23 Նոյեմբեր, Շբ
Մի գրագիր մահանում և հայտնվում է մի խորհրդավոր քաղաքում: Հարցնում է անցորդներից մեկին.
- Ովքե՞ր են այս շղթայված մարդիկ, որոնք մի քանի տերեր ունեն:
Անցորդն ասում է.
- Ստրուկներ են, որոնք հետևում են իրենց տերերին:
Գրագիրը զարմանում է.
- Երբևէ չէի տեսել, որ մի ստրուկն ունենա չորս-հինգ կամ տասը տեր: Իսկ այն մեկին էլ յուրաքանչյուր տերն իր կողմն է շղթայով ձգում ու այդ ստրուկին այս ու այն կողմ են քաշքշում:
Անցորդը պատասխանում է.
- Այո՛, այստեղ այդպես է, քանի որ ստրուկներն այն մարդիկ են, որոնք ներել չգիտեն, իսկ տերերը չներված հիշողություններն ու մտքերն են, որոնք շարունակաբար հիշաչարություն ու ատելություն են սերմանում ու մարդուն շղթայում:
Գրագիրը մտածում է, այնուհետև նայում հեռվից եկող մի բազմության և ապշած ասում.
- Իսկ այս մեծ բազմությունն ո՞ւմ հետևից է գալիս, որ հազարից ավելին կլինի:
Անցորդը պատասխանում է.
- Քո հետևից են գալիս, դրանք էլ քո տերերն են...
Ով չի կարողանում ներել, իր մտքերի ստրուկն է դառնում, իսկ ով ներում է, մշտապես ազատ է լինում...
Հովհաննես Մանուկյան