Սաղմոս ԿԴ

Ի կատարած. սաղմոս Դավթի. Երեմիայի, Եզեկիելի և ժողովրդի օրհնությունն է, երբ ուզում էին վերադառնալ պանդխտությունից:

Այս վերնագիրը թարգմանիչները չեն դրել, այլ ուրիշներն [են ավելացրել], ըստ իրենց մտքի, քանզի Երեմիան չգնաց Բաբելոն և ոչ էլ դուրս եկավ այնտեղից: Ուստի սա ի դեմս այնտեղ գտնվող գերիների է, որ ասում էին, թե ինչո՞ւ օրհնությամբ օրհներգենք Տիրոջը օտար երկրում. նրանք ասում են.

1. Քեզ վայելէ օրհնութիւն, Աստուած, ի Սիովն. և քեզ տացին աղօթք յԵրուսաղէմ:

Աստվա՛ծ, քեզ վայել է օրհնություն Սիոնում, և քեզ աղոթք պիտի մատուցվի Երուսաղեմում:

Եզեկիայի տնից՝ Ասորեստանի կործանման համար: Եվ քեզ աղոթք պիտի մատուցվի. քանզի Բաբելոնից նվերներ և աղոթքներ են ուղարկում Երուսաղեմ: Նաև ասվում է, թե երբ Դավիթը Աբեդդարի տնից տապանակը Երուսաղեմ տարավ, որն ասում էին, թե հեթանոսների մոտ էր, այս [սաղմոսն] ասաց. Աստվա՛ծ, քեզ վայել է օրհնություն Սիոնում  և Երուսաղեմում, այլ ոչ թե լոկ մի մարդու տանը: Այստեղ նկատի ունի նաև եկեղեցին, որտեղ հեթնոսները նույնպես մատուցում են և ասում. քեզ վայել է, այլ ոչ թե կուռքերին և ոչ էլ մեհյաններին: Նաև՝ վերին Սիոնում, սուրբ դիտարանում և Երուսաղեմում՝ ճշմարիտ խաղաղության վայրում, քանզի ասում է, թե այնտեղ կմատուցենք:

2. Լո՛ւր աղօթից իմոց, զի առ քեզ ամենայն մարմին եկեսցէ:

Լսի՛ր աղոթքս, քանզի քեզ մոտ է գալու ամեն մարմին:

Ամեն մարմին ասելով նկատի ունի այնտեղ իմանալի, բանական մարմինները՝ դատաստանի համար, իսկ այստեղ՝ հավատքով և Քրիստոսով յուրաքանչյուրը, որ դառնում է Քրիստոսի մարմնի մաս, ինչպես որ ասում է. «Այն օրերին իմ Հոգուց կհեղեմ իմ ծառաների վրա» (Հովել 2:29):

3. Բանք անօրինաց զօրացան ի վերայ մեր, զամբարշտութիւնս մեր դու քաւեսցես:

Անօրենների խոսքերը ծանրացան մեզ վրա, դու պիտի քավություն տաս մեր ամբարշտություններին:

Դևերի, ասորեստանցիների և բաբելոնացիների [խոսքերը ծանրացան] եկեղեցու վրա սպառնալիքներով և մարմնավոր իմաստությամբ, նաև մեր ցասման և ցանկասիրության պատճառով զորանում են չարի ներգործությունները և դժվարությամբ ենք ազատվում [դրանցից]: Դու պիտի քավություն տաս մեր ամբարշտություններին. քո գալստյամբ Քրիստոս Աստված, ըստ Եսայու. «Նա մեր մեղքերն էր վերցնում և մեզ համար չարչարվում» (Ես. 53:4), և ըստ Հովհաննեսի. «Ահա՛ Գառն Աստծու, որ վերացնում է աշխարհի մեղքը» (Հովհ. 1:29):

4. Երանի զոր ընտրեցեր և ընկալար, և բնակեսցեն ի գաւիթս քո:

Երանի նրանց, որոնց ընտրեցիր ու ընդունեցիր, որ բնակվեն քո գավիթներում:

Ընտրեցիր աշխարհի ստեղծումից առաջ՝ ըստ Առաքյալի, և ընդունեցիր հավատով, որ բնակեցնես քո գավթում՝ եկեղեցում, որը վերին գավիթն է:

5. Լցցո՛ւք մեք ի բարութենէ տան քո. սուրբ է տաճար քո՝ սքանչելի արդարութեամբ:

Մենք պիտի հագենանք քո տան բարիքներից, սուրբ է քո տաճարը՝ սքանչելի արդարութամբ:

Հագենանք բարիքներից, որտեղից տրվելու է իմաստության, հանճարի, աստվածպաշտության խոսքը և այլն: Սուրբ է քո տաճարը, որտեղից սքանչելի կերպով բխելու են արդարության աղբյուրները:

6. Լո՛ւր մեզ, Աստուած փրկիչ մեր, յոյս ամենայն ծագաց երկրի, և որ ի ծով հեռի:

Լսի՛ր մեզ, Աստվա՛ծ, փրկի՛չ մեր՝ հույս երկրի բոլոր ծագերի և հեռավոր ծովաբնակների:

Բոլոր հեթանոսների, ըստ Հակոբի, թե նա է հույսը ծովում և ցամաքում գտնվողների: Նաև երկրի բոլոր ծագեր ասելով նկատի ունի նրանց, որ երկրից էլ վեր են, որտեղ ծովն է իր անսահման իմաստությամբ և հրեղեն անդունդներն են:

7. Ո պատրաստէ զլերինս զօրութեամբ իւրով. և զգեցեալ է զօրութիւն:

Նա, որ իր կարողությամբ լեռներ է հաստատում և զորություն է հագել:

Առաքյալներն ու մարգարեները, ինչպես որ հաստատված նյութական լեռները մոմի պես կհալվեն, այդպես էլ նրանք հավիտենից կան և կմնան հաստատուն: Զորություն է հագել.  և կարող է ստեղծել, քանզի բնությամբ ունի սիրո զորությունը, իսկ պատժելու զորությունը մեղքից հետո հագավ:

8. Ո խռովեցուցանէ զմեծութիւն ծովու, և զձայն ալեաց նորա ցածուցանէ:

Նա, որ ալեկոծում է ծովի ընդարձակությունը և ցածրացնում նրա ալիքների ձայնը:

Նա, ով ալեկոծում է աշխարհն առաքելական քարոզությամբ և բաժանում հավատացյալներին անհավատներից: Եվ ցածրացնում նրա ալիքների ձայնը՝ արթնացնելով աշակերտների միջոցով և ցածրացնելով կռապաշտության ալիքները, որպեսզի հեթանոսները չկործանվեն:

9. Խռովեսցին հեթանոսք, և երկիցեն բնակիչք երկրի ի նշանաց քոց:

Հեթանոսները պիտի խռովվեն, և երկրի բնակիչները պիտի սարսափեն քո նշաններից:

Ինչպես որ ծով կոչեց։ Սարսափեցին առաքյալների հրաշագործություններից և դարձի եկան։

10. Յելս առաւօտու՝ ընդ երեկոյս զուարճասցին. հայեցար յերկիր՝ արբեցուցեր զնա, և բազում արարեր զմեծութիւն նորա։

Այգաբացին և երեկոյան պիտի զվարճանան։ Նայեցիր երկրին, ջրով հագեցրիր այն և բազմացրիր նրա հարստությունը։

Սիմաքոսն այսպես է թարգմանել. առավոտյան և երեկոյան քեզ օրհնություն կմատուցենք։ Այգաբացին և երեկոյան. վերջին օրը, որ երեկո է ձախակողմյանների համար և առավոտ՝ աջակողմյանների, ինչպես նաև ցնծության և զվարճության օր։ Նայեցիր երկրին,  այսինքն՝ այցելություն արեցիր իմանալի երկրին։ Հագեցրիր նրան Սուրբ Հոգու ոռոգությամբ։ Եվ բազմացրիր նրա հարստությունը, այսինքն՝ առաքինության հասկը, նաև նահատակներին, կույսերին, անապատականներին և այլոց, որոնց և մեծություն ու արմատ է անվանում։

11. Գետն Աստուծոյ լի եղև ջուրբ. պատրաստ արարեր զկերակուր նորա, զի այսպէս է պատրաստութիւն։

Աստծու գետը լցվեց ջրով. դու պատրաստեցիր նրա կերակուրը, քանզի այդպես է պատրաստությունը։

Ավետարանը լցվեց ավետյաց խոստմամբ, ինչն օրենքի հին գետը չուներ, ինչպես որ Սիմաքոսն է ասում. այցելություն արեցիր երկրին և բազմացրեցիր նրա պտղաբերությունը, և Աստծո առվակները լիացան ջրերով, այսինքն՝ առաքյալները, լցվելով Սուրբ Հոգով, դարձան ավետարանիչներ: Պատրաստեցիր նրա կերակուրը. քո մարմինն ու արյունը, քանզի այս տան մեջ դա է պատրաստությունը, որի շնորհիվ անմահանում ենք, և նրա գալստյան ժամանակ պատրաստ ենք գտնվելու:

12. Զակօս նորա արբեցուցեր, և բազում արարեր զարմտիս նորա:

Դու ոռոգեցիր նրա ակոսն ու բազմացրիր նրա արմտիքը:

Այսինքն՝ մարդու սիրտը, որ Քրիստոսի խաչի գութանով և առաքյալների լծով է շարժվում, որի արմատները բազում են, ինչպես որ ասաց. «մեկի դիմաց երեսուն, վաթսուն և հարյուր» (Մատթ. 13:23):

13. Ի ցօղել նորա զուարթ եղիցի բոյս նորա. Օրհնեսցի պսակ տարւոյ քաղցրութեան քոյ:

Քո ցողը զվարթ պիտի դարձնի նրա բույսը: Տարվա պսակը պիտի օրհնվի քո քաղցրությամբ:

Եկեղեցու վարդապետների խոսքերով զվարթանում են բույսերը, այսինքն՝ եկեղեցու մանուկները: Տարվա պսակը պիտի օրհնվի. այսինքն՝ Տիրոջ տնօրինության [լրումը]՝ համբարձումը, որ հրեշտակներն ու առաքյալները օրհնում են: Նաև նորից տարի, որ բոլորին տանում է, և այնտեղ է պսակում սրբերին՝ օրհնելով պոսակողին և քաղցրահամ կերակուրը:

14. Դաշտք քո լցցին պարարտութեամբ, պարարտասցին գեղեցկութիւնք անապատի:

Դաշտերդ պարարտությամբ պիտի լցվեն: Անապատի գեղեցկությունները պիտի փթթեն:

Հոգով աղքատները: Պարարտությամբ պիտի լցվեն, որ դաշտ ու անապատ էին, գեղեցկությամբ պիտի հերկվեն և ծաղիկներ պիտի աճեն՝ Հոգով պարարտանալով՝ դառնալով պսակ Քրիստոսի գլխի համար:

15. Բլուրք ցնծութիւն զգեցցին, և զգեցցին խոյք մաքեաց:

Բլուրները ցնծությամբ պիտի զգեստավորվեն: Մաքիների խոյերը պիտի զուգվեն:

Քրիստոնյա թագավորները, և պիտի զգեստավորվեն նույն՝ եկեղեցու ցնծությամբ: Մաքիների խոյերը հավատացյալ իշխաններն են և եկեղեցու քահանաները:

16. Հովիտք բազում արասցեն ցորեան, աղաղակեսցեն և օրհնեսցեն:

Հովիտներն առատ ցորեն պիտի բերեն, պիտի ցնծան ու օրհներգեն:

Վարդապետության ցորենը հեթանոսների խոնարհ հոգիները [բերեցին], ըստ գրվածքների, ինչն էլ ամբարեցին եկեղեցու սուրբ վարդապետները, որով աղաղակում ենք. աբբա հայր և օրհնում հավիտենական Աստծուն, նույնիսկ ասողների անուններն են օրհնություն աղաղակում և փառաբանում Քրիստոսին: Ոմանք այս ասվածները հանդերձյալ կյանքին են վերագրում, և գետն էլ, ասում են, թե Հորդանանն է՝ լցված ջրով, ինչը սակայն, հավանական չէ:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը