«Մարդը մշտական ուխտավոր է Աստծո առաջ»

Հայ ուխտավորը մտորելու առիթ է ունենում, երբ անցնում է մի ճանապարհով, որով դարեր առաջ առաջին անգամ հայ ուխտավորները, հավատքով ու աղոթքով հաղթահարելով դժվարանցելի ուղին, հավատքով ու աղոթքով շաղաղված վեր են հառել դեպի երկինք նայող հավատքի տաճարը: Պտղաբեր նրանց ուղին հավատաբույր և աղոթաբույր զարմանահրաշ մի ժառանգություն է թողել հաջորդ դարերի ուխտավորների համար:

Այսօր նույն այդ ճանապարհով շատ ավելի հեշտությամբ է անցնում հայ ուխտավորը, անցնում է և մտորում՝ հավատի հսկա, անասելի ուժը, հաղթահարելով Պայտաթափ լեռան 1979 մ բարձրությունը, ծնել է անգին մի գանձ՝ «Արևելքի Աղթամարը»՝ Մակարավանքը:

Աղստևի հովտի ճարտարապետական անկրկնելի «երրորդությունն» են՝ Գոշավանքը, Հաղարծինը և Մակարավանքը: Այդ «երրորդություն»-ից դեպի Մակարավանք էին ընտրել իրենց ուխտի ուղին Զորավոր Սբ. Աստվածածին եկեղեցու մոտ հիսուն ուխտավորներ հոգևոր հովիվ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյանի գլխավորությամբ:

Այդ օրը ուխտավորների ուղին հանընկել էր Սուրբ Էջմիածնի տոնի հետ: Ճանապարհի աստվածատուր և դրախտանման բնությունը է՛լ առավել էր տրամադրում աղոթքի, խոկման և շարականների երգեցողությանը:

Աղոթքի շարունակությունը Մակարավանքում Սուրբ և անմահ Պատարագի մասնակցությունն էր: Ուխտավորները, տիրավանդ պատգամի համաձայն՝ «Այս արե՛ք Իմ հիշատակի համար» (Մատթեոս 26:26-29, Ղուկաս 22:19) ճաշակեցին Քրիստոսի Մարմինն ու Արյունը: Պատարագիչը Տավուշի թեմի Գանձաքար գյուղի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ և Մակարավանքի հոգևոր հովիվ Տեր Սիմեոն քահանա Առաքելյանն էր: Պատարագիչ քահանան զորավոր համարեց այդ օրվա Սբ. Պատարագը, քանի որ ներկաներն իրենց աղոթքներով, երգով ձուլվեցին և ապրեցին սուրբ արարողությունը: Ապա, դիմելով ուխտավորներին, ասաց. «Հայցենք այս վանքում ճգնած մեր Սբ. Հայրերի բարեխոսությունը, որպեսզի մենք էլ զորացած կարողանանք ապրել մեր հավատի կյանքը: Իմ մաղթանքն է, որ Տերն ընդունի և հատուցի ձեր ուխտն ու աղոթքները: Մարդը մշտական ուխտավոր է Աստծո առաջ: Աստված ուխտ է կապել մարդու հետ՝ պարգևելով նրան ապրելու հնարավորություն, նրա հետ կիսելով Իր սերը, փառքը: Փրկության ուխտ էլ կապեց, որը սկսվեց Նոյով, շարունակվեց Աբրահամով, Մովսեսով և վերջապես այն նորոգվեց ու հաստատվեց Հիսուս Քրիստոսի խաչելությամբ, հարությամբ և Սուրբ Հոգու գալստյամբ: Այսօր մարդը հոգևոր նորոգման կարիք ունի, որպեսզի լուսավորվի աստվածային լույսով և իր քայլերն ուղղի դեպի փրկության տաճար»:

Սբ. Պատարագի ավարտին  ուխտավորները գեղեցկատեսիլ բնության գրկում սիրո ճաշ ունեցան, որից հետո Տեր Սիմեոնը ներկայացրեց մինչև չորրորդ դար հասնող հինավուրց վանքի պատմությունը:

Մակարավանքի բակում Տեր Գիրգորը հոգևոր զրույց անցկացրեց նախանձի մասին, քննարկելով այդ մահացու մեղքը, անդրադարձավ, թե արդյո՞ք գոյություն ունի «բարի նախանձ» ասվածը: Շատերի կարծիքը միանշանակ էր այն հարցում, որ «բարի նախանձ» ասվածը գոյություն չունի: Ամփոփելով զրույցը՝ Տեր Հայրը նշեց, որ «բարի նախանձ» անվան փոխարեն կա նախանձախնդրություն, բարի ցանկություն հասկացողությունը, իսկ մահացու մեղքի հետ կապված ասաց. «Նախանձելով ուրիշին՝ մենք ոչ միայն հակառակվում ենք Աստծուն և երախտամոռություն ենք ցուցաբերում Նրա հանդեպ, քանի որ փաստորեն դժգոհում ենք մեր ունեցածից, այլև՝ մեծագույն հանդգնություն ենք ցուցաբերում՝ կասկածելով Աստծու արդարությանը: Փաստորեն մեր մտքով, խոսքով կամ գործով ասում ենք Տիրոջը, որ Նա անարդար է գտնվել՝ մեկին տալով մեր նախանձի առարկաները, իսկ մեզ՝ զրկելով: Նախանձելով՝ նաև կարծես փորձում ենք խառնվել Արարչի գործերին, որովհետև մեզ իրավունք ենք վերապահում որոշելու, թե Տերն ում տա Իր օրհնությունը և ում՝ ոչ»: Եվ որպես հիշեցում Տեր Հայրը կարևորեց այն հանգամանքը, որ յուրաքանչյուր մարդ անկրկնելի է Աստծո առջև, յուրաքանչյուրն էլ անպայման ունի մի բան, որ միայն իրեն է տրված, որ ամեն մարդ իր կյանքն ու ճանապարհն ունի և միայն Աստծուն է հայտնի, թե ինչու է հենց ա՛յդ մարդուն, հենց ա՛յդ կյանքը տրվել: Տեր Գրիգորը նախանձից ազատվելու օրինակ բերեց եկեղեցու Սուրբ Հայրերից հետևյալ խոսքը. «Բարություն արա, ինչ-որ կերպ օգնիր այն մարդուն, որին նախանձում ես»:

Ուխտավորներից յուրաքանչյուրն իր կյանքի բազմաթիվ ճանապարհներից հոգենորոգ ճանապարհ է համարում ուխտագնացությունը: Հասմիկի համար ուխտագնացությունը հավատը զորացնելու միջոց է՝ հաղթահարելու համար օրվա փորձություններն ու դժվարությունները:

«Խորհրդային տարիներին տարբեր եկեղեցիներում եմ եղել՝ համարելով այդ սրբավայրերը որպես արվեստի և մշակույթի կոթողներ: Իսկ երբ սկսեցի հավատալ Աստծուն, ինձ համար սրբավայր գնալը դարձավ ուխտն Աստծո հետ վերանորոգելու և վերահաստատելու միջոց»,- ասաց Խաչիկ Ստամբուլցյանը:

Հոգևոր ճամփորդությամբ ուխտավորները մեկ անգամ ևս այցելեցին Աստծուն, իրենց աղոթքն ու գոհունակությունը հայտնեցին Նրան՝ մեկ անգամ ևս վերահաստատելով կամ վերանորոգելով իրենց ուխտն առ Աստված:

Սբ. Գրիգոր Նարեկացու խոսքի համաձայն՝ կյանքի մրրկաշունչ քամիներից պաշտպանվելու համար, կարևոր է հետևել Տիրոջ կենդանարար և անմահացնող պատվիրաններին՝ հաստատ մնալով կյանքի այն ուխտին, որ Տերը սահմանեց մեզ համար:

Կարինե Սուգիկյան