Այս խոսքերն ի պահ դրե՛ք ձեր մտքում ու ձեր հոգում: Դրանք որպես նշան կապեցե՛ք ձեր ձեռքերին, որ մշտապես մնան ձեր աչքերի առջև: Դուք դրանք սովորեցրե՛ք ձեր որդիներին և դրանց մասին խոսեցե՛ք տանը նստելիս ու ճանապարհ գնալիս, պառկելիս ու վեր կենալիս: Դրանք գրեցե՛ք ձեր տների մու տքերին ու դռների վրա, որ ձեր կյանքը երկար լինի (Բ Օրենք ԺԱ 18-21, տե՛ս նաև Բ Օրենք Զ 6-9, Թվեր ԺԵ 39-40, Հեսու Ա 8, Առակ. Զ 21-23):
Ամեն օր ընթերցելով Աստվածաշունչը` մարդը մտնում է նրա ճշմարտությունների ծիրի մեջ, հարազատանում դրանց ու դարձնում դրանք ամեն ինչի մասին իր դատողությունների հենակետը, և ի վերջո նրանում ձևավորվում է սուրբգրային ոգուն համապատասխան տրամադրություն. «Ո՞վ է հիշում Աստծու խոսքը և չի շտկվում,- հարցնում է ս. Եփրեմ Ասորին և պատասխանում.- միայն թույլ ու թշվառ մարդը»:
«Աստվածաշնչի անդադրում ուսումնասիրությունը,- կարդում ենք ս. Եփրեմ Ասորու մոտ,- լույս է հոգու համար, քանզի հոգուն հիշեցնում է զգուշանալ կրքերից, հարատևել առ Աստված սիրո և անաղարտ աղոթքի մեջ. այն նաև ցույց է տալիս սրբերի հետքերով ընթացող խաղաղ ճանապարհը»:
«Աստվածաշնչի վրա մի հայացքն իսկ ինքնին մեզ ետ է պահում մեղքից,- ասում է ս. Հովհաննես Ոսկեբերանը: Եթե նույնիսկ համարձակվենք և օրինազանց լինենք, պղծենք ինքներս մեզ և ապա, տուն վերադառնալով, տեսնենք Ս. Գիրքը, խղճմտանքը մեզ առավել կդատապարտի: Եթե այս բանին միանա նաև մեծ ուշադրությամբ ընթերցանությունը, այդժամ հոգին, որն ասես դեգերում է սուրբ վայրերում, կմաքրագործվի ու կբարելավվի, քանզի Գրքերի միջոցով մեզ հետ խոսում է Ինքն Աստված»:
Արեգակը ծագելիս թող քեզ գտնի Սուրբ Գիրքը ձեռքիդ (Եվագր Պոնտացի):
Մարդու բնությունը կրող է խրատի ու օրենքների. թեև բնականից նույնն ունի, սակայն սրա մեջ ևս վարժմամբ է առաջադիմում: Առանց վարժման մարդիկ դժվարությամբ են կարողանում ճշմարիտ վարք ձեռք բերել (Ներսես Լամբրոնացի):
Եթե քննես Գրվածքները, միշտ նախանձախնդրորեն սովորես նրանցից և ձգտես գործել նրանց համաձայն, ապա քո ճանապարհին կհայտնվի Հիսուսը և կմեկնի Գիրքը, այնպես որ դու էլ կբացականչես. «Մեր սրտերն էլ միթե չէի՞ն ճմլվում մեր մեջ, մինչ Նա ճանապարհին խոսում էր մեզ հետ. և ինչպե՜ս էր մեզ բացատրում Գրքերը» (Ղուկ. ԻԴ 32): Նա մոտ է նրանց, ովքեր միշտ հիշում են Նրան և զօր ու գիշեր քննում Նրա պատվիրանները (Որոգինես Ալեքսանդրացի):
Ուժերիդ չափով պարտադրի՛ր քեզ ըստ կարելվույն հաճախ ընթերցել Աստվածաշունչը, որ ի մի բերի մտքերդ, որոնք ցրել էր թշնամին` իր խաբեպատիր հնարքներով չար խորհուրդներ ներշնչելով:
Աստվածաշունչ Մատյանի գրքերի ընթերցանությունը կարգի է բերում ցրված միտքը և աստվածգիտություն պարգևում: Ուստի ջանասե՛ր եղիր ու վարժի՛ր անձդ ընթերցանությամբ ու աղոթքով, որպեսզի միտքդ լուսավորվի (ս. Եփրեմ Ասորի):
Ինչպես գեղանկարիչները որևէ նկար արտանկարելիս, ուշադրությամբ զննելով այն, ջանում են նրա գծերը փոխանցել իրենց ստեղծագործությանը, այդպես էլ առաքինության բոլոր մասերի մեջ նախանձախնդրորեն կատարելություն տենչացողը պետք է ամեն առիթով ուշադրությամբ զննի աստվածաշնչական սրբերի` իբրև շարժվող և գործող արձանների վարքը և, ընդօրինակելով ինչ որ բարի է, յուրացնի դրանք (ս. Բարսեղ Կեսարացի):
Սուրբ հայրերը, կատարելապես ընթերցելով Սուրբ Գիրքը, այնուհետև իրենց խոսքերով ու գործերով հոժարությամբ նմանվում էին իրենց սկզբնատիպին` Աստծուն: Եվ կերտվում էին աստվածային այդ հիմքի վրա բարվոք շինությամբ, այսինքն` ընտիր առաքինությամբ, որի գլուխն է Ինքը Քրիստոս (Հարանց վարք):
Հարկ է ավետարանական պատգամներն ուսումնասիրել այնպես, որ դառնան գիտակցության սեփականությունն ու փաստը. միայն այդ ժամանակ է հնարավոր նրանց ճշգրիտ և մշտական կատարումն այնպես, ինչպես Տերն է պահանջում (ս. Իգնատի Ստավրոպոլսկի):
Աշխատիր մտքով ու սրտով այնպես յուրացնել Ավետարանը, որ միտքդ ասես լողա նրանում, ապրի նրանով. այդժամ և գործերդ շահեկանորեն ավետարանական կդառնան: Այդ բանին կարելի է հասնել Ավետարանի հարատև երկյուղալից ընթերցանությամբ և ուսումնասիությամբ:
Ս. Պախոմիոս Մեծը` հռչակավոր հին հայրերից մեկը, անգիր գիտեր Ավետարանը և Աստծու հայտնությամբ անվերապահորեն պարտավորեցնում էր վանականներին սերտել այն: Այդպիսով, Ավետարանը ուղեկցում էր նրանց ամենուր, միշտ առաջնորդում էր նրանց:
Ինչո՞ւ քրիստոնյա դաստիարակները այսօր էլ անմեղ երեխաների հիշողությունը չզարդարեն Ավետարանով` փոխանակ աղտոտելու այն Եզոպոսի առակներով ու այլ ոչընչություններով (ս. Իգնատի Բրյանչանինով):
Հնում շատ քրիստոնյաներ անգիր գիտեին Աստվածաշունչ Մատյանի գրքերի մեծ մասը. օրինակ` պաղեստինյան նահատակներից մեկը` կույր Հովհաննեսը: Եվսեբիոս պատմիչը նրա մասին գրում է. «Սրբազան Գրքերը ոչ թե մագաղաթի ու թղթի վրա էին գրված, որոնք բոլորն էլ ժամանակի ընթացքում մաշվում են, այլ` նրա լուսավոր հոգում և մաքուր մտքում, այնպես որ նա, երբ կամենում էր, անգիր հատվածներ էր ասում Մովսեսի և մարգարեների կամ էլ պատմական գրքերից, Ավետարանից կամ Գործք առաքելոցից»:
Գրիգոր Դարբինյան
«Ինչպես կարդալ Աստվածաշունչը» գրքից
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի