26 Նոյեմբեր, Գշ
«Առանց հավատի անհնար է Աստծու բարեհաճությունը շահել»,- գրել է Ս. Պողոս առաքյալը (Եբր.11:6): Առաքյալի խոսքով՝ հավատալ՝ նշանակում է վստահ լինել այն բաներին, որոնց հանդեպ հույս ունենք, և համոզված լինել այն բաներին, որոնք չեն երևում (Եբր. 11:1): Բոլոր ժամանակներում աստվածահաճո կյանքով ապրող անձինք ամուր հավատ են ունեցել, ինչի շնորհիվ հաղթահարել են բազմաթիվ հոգսեր, դժվարություններ և փորձություններ: Նրանք, Տիրոջ խոսքի համաձայն, ինչ որ հավատով խնդրել են Տիրոջից, ստացել են (Մատթ. 21:22) և խնդրել են հավատով, առանց երկմտելու, «որովհետև երկմիտ մարդը նման է ծովի ալիքներին, որոնք շարժվում ու տարուբերվում են հողմերից: Այդպիսի մարդը թող չակնկալի, որ Տերը կտա իր խնդրածը, որովհետև երկմիտ մարդն անհաստատ է իր արած բոլոր քայլերում (Հակոբ. 1:6-8):
Տարբեր հոգսերի մեջ ապրելով՝ մարդ հաճախ հայտնվում է բազմահոգության բեռի տակ, ինչի պատճառով ընկնում է նաև թերահավատության ճիրանը՝ իր համար առաջնային դարձնելով նյութականի ձեռքբերումը: Մարդասեր Տերը, ցանկանալով մարդուն ազատել նյութականի հանդեպ ծանր կախվածությունից, որ մեծամասամբ ծնվում է թերահավատությունից, տալիս է փրկարար պատգամը և ասում. «Մի՛ մտահոգվեք ձեր կյանքի համար, թե ի՛նչ պիտի ուտեք կամ ի՛նչ պիտի խմեք, ոչ էլ մտահոգվեք ձեր մարմնի համար, թե ի՛նչ պիտի հագնեք: Չէ՞ որ կյանքն ավելի կարևոր է, քան կերակուրը, և մարմինն ավելի կարևոր է, քան հագուստը» (Մատթ. 6:25): Նման հոգսը խլում է մարդու ողջ ուշադրությունը և հեռացնում ամենագլխավորից՝ Երկնքի Արքայության ձեռքբերումից: Տերն իր սիրով ցանկանում է մարդուն ազատել տանջող բազմահոգությունից, և չի ասում, թե անհրաժեշտ չէ հոգալ սննդի ու հագուստի համար, քանի որ նախածնողների՝ դրախտից վտարումից հետո աշխատանքի մասին պատգամը բոլորի համար դարձավ պարտադիր. «Քո երեսի քրտինքով ուտես հացդ մինչև հող դառնալդ (Ծննդ. 3:19) և «Չաշխատողը թող չուտի» (Բ Թես. 3:10): Այլ անհրաժեշտի մասին հոգալուց հետո ցանկանում է, որ մարդն իր խնդիրները Երկնավոր Հոր ձեռքը հանձնի և չանհանգստանա ապագայի համար, քանի որ այն, ինչ օգտակար է և փրկարար, այն էլ ամենախնամող Հայրը կշնորհի: «Դուք նախ խնդրե՛ք, որ Աստծու Արքայությունը գա, աշխատե՛ք կատարել Նրա կամքը, և Աստված այդ բոլորը ավելիով կտա ձեզ» (Մատթ. 6:33),- ասում է Քրիստոս: Ճշմարիտ գանձը, որ մարդկանցից յուրաքանչյուրը պետք է ջանք թափի և փնտրի, Երկնքի Արքայությունն է, որ, Տիրոջ խոսքի համաձայն, մարդու սրտում է և կրքերի ու սին հոգսերի մեջ այնքան խորն է թաղված, որ առանց մեծ ջանքերի հնարավոր չէ այն գտնել:
Տերը չի կամենում, որ մարդ ընկնի ունայն բազմահոգության մեջ, այլ կամենում է, որ նա, հավատքի մեջ ամրանալով և աստվածային նախախնամությանը վստահելով, հոգսերն Աստծուն հանձնելով, ներքին լռությամբ ու խաղաղությամբ Իր հետ մշտական հաղորդակցություն ունենա: Եթե Երկնային Հայրը մարդուն պարգևել է հոգի ու մարմին, որ անհամեմատ ավելի թանկ են, քան կերակուրն ու հագուստը, ապա կյանքի պահպանման համար մի՞թե չի տա անհրաժեշտը: «Նայեցե՛ք երկնքի թռչուններին,- ասում է Փրկիչը,- ո՛չ սերմանում են, ո՛չ հնձում և ո՛չ էլ շտեմարանների մեջ ամբարում, և սակայն ձեր Երկնավոր Հայրը կերակրում է նրանց: Չէ՞որ դուք Աստծու աչքին թռչուններից գերազանց եք» (Մատթ. 6:26): Քրիստոս, ցույց տալով թռչուններին, որոնց կերակրում է Երկնավոր Հայրն առանց նրանց որևէ ջանքի, դրանով ցույց է տալիս մի օրինակ, որին նայելով մարդը չպետք է սրտով կապվի երկրին և երկրային հոգսերին, այլ պետք է միշտ առաջադիմի հավատի և Աստծու հանդեպ վստահության մեջ: Եթե Աստված կերակրում է իր փոքրիկ արարածներին՝ թռչուններին, մի՞թե առանց կերակրի կթողնի մարդկանց՝ Իր պատկերն ու նմանությունը կրող արարածներին, որոնց փրկագնել է Իր Միածին Որդու արյամբ և որոնց ապագայի համար անասելի բարիքներ է ստեղծել: Ըստ Ս. Մակար Օպտինացու՝ հավատը չի կայանում միայն Աստծու գոյությանը հավատալով, այլ որ կա աշխարհը կառավարող աստվածային նախախնամություն, առանց որի ճնճղուկներից մեկն իսկ գետին չի ընկնում (Մատթ. 10:29): Այսպիսի հավատ ունեցող մարդն ամեն ինչում տեսնում է Աստծուն, ապավինում է Նրան և փնտրում Նրա օգնությունը: Նման մարդու վրա մեղքն իշխանություն չունի, քանի որ նա ամենաշատը վախենում է Աստծուց հեռանալուց:
Եթե մարդն իրեն տանջի ու մաշի հոգսերի մեջ, կարո՞ղ է ինքն իրեն օգնել: Հակառակը՝ կսպառի իր ուժերը և կկրճատի առանց այն էլ կարճ կյանքը: «Կամ հագուստի համար ինչո՞ւ եք մտահոգվում,- ասում է Փրկիչը,- օրինա՛կ վերցրեք վայրի շուշաններից և տեսե՛ք, թե ինչպես են աճում. ո՛չ աշխատում են, ո՛չ հյուսում: Հավատացե՛ք, որ Սողոմոնն իսկ, իր ամբողջ փառքի մեջ, չկարողացավ նրանցից մեկի նման գեղեցիկ հագնվել: Ուրեմն, եթե Աստված այդպես գեղեցիկ է հագցնում դաշտի միջի խոտին, որ այսօր կա և վաղը հնոց է նետվում, նրանցից շատ ավելի լավ չի՞ հագցնելու ձեզ, թերահավատնե՛ր» (Մատթ. 6:28-31): Ունայն է հագուստի համար հոգսը, որ նույնպես առաջ է գալիս թերահավատությունից: Հեթանոսները մտահոգվում են սննդի և հագուստի համար, քանի որ չեն ճանաչում Երկնավոր Հորը և նրանց հայացքից ծածկված է աստվածային սերը, Աստծու Միածին Որդու՝ Հիսուս Քրիստոսի մարդացումն ու փրկագործումը, և նրանք մխիթարություն են գտնում միայն նյութականի ձեռքբերման մեջ:
Եկեղեցու հայրերը հորդորում են՝ եթե կարող ես՝ ոչինչ մի խնդրիր Աստծուց, բայց քանի որ հաճախ հնարավոր չէ ոչինչ չխնդրել, այդ դեպքում այսպես աղոթիր. «Տե՛ր, Դու գիտես, թե ինչ է ինձ հարկավոր, բայց թող Քո կամքը լինի և ոչ թե իմը»: Աստծուն այսպես դիմողը կարող է ստանալ ամենադրական պատասխանը: Երբ մարդն աղոթքի մեջ պնդում է իր կամքը, ապա մերժում է աստվածային նախախնամությունը: Աստվածային նախախնամությունն իրագործվում է, երբ մարդ իրեն հանձնում է Աստծու կամքին, բայց ոչ անգործության տրվելով: Այսինքն՝ մարդ անում է այն, ինչ կարող է, իսկ արդյունքը թողնում է Աստծուն:
Աստծու կամքը մեզ համար այն է, որ մենք, երկրի վրա ապրելով, սովորենք ճանաչել Աստծուն և ուրախությամբ հետևենք Նրա կամքին՝ միակ փրկարար և կյանքը լիացնող ճշմարտությանը: Երանելի աբբա Դորոթեոսն ասել է, որ Աստծու կամքին հետամուտ լինել նշանակում է՝ սիրել միմյանց, կարեկից ու ողորմած լինել, սովորել ամեն ինչում շնորհակալ լինել Աստծուց և գոհությամբ ընդունել նրա ձեռքից թե՛ երջանիկ և թե՛ վշտալի օրերը՝ այն մխիթարությունն ունենալով, որ աշխարհը կառավարում է աստվածային նախախնամությունը: Հանուն Աստծու ապրելը և հանուն Աստծու փառքի գործելը փրկության է առաջնորդում: «Հետևաբար, թե՛ կերած-խմած ժամանակ և թե՛ ուրիշ որևէ դեպքում, ինչ էլ որ անեք, ամեն ինչ արեք Աստծու փառքի համար» (Ա Կորնթ. 10:31),- ասել է Ս. Պողոս առաքյալը: Ըստ աբբա Պիմենի՝ Աստծու կամքը կատարողն ամեն ինչից գոհ է, անգամ եթե կարիքի կամ հիվանդության մեջ է, քանի որ նրան ուրախություն է պատճառում աստվածային օրհնությունը: Իսկ դժգոհ անձը բոլոր դեպքերում դժգոհում է, քանի որ հպարտ հոգի ունի և ինչն էլ իրենից խլում է աստվածային օրհնությունը: Յուրաքանչյուր ոք, ով իրեն հանձնել է Աստծու կամքին, Տերը նրան ուսուցանում է և ասում. «Քո նեղության օրը կանչի՛ր Ինձ, և Ես կփրկեմ քեզ, ու դու կփառաբանես Ինձ» (Սաղմ. 49:15):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը