեցկություն և մեծ իմաստություն ունեցող աղջկա հետ: Երանելի սրբուհին, չցանկանալով հեթանոսի կինը դառնալ, պատրվակում է, թե ինքը ցանկանում է ամուսնանալ եպարքոսի (փոխարքայի) հետ միայն: Իսկ երբ Ելևսիոսը որոշ ժամանակ անց դառնում է Նիկոմեդիա քաղաքի եպարքոսը, Հուլիանեն բացահայտում է իր բուն նպատակը՝ քրիստոնեության պահանջ դնելով: Սրբուհին համաձայնվում է Ելևսիոսի կինը դառնալ միայն այն պարագայում, երբ եպարքոսը ևս կպաշտի այն Աստծուն, որ ինքն է պաշտում: Ելևսիոսը, այս տարօրինակ առաջարկը իմանալով, նեղված գնում է Հուլիանեի հոր մոտ և բողոքում: Հուլիանեի հայրն անակնկալի է գալիս, երբ լսում է իր աղջկա առաջարկը: Կանչում է դստերն իր մոտ, նախ հայրաբար խրատում է: Սակայն Հուլիանեն անդրդվելի էր իր հավատքի մեջ: Հայրը, սպառնալիքներով ու անգամ ծեծով չկարողանալով համոզել դստերը, նրան հանձնում է Ելևսիոսի դատական ատյանին: Եպարքոսն իշխանություն ուներ դատելու և դատապարտելու, սակայն երբ դատարանում տեսնում է Հուլիանեի անդիմադրելի գեղեցկությունը, թախանձում է նրան, որ փոխի իր միտքը: Ելևսիոսը նրան ասում է.
- Ես քո ցանկությունը կկատարեի, սակայն, եթե թագավորի ականջը հասնի այդ լուրը, ինձ մահվամբ կպատժի:
Ազնվական Հուլիանեն նրան պատասխանում է և ասում.
- Եթե դու այդպես սոսկում և զարհուրում ես ժամանակավոր և մահկանացու թագավորներից, որ միայն մարմինների վրա իշխանություն ունեն և ոչ հոգիների, ես ինչպե՞ս թողնեմ անմահին և բոլորի Թագավորին և ամենայն շնչավորների և հոգևորների Տիրոջը և ամուսնանամ Նրան անարգողի և ուրացողի հետ:
Ելևսիոսը կատաղությունից փրփրում է և ոխը հագեցնելու համար հրամայում է, որ նրան կախեն գլխի մազերից և այսպես մնում է երանելին մինչև երեկո, ապա հրամայում է բանտարկել: Մի քանի օր հետո եպարքոսը դարձյալ իր մոտ է կանչում Հուլիանեին՝ փորձելով նրան տարհամոզել, բայց սրբուհու պատասխանը նույնն էր.
- Ավելի դյուրին է, որ ապառաժը խոսի, կամ ծովի ձկները մինչև ամպերը թռչեն, քան քո խոսքերը կատարեմ:
Այստեղ ևս ոչ մի կերպ հնարավոր չի լինում Հուլիանեին համոզել: Նրան ստիպում են նաև զոհ մատուցել կուռքերին, ինչից նույնպես հրաժարվում է: Ուստի նրան ենթարկում են ամենասաստիկ չարչարանքների: Տեսնելով նրա չարչարանքները՝ 500 տղամարդ և 130 կանայք հավատում են Քրիստոսին և գլխատվում: Նրանցից հետո գլխատվում է նաև Հուլիանեն: Սոփիա անունով բարեպաշտ մի կին Հուլիանեի մարմինը վերցնում ու ամփոփում է:
Բռնավոր Ելևսիոսը գտնում է իր արդար պատիժը: Երբ նավարկում էր, փոթորիկ է բարձրանում և նավը խորտակվում է: Թեպետ նա ազատվում է և կղզում ապաստանում, սակայն այնտեղի գազանները նրան ողջ-ողջ հոշոտում են:
Հուլիանեի մարտիրոսությունը տեղի է ունեցել 4-րդ դարի սկզբում:
Վասիլուհին նույնպես նիկոմեդացի է և ապրել է 3-4-րդ դարերում: Նա քրիստոնյա ծնողների զավակ էր, սակայն, մանուկ տարիքում որբանում է: Դիոկղետիանոսի քրիստոնյաների դեմ հարուցած հալածանքների շրջանում 4-րդ դարի սկզբում, երբ Վասիլուհին 9-ամյա աղջիկ էր, սակայն անվախորեն և բացահայտ հայտարարում էր իր քրիստոնյա լինելը, նա ևս ձերբակալվում է: Նրանից պահանջում են ուրանալ քրիստոնեությունն ու կուռքերին զոհ մատուցել: Երանելի Վասիլուհին մերժում է՝ ասելով. «Սնվել եմ քրիստոնեությամբ և Քրիստոսի սպասուհին եմ և Նրա հարսը և սպասում եմ անապական զգեստներին, անմահ Փեսային ու մշտնջենավոր հարսանիքին: Եվ չեմ կամենում զոհ մատուցել դևերին, նույնիսկ եթե հազարավոր տարբեր-տարբեր տանջանքների ենթարկես ինձ»: Անգամ դաժան չարչարանքները նրա վրա ոչ մի ազդեցություն չեն թողնում: Քաջարի աղջնակը չէր դադարեցնում օրհնաբանությունը և Աստծու զորությամբ շարունակում էր ապրել: Նրա արիությունից ազդված՝ Ալեքսանդրոս դատավորը, ինքն էլ է հավատում Քրիստոսին, ազատ արձակում Վասիլուհուն և մկրտվում Անտոնիոս եպիսկոպոսից: Այնուհետև կարճ ժամանակ անց ապաշխարության կյանք ապրելուց հետո՝ վախճանվում է: Իսկ Վասիլուհին, չարչարանքներից ազատվելով, գնում է քաղաքից դուրս գտնվող մի վայր և մի վեմի մոտ բնակություն հաստատում: Աղոթքներով ապրում է միայն մի քանի օր և իր մաքուր հոգին 309թ-ին խաղաղությամբ ավանդում Տիրոջ ձեռքը:
Կազմեց Գայանե Սուգիկյանը