Գրքեր

Սուրբ կույս Քրիստոնիայի այլ վկայաբանություն

Տրայանոսի թագավորության ժամանակներում Ուրբանոս անունով մի մարդ կար, իսկ նրա կնոջ անունն էր Նիկի: Եվ նրանք մի դուստր ունեին` գեղեցիկ ու վայլելչակազմ, որ տասը տարեկան և ինը ամսական էր և զորացել էր Աստծու հույսով: Ուրբանոսն ինքը մեծատուն էր և բազում աշխարհների իշխան, իսկ նրա կինը թագավորական ազգից էր: Եվ միայն այդ միամորիկ աղջիկն ունեին: Եվ հայրը մի բարձր աշտարակ կառուցեց և դստերն այնտեղ տեղավորեց` տասներկու սպասուհիների հետ: Եվ ոսկյա ու արծաթյա պատկերներ պատվիրեց և դրեց աշտարակում, որ դուստրը դրանց երկրպագի և դուրս չգա, որ մարդիկ չտեսնեն, որովհետև շատերն էին ցանկանում տեսնել նրան, և մեծատունների որդիները ցանկանում էին նրան փեսայանալ: Իսկ հայրը նրանցից ոչ մեկի հետ համաձայնության չեկավ, այլ ասում էր. «Ավելի լավ է այսպես կուսությամբ մնա և պաշտի աստվածներին»: Եվ մի անգամ, երբ կույսը բուրվառն առած ուզում էր խունկ ծխեցնել Ուրբանոսի կուռքերի համար, [հանկարծ] ինչ-որ բան զգաց և [բուրվառը] տարավ-դրեց պատուհանին: Եվ արևելք նայեց ու տեսավ երկնքի զարդերը, լուսինն ու աստղերը և հոգոց հանելով` սկսեց մտքում խոսել. «Ուրբանոսի կուռքերին խունկ չեմ մատուցի յոթ օր»: Եվ մտածում էր քրիստոնյաների պարկեշտ վարքի, սրբերի չարչարանքի ու ժուժկալության մասին և ասում. «Քրիստոնյաների՛ Աստված, Աստվածն իմ Դու ես, որ ստեղծել ես երկինքն ու երկիրը և նրանցում եղած բոլոր արարածներին: Հայտնի՛ր ինձ Քո անունը, որպեսզի այլևս չպաշտեմ հորս անմռունչ կուռքերը»:

Եվ աղջիկն այս էր ասում ու արտասվում: Եվ մի գիշեր նրան երևաց Փրկիչն ու ասաց. «Քաջալերվի՛ր և մի՛ երկնչիր, Քրիստոնիա՛, որովհետև Ես քեզ հետ եմ և չեմ լքի քեզ»: Եվ երբ սա կատարվեց, աղջիկը ելավ ու նստեց պատուհանին և մտածում էր հոր կուռքերը ջարդելու մասին, որովհետև խեթ աչքով էր նայում դրանց: Եվ աղախիններն ասացին նրան. «Տիրուհի՛, քանի՜ օր է, որ աստվածները զոհ չեն ընդունել. գուցե բարկանան մեզ վրա և կործանեն»: Քրիստոնիան պատասխանեց նրանց. «Ո՛վ մոլորյալնե՛ր, ի՞նչ եք խոսում անշունչ կուռքերի մասին, որ ո՛չ բարի բան կարող են անել, և ո՛չ չար: Այսուհետ դրանց համար որևէ բան անելու կարիք չունեմ, այլ խունկ և զոհ եմ մատուցելու իմ Աստծուն, որ ստեղծեց երկինքն ու երկիրը և դրանցում եղած արարածներին»: Եվ նրա ոտքերն ընկնելով` աղախիններն ասացին. «Օ՜, ո՛չ, տիրուհի՛, մի՛ արհամարհիր թագավորական պատկերները: Ի՞նչպես մոլորվեցիր և սկսեցիր պաշտել օտար աստծուն: Եթե հայրդ [այս մասին] լսի, կորստյան կմատնի թե՛ քեզ, թե՛ մեզ»:

Եվ մինչ նրանք այս մասին էին խոսում, ներս մտավ Ուրբանոսը` աղջկա հայրը: Դստերը տեսնելով` ուրախացավ և մոտեցավ, երկրպագեց աստվածներին, զոհ մատուցեց ու եկավ-նստեց: Եվ մոտենալով` աղախիններն ասացին. «Աղաչում ենք քեզ, տե՛ր… արդեն քանի օր է, որ քո դուստրը խունկ չի ծխել և զոհ չի մատուցել աստվածներին»: Եվ նա մոտը կանչեց դստերն ու ասաց. «Դո՛ւստր իմ, Քրիստոնիա՛, ի՞նչ են խոսում քո մասին, ի՞նչ մոլորության մեջ ես ընկել, որ թողել ես ողորմած աստվածներին ու նրանց զոհերը և մի Մարդու ես պաշտում, որին քաղաքից քաղաք են հալածել, իսկ հետո խաչել են, որ և չկարողացավ Ինքն Իրեն օգնել: Չգիտե՞ս, թե ինչքան ենք խնդրել աստվածներին, որ քեզ շնորհեն մեզ»:

Երանելին պատասխանեց. «Ինձ դուստր մի՛ կոչիր, այլ երկնավոր Աստծու դուստր կոչի՛ր»: Իսկ հայրը կարծեց, թե իր աստվածների մասին է ասում, և ուրախանալով` տուն գնաց: Իսկ Քրիստոնիան մտավ կուռքերի սենյակը, աղոթեց Աստծուն և զորություն ստացավ կուռքերի վրա, մոտեցավ ու փշրեց ոսկյա ու արծաթյա քանդակներն ու բաժանեց կարոտյալներին:

Քիչ օրեր անց նրա հայրը եկավ կուռքերին երկրպագելու, և երբ դրանք կործանված տեսավ, ապտակեց աղջկան և խփեց գարշապարներին, իսկ հետո մերկացնելով` գավազանահարեց: Իսկ նա մտքում աղոթում էր և ասում. «Աստվա՛ծ, որ ինձ չթողեցիր կուռքերի մոլորության մեջ, ողորմի՛ր անձն իմ, որովհետև Քեզ ապավինեցի»: Իսկ հետո սկսեց խոսել և նախատել հորը. «Ուրբանո՛ս, չե՞ս ամաչում, չե՞ս մտածում, որ քո կուռքերը չեն կարող օգնել ո՛չ քեզ, ո՛չ իրենց, ո՛չ բարի գործ կարող են անել, և ո՛չ չար»: Եվ երբ նա լսեց այս խոսքերը, խիստ նեղվեց, որովհետև նախատողն իր դուստր էր: Եվ հրամայեց աղջկա պարանոցին երկաթյա անուր դնել, ձեռքերին շղթաներ ու բանտ նետել: Իսկ ինքը տուն գնաց` աղջկա համար տխրած և կուռքերի կործանման համար [ցավելով]: Եվ կիսամեռ գնաց-մեկնվեց իր մահիճում:

Եվ նրա կինը հարցրեց ծառաներին. «Մեր տերն ինչո՞ւ է տխուր»,- իսկ նրանք պատմեցին կատարվածը: Եվ երբ լսեց, պատռեց իր պատմուճանը, սկսեց լալ ու ողբալ և մոխիր լցնել գլխին: Եվ գնաց բանտ` իր դստեր մոտ և գետին ընկնելով ասաց. «Ի՛մ միամորիկ դստրիկ, խղճա քո թշվառ մորը: Խղճահարության ցավից մահվան դուռն եմ հասել: Գիտե՞ս ինչպես ծնվեցիր… ես և հայրդ աղերսում էինք աստվածներին, որ քեզ պարգևեն»: Եվ ստինքները դուրս հանելով` ասաց. «Հիշի՛ր կաթը, որով սնել եմ քեզ… մի՛ անարգիր ծերությունն իմ… հիշի՛ր ինչպես էի կերակրում քեզ… ի՞նչպես մոլորվեցիր և սկսեցիր ուրիշ Աստծու պաշտել, որին մենք չենք պաշտում… տրտմեցնում ես ինձ ու հորդ և անարգում ես բարերար աստվածներին… մի՛ արա, դո՛ւստր իմ… մի՛… աղաչում եմ քեզ»:

Այնժամ երանելին ասաց. «Ի՞նչպես ես ինձ դուստր կոչում: Մի՞թե քո ցեղում Քրիստոնիա անունով մարդ է եղել»: Եվ նա պատասխանեց. «Ո՛չ»: Երանելին շարունակեց. «Չգիտե՞ս, ում անունը կրում եմ` Նա է իմ հայրն ու մայրը, Նրան նվիրեցի անձս, և Նա ինձ ընծայեց արդարության և հաղթության զենքերը, որպեսզի հաղթեմ նրան, որ զորացել է ձեր` իր կամարարների վրա: Նրա միջոցով կործանեցի ձեր կուռքերը, որոնց պաշտում էիք ձեր անմտությամբ: Եվ եթե կամենում եք փրկվել, հեռացե՛ք կուռքերի պաշտամունքից և ճանաչեցե՛ք Նրան, որ եկավ մոլորվածների համար և մոլորության մեջ գցեց կամակոր վիշապին և անմռունչ կուռքերին: [Հեռացե՛ք] արարվածների պաշտամունքից և պաշտեցե՛ք արարիչ Աստծուն, որ օրհնյալ է հավիտյան. ամեն»:

Այս լսելով` տրտմությամբ լի մայրը վերադարձավ տունն իր և ամուսնուն պատմեց այն ամենն, ինչ լսել էր աղջկանից: Ուրբանոսն ասաց. «Ավելի լավ է նրան տանջելով սպանեմ, քան արժանանամ մարդկանց նախատինքին»: Եվ լուսաբացին հրամայեց նրան ատյան բերել: Եվ ամբողջ քաղաքը հավաքվել էր կապանքներով շղթայված աղջկան տեսնելու: Եվ երբ բերեցին, Ուրբանոսն ասաց նրան. «Քրիստոնիա՛, լսի՛ր ինձ իբրև հոր և զո՛հ մատուցիր աստվածներին: Իսկ եթե չլսես, այլևս քեզ դուստր չեմ կոչի և ծանր տանջանքների կենթարկեմ»: Երանելին ասաց. «Մեծ շնորհ կանես, եթե ինձ դուստր չկոչես, որովհետև արժանի չես ինձ հայր կոչվելու` դու, որ անմռունչ կուռքերի մոլորության մեջ ես ընկել… [կուռքերի], որ ոչինչ են»: Եվ բարկացած Ուրբանոսը հրամայեց մերկացնել նրան և ծեծել: Եվ աղջկան ծեծողները հոգնեցին, իսկ սուրբը գոհանում էր Աստծուց և Սուրբ Հոգու շնորհներով զորություն ստանում:

Եվ սկսեց խոսել և ասել. «Չա՛ր օրերով հնացածդ, չե՞ս զգում և չե՞ս հասկանում Քրիստոսի զորությունը: Ահա դահիճներդ հոգնեցին: Այժմ հրամայի՛ր, որ ուրիշ` ավելի զորեղները գան, որ այս տանջանքներով ճանաչես իմ Աստծու զորությունը»: Եվ բարկանալով` Ուրբանոսը հրամայեց կապել նրան և քերել երկաթյա ճանկերով: Եվ այնպես անողորմ էին քերում, որ աղջկա մարմնի մսերը պոկվելով գետին էին ընկնում: Եվ Քրիստոնիան, մի կտոր վերցնելով, նետեց Ուրբանոսի երեսին և ասաց. «Կամեցար ուտել մարմինն իմ… ահավասիկ, քո առջև է… վերցրո՛ւ, կե՛ր քո կապանքների խայտառակությունը»: Ուրբանոսն ասաց. «Զո՛հ մատուցիր բարերար աստվածներին և փրկվի՛ր: Իսկ եթե զոհ չմատուցես, առավել ծանր տանջանքների կենթարկեմ, որ քեզ չի կարողանա փրկել քո Աստվածը, որին դու պաշտում ես»:

Երանելին պատասխանեց. «Ո՛վ ամենաողորմելի և ամնաթշվառ, չգիտե՞ս, որ Աստծու Որդին լույս աշխարհ եկավ, որ լուսավորի բոլորին, իջավ երկրի վրա, որ մարդկային ազգն ազատի բանսարկուի ծառայությունից: Նա կարող է իր մեծ անվամբ փրկել ինձ, որ հաղթեմ քո հայր սատանային, որ իշխանություն ունի քեզ վրա»: Եվ անօրենը չկարողացավ դիմանալ նախատինքին, հրամայեց մի ատամնավոր անիվ բերել և սրբին վրան կապել, իսկ տակը կրակ վառել ու մեջը լցնել ձյութ, ճարպ և ծծումբ, որ արագ մահանա և չկշտամբի իրեն: Սակայն անիվը գլորվելով ջախջախեց անհավատների ոսկորները, իսկ հուրը, դուրս գալով, սպանեց կռապաշտներից շատերին: Այնժամ երանելին սկսեց խոսել և ասել. «Աղաչո՜ւմ եմ Քեզ, ի՛մ Տեր Հիսուս Քրիստոս, այս տառապանքների մեջ մի՛ մոռացիր ինձ, այլ պարզիր Քո հզոր ձեռքն ու շիջի՛ր հուրը` ի պարծանս Քո հավատացյալների և համոթ անհավատների»:

Եվ երբ այս խոսքերն ասաց, [դարձյալ] հուրը բորբոքվեց և բազում կռապաշտների սպանեց, իսկ սուրբը կապված էր անվի վրա, բայց ասես գահույքին լիներ: Եվ երբ հավատացյալները տեսան, օրհնեցին Աստծուն: Եվ Ուրբանոսը հրամայեց նրան իջեցնել անվի վրայից և հարցրեց. «Ինձ ասա՛, ո՞վ քեզ սովորեցրեց այս կախարդությունը, այլապես չես փրկվի իմ ձեռքից. դառն նեղությամբ կտտամահ կանեմ և կլուծեմ աստվածների վրեժը քեզնից, որ օտարացել ես նրանց սիրուց»: Երանելին պատասխանեց. «Քեզ ասացի, որ իմ հայրը Քրիստոսն է. Նա ինձ սովորեցրեց բոլոր արդար [գործերը]: Նա է մոլորյալների ճանապարհը, նեղյալների մխիթարողը և Իր անվան համար տանջվողների համբերությունը: Նա է, որ ինձ սովորեցրեց արհամարհել ձեր կուռքերը: Իսկ դու, Աստծո՛ւ համար ատելիդ, կորստյան դատապարտված կմեռնես»:

Երբ այս լսեց, մտքերը խճողվեցին, և հրամայեց սրբին բանտ տանել: Իսկ երանելին, բանտ մտնելով, սկսեց աղոթել և ասել. «Գոհանում եմ Քեզնից, ի՛մ Տեր Հիսուս Քրիստոս, որ ինձ արժանացրեցիր Քո մեծ և ահազդու անվան համար չարչարվելու»: Եվ այն գիշեր հրեշտակը եկավ, նրա համար փրկության ճաշ բերեց և ձեռքերը դնելով [աղջկա] վերքերին` բժշկեց: Եվ Քրիստոնիան ասաց. «Գոհանում եմ Քեզնից, ի՛մ Տեր, մարդասե՛ր Հիսուս Քրիստոս, որ չանտեսեցիր ինձ` առ Քեզ ապավինածիս և Քո բարձրությունից ինձ հաց առաքեցիր հրեշտակիդ միջոցով: Եվ ի՞նչպես կարող եմ վարձահատույց լինել. ահավասիկ պատրաստ եմ մեռնելու Քո անվան համար»:

Եվ Ուրբանոսը գիշերով հինգ զորավոր մարդ ուղարկեց և հրամայեց սրբի վզից երկանաքար կախել ու տանել-նետել ծովը: Եվ երբ նետեցին, հրեշտակն անմիջապես բռնեց սրբին և դուրս բերեց ցամաք: Եվ երանելին սկսեց գոհանալ Աստծուց և ասել. «Օրհնյա՜լ ես, ամենազո՛րդ Աստված, որ երբեք չես հեռանում Քո երկյուղածներից: Արդ, Տե՛ր, հրամայի՛ր, որ այսօր վերստին ծնվեմ, որ մաքրվեմ հոգու և մարմնի բոլոր աղտեղություններից»:

Եվ անմիջապես մի լուսավոր ամպ եկավ և մկրտեց նրան, և մի ձայն հնչեց, որ ասաց սրբին. «Ես եմ Հիսուս Քրիստոսը, քեզ հետ եմ, որ փրկեմ քեզ, որովհետև նեղություններով անցար քո ճանապարհով, խոստովանեցիր, ինձ Հայր կոչեցիր և հաղթեցիր քո թշնամիներին»:

Եվ ինչ-որ մեկը եկավ և պատմեց Ուրբանոսին, թե` «Ահա, դեռ ողջ է քո դուստրը»,- և իմանալով` հրամայեց բերել նրան: Երբ բերեցին, ասաց նրան. «Չարիմա՛ց և դժվարամեռ, ի՞նչպես կախարդեցիր ծովի ջրերը»: Քրիստոնիան պատասխանեց. «Չարացա՛ծ սրտով և Քրիստոսի սիրուց հեռացած [մարդ], ծանո՞թ չես զորությանն այն Աստծու, որ գործում է այս սքանչելիքները: Ես ընդունեցի Քրիստոսի կնիքը և իմ ճշմարիտ հայր Հիսուս Քրիստոսից վերստին ծնվեցի: Իսկ դու չես կարող փրկվել բարկությունից, որ գալու է քեզ պես ամբարիշտների վրա: Արագամահ հեռանալու ես, որովհետև չարիքն արդեն հասնում է քեզ: Եվ քանի որ չճանաչեցիր ճշմարտությունը, քո հայր սատանայի հետ ընկնելու ես արտաքին խավարի մեջ»: Եվ բարկացած Ուրբանոսը հրամայեց նրան բանտ տանել, որ հաջորդ օրը սրի ճարակ դարձնի: Եվ նույն գիշերը, հրեշտակների կողմից տանջվելով, Ուրբանոսը դառնացած հոգին փչեց:

Քիչ օրեր անց Ուրբանոսի փոխարեն ուրիշ դատավոր եկավ, որի անունը Դիոս էր: Նա ևս սատանայի արբանյակությանն էր ձգտում և պաշտում էր կուռքերին: Եվ նրան տեղեկացրեցին Քրիստոնիայի մասին, գրի էին առնված անգամ տանջանքների պարագաները: Եվ երբ դատավորն ընթերցեց, հարցրեց. «Այսքան տանջանքներից հետո չհնազանդվե՞ց և զոհ չմատուցե՞ց»: Եվ պատասխանեցին. «Ո՛չ»: Եվ հրամայեց նրան ատյան բերել: Եվ երբ բերեցին, սրբին զվարթերես և պայծառ տեսան»: Եվ իր մոտ կանչելով` [Դիոսն] ասաց. «Աղջի՛կ, դու ազատների և թագավորական ազգից ես և, ինչպես լսեցի սպասավորներից, բազում նեղությունների ես դիմացել: Արդ դարձի՛ր դեպի աստվածները, որ տիրում են երկնքին ու երկրին, և կփրկվես: Իսկ եթե չլսես ինձ, երդվում եմ իմ աստվածներով, ծանր և դառն տանջանքների կենթարկեմ, և քեզ չի կարողանա փրկել քո Աստվածը, որին պաշտում ես»:

Երանելին պատասխանեց. «Քո չար բարքով մխիթարում ես քեզ. Քրիստոսի աղախնին չես կարող հաղթել և զարհուրեցնել. ո՛չ դու, ո՛չ քո թագավորը: Եվ ես չեմ հեռանա իմ Տեր Աստծուց, որ ցանկացած պահի Իր երկյուղածների մոտ է և նրանց չի լքում նեղության ժամանակ, այլ փրկում է և ամոթով թողնում հակառակորդներին»: Եվ զայրանալով` դատավորը հրամայեց բրածեծ անել նրան: Եվ երանելին ասաց. «Անամո՛թ դատավոր, ինձ չնչին տանջանքներ մատուցելով` չե՞ս ամաչում ծանր և դառն համարելով դրանք: Չգիտե՞ս, որքան առավել են չարչարանքները նույնքան ավելի փթթուն է պսակը, որովհետև հավատում եմ իմ փրկչին` Քրիստոսին, որ քեզ ևս ամոթով կթողնի, ինչպես քո գործակից Ուրբանոսին»: Դատավորն ասաց. «Քեզ իբրև դուտր եմ ընդունում, ներում եմ անարգանքդ` խնայելով մանուկ հասակդ. վերադարձի՛ր այն աստվածների պաշտամունքին, որ տիրում են երկրին»:

Երանելին հարցրեց. «Ի՞նչ է քո անունը»: Դատավորը պատասխանեց. «Անո՞ւնս ես ուզում իմանալ. անունս Դիոս է»: Սուրբն ասաց. «Հիրավի ճիշտ ես անվանվել, որովհետև կույր, խուլ և անշունչ կուռքերին ես ընծայում անունդ»: Եվ բարկանալով` դատավորը հրամայեց երկաթյա սալեր բերել, շիկացնել և դնել նրա ոտքերի տակ: Եվ սպասավորները կատարեցին: Իսկ սուրբն աչքերը երկնքին հառեց և ասաց. «Օրհնո՜ւմ եմ Քեզ և փառավորում Քո անունը, Տե՛ր, որ ինձ դարձյալ արժանացրեցիր Քո համար տանջվելու»: Եվ շիկացած սալերը Քրիստոսի զորությամբ չէին վնասում նրան:

Դատավորն ասաց. «Տեսնո՞ւմ ես, որ քեզ վնաս չեն պատճառում, որովհետև աստվածները քո մահը չեն ցանկանում»: Երանելին պատասխանեց. «Ո՛վ անօրեն և ամբարիշտ, սատանայի՛ որդի և դժոխքի արբանյակ, որ Քրիստոսի զորությունը պիղծերինն ես համարում: Իմ հույսն առ Աստված է, որ քեզ կտանի արտաքին խավարի մեջ, ուր քո գործակից Ուրբանոսն է»: Եվ բարկանալով` Դիոսն ասաց. «Մեղմ խոսքերս քեզ համարձակ դարձրեցին»,- և հրամայեց սափրել աղջկա գլուխն ու մերկ շրջեցնել քաղաքում: Երանելին ասաց. «Գոհանում եմ Քեզնից, ի՛մ Տեր Հիսուս Քրիստոս, որ ինձ արժանի համարեցիր, որ բոլորը ճանաչեն ինձ, ամենքն իմանան, որ Քո աղախինն եմ»,- որովհետև ի ցույց և ի տես ամենքի շրջելով` բանտ տարվեց: Երբ այգը բացվեց, [դատա-վորը] հրամայեց նրան Ապոլոնի տաճարը բերել: Երբ եկավ, դատավորն ասաց. «Քրիստոնիա՛, զո՛հ մատուցիր Ապոլոնին և մյուս աստվածներին, որովհետև, չնայած քո կշտամբանքին, սիրում են քեզ»: Իսկ սուրբը ձեռքերը երկինք կարկառեց և ասաց. «Տե՛ր Աստված, բոլո՛ր արարածների ստեղծող, որ ստեղծեցիր և խնամում ես բոլորին, իսկ նրանք շարժվում են Քո հրամանով: Այժմ լսի՛ր Քո սպասուհու աղաչանքներն ու այնպես արա, որ սրանք դուրս գան տաճարից»: Եվ դառնալով կուռքերին` շարունակեց. «Անշունչնե՛ր և անմռունչնե՛ր, դո՛ւրս եկեք տաճարից»: Եվ անմիջապես, իրար խփվելով, դուրս եկան: Եվ տեսնելով` դատավորն ասաց. «Տեսնո՞ւմ ես, որ մեծամեծ աստվածները ներում են քո մեղքերն ու լսում քո հրամանները: Նրանք քո փրկությունն են ցանկանում և գթում են քեզ` դրա համար դուրս եկան: Տեսնո՞ւմ ես մեծ հրաշքը, որ գործեցին հանուն քեզ»:

Քրիստոնիան պատասխանեց. «Խավարյա՛լ անոթ, չընկալեցիր Աստծու մեծասքանչ [հրաշքը], որ գործեց Իր տառապյալ սպասուհու համար: [Եվ հրաշքն այս] սատանայական գործ ես համարում, ո՛վ ատելիդ Աստծու»: Եվ շարունակեց այսպես խոսել. «Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, որ խղճացիր մարդկային ազգին և Քո գութը ցույց տվեցիր ինձ: Ո՞վ կարող է նկարագրել [այս ամենը]: Արդ հրամայի՛ր, որ կործանվեն գարշելի կուռքերը և մանրանան ավազի պես, որ միայն Քեզ ճանաչեն ճշմարիտ Աստված»: Եվ անմիջապես ընկնելով` փշրվեցին` վերածվելով փոշու: Այս տեսնելով` շատերը հավատացին և ասացին. «Քրիստոնիայի՛ Աստված, օգնի՛ր մեզ և մի՛ թող անգիտության խավարի մեջ, որ մոլորվելով` պաշտում էինք Ապոլոնին, որն անգամ ինքն իրեն չկարողացավ օգնել: Մեզ ուղարկի՛ր Քո աստվածության լույսը, որովհետև Դու ես արժանի փառքի ու պատվի. և Քեզ փառք` հավիտյանս հավիտենից. ամեն»: Եվ հավատացողները երեք հազար հոգի էին:

Եվ դատավորը խիստ երկյուղեց, որ Ապոլոնի արձանն ընկել կոտրվել է: Եվ այսպես էր մտածում. «Եթե թագավորն իմանա, ինձ չարությամբ կորստյան կմատնի…»,-և Դիոսի սիրտը ճաքեց, և նա մեռավ: Եվ կռապաշտ զինվորները սրբին աչալուրջ պահեցին բանտում, մինչև Հուլիանոս անունով մի նոր դատավոր եկավ և նստեց դատավորական աթոռին: Եվ զինվորները նրան տեղեկացրեցին Քրիստոնիայի մասին, և երբ լսեց` հրամայեց բերել նրան: Երբ եկավ սուրբը, դատավորն ասաց. «Կախարդությամբ շատ բաներ գործեցիր, սակայն ինձ հաղթել չես կարող: Մտի՛ր, զո՛հ մատուցիր աստվածներին և ազատվի՛ր սպասվող տանջանքներից, որովհետև քեզ չի կարող օգնել քո Աստվածը, որին պաշտում ես… չի կարող փրկել իմ ձեռքից»: Իսկ երանելին մեծ համարձակությամբ պատասխանեց. «Սատանայի՛ չարամիտ և չարախորհուրդ մշակ և արդարության թշնամի, չեմ երկնչում քո սպառնալիքներից, ո՛վ դու սատանայի որդի և դևերի պաշտոնյա»:

Եվ չար գազանի պես մռնչալով` Հուլիանոսը հրամայեց հնոցը սաստիկ բորբոքել և սրբին մեջը գցելով` յոթ օր փակել: Սակայն երբ երանելին կրակի մեջ մտավ, Քրիստոսի զորությամբ հուրն անմիջապես մարեց, և հրեշտակների հետ սուրբն օրհնում էր Աստծուն: Եվ օրհնության բարձր ձայնը լսվում էր հնոցից, որ պահապանները լսելով` խիստ վախեցան ու եկան, պատմեցին դատավորին, ասելով` «Հնոցից ձայն էր լսվում»: Այս լուրն իմանալով` դատավորը բազում զորականներով անմիջապես եկավ հնոցի մոտ և հրամայեց բանալ դուռը: Եվ սուրբն այնտեղից դուրս եկավ ասես բաղնիքից` քրտնած և պայծառ երեսով, որպես ոսկին է փայլում բովի մեջ:

Եվ տեսնելով` զայրացած դատավորն ասաց նրան. «Ամեն բան կախարդում ես: Արդ խոստովանի՛ր կախարդությունդ, այլապես դառն տանջանքների կմատնեմ և չես կարողանա կախարդությամբ փրկվել»: Երանելին պատասխանեց. «Անունդ ճիշտ են դրել, որովհետև Հուլիանոս նշանակում է գայլ. նաև մտքերով ու բարքով ես գայլ, սակայն ինձ չես կարող խաբել և մոլորեցնել»: Այնժամ անօրենը հրամայեց մի օձահմա կանչել, որ սրբի վրա ուղարկի երկու իժ, երկու քարբ և երկու եղջյուրավոր օձ: Երբ եկան, [դատավորն] ասաց սրբին. «Ամեն բան կարողանում էիր կախարդելով հմայել, կարո՞ղ ես նաև սողուններին կախարդել»: Քրիստոնիան պատասխանեց. «Հավատում եմ իմ փրկիչ Քրիստոսին, որ ամեն պահի օգնեց ինձ և այժմ ևս կփրկի այս սողուններից»: Եվ [Հուլիանոսը] հրամայեց սողուններին բաց թողնել, սակայն օձերը գնացին և Քրիստոնիայի ոտքերն ընկան: Եվ զայրացած դատավորն ասաց օձահմային. «Թովի՛ր դրանց, որ սաստիկ [և ծանր մահով] սպանեն նրան»:

Եվ սողունները հարձակվեցին օձահմայի վրա և սպանեցին նրան: Եվ օձերը սրբին էին ծառայում, և ոչ ոք չէր համարձակվում մոտենալ երանելիին: Եվ նա ասաց. «Գոհանում եմ Քեզնից, ի՛մ Տեր Հիսուս Քրիստոս, որ ինձ արժանի համարեցիր, որ [անգամ] այս սողունները ճանաչեն և հատուցեն իմ տանջանքների համար: Եվ ասաց օձերին. «Հիսուս Քրիստոսի անունով եմ դիմում ձեզ, սողուննե՛ր, ամենքդ ձեր տեղերը վերադարձե՛ք»: Եվ ինքը գնաց թովիչի մոտ և ձեռքերը երկինք պարզելով ասաց. «Մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Հա՛յր, որ մարդկային ցեղի փրկության համար ուղարկեցիր Քո միածին Որդուն, որ մարմին առավ Կույսից, շատերին հարություն տվեց և բժշկեց հոգիների և մարմինների բոլոր ախտերը` մի մասն անձամբ, իսկ մի մասն աշակերտների միջոցով: Տե՛ր Աստված, այժմ լսի՛ր Քո աղախնի աղաչանքներն ու հարություն տո՛ւր այս հանգուցյալին, որպեսզի Քո անունը փառավորվի այս մարդկանց առջև»: Եվ ամուր բռնելով մահացածին` ասաց. «Հիսուս Քրիստոսի անվամբ` ե՛լ, կանգնի՛ր, ո՛վ մարդ»: Եվ կենդանանալով` հանգուցյալն անմիջապես ելավ և սրբի ոտքերն ընկնելով` ասաց. «Օրհնված ես դու կանանց մեջ, որովհետև քո միջոցով Քրիստոս ինձ հարություն տվեց, որի համար հավատում եմ Նրան և օրհնում Նրա անունն Իր ատելիների առջև»:

Եվ բարկանալով` դատավորն ասաց. «Կախարդությունդ հայտնի դարձրեցի՛ր ամբողջ երկրին. բավ է այսուհետ… վերադարձի՛ր [մեր] աստվածների [գիրկը], որ այսքան ներեցին քեզ` փոքր տարիքիդ համար խղճալով»: Երանելին պատասխանեց. «Ո՛վ անմիտ, ծուլացա՛ծ սիրտ և վառված ուղեղ, որ չես գիտակցում սքանչելիքներն Աստծու, որ [անգամ] քարերն է փափկացնում: Իսկ դու, [քո] խավարած [ուղեղով] չհասկացար Աստծու հրաշքը, որ գործեց իր սպասուհու միջոցով, և պիղծ դևերին վերագրեցիր»: Այնժամ անօրենը հրամայեց կտրել երանելի կույսի ստինքները: Եվ երբ կտրեցին, արյան հետ նաև կաթ հոսեց: Երանելին ասաց. «Գոհանում եմ Քեզնից, երկնային Թագավոր, որ ինձ արժանի համարեցիր չարչարվելու Քո սուրբ անվան համար»: Դատավորն ասաց. «Աղոթքներիցդ օգուտ չկա. եթե աստվածներին զոհ չմատուցես, կհրամայեմ քեզ բանտ տանել»: Եվ բոլոր ազատների կանայք գնում էին երանելիին այցելելու, որովհետև տեսել էին նրա չարչարանքներն ու զարմացել, թե ինչպես է նա տոկում: Եվ շատերը` թե՛ կին, թե՛ տղամարդ, հավատացին ի Տեր Հիսուս Քրիստոս:

Եվ առավոտյան` այգաբացին [Հուլիանոսը] հրամայեց երանելիին ատյան բերել և ասաց նրան. «Չարիմա՛ց, չարամե՛ռ և անարգանքի արժանի, եկել է քեզ կյանքից զրկելու ժամանակը… վերադարձի՛ր աստվածների [գիրկը] և զո՛հ մատուցիր նրանց, որ չկորչես, այլ պարգևներ ընդունես թագավորից և մեզանից»:

Երանելին պատասխանեց. «Թո՛ղ քո պարգևները կորչեն քեզ հետ, սատանայի՛ որդի… դու փրկություն չունես, և հույսդ կտրել ես կյանքից»: Եվ անօրենը չհանդուրժեց անարգանքն ու հրամայեց կտրել նրա լեզուն: Եվ երբ կտրեցին, բոլորի առջև սկսեց պայծառ ձայնով օրհնել Աստծուն և ասել. «Ի՛մ Տեր Հիսուս Քրիստոս, երկնայի՛ն Թագավոր, որ երբեք չես հեռանում Քո երկյուղածներից: [Դու], որ Քո բարերարությամբ ինձ [անվնաս] պահեցիր, այժմ ընդունի՛ր իմ հոգին Քո կամքը կատարողների մոտ` հավիտենական հարկերում»:

Եվ երկնքից ձայն լսվեց, որ ասաց. «Արի՛, հանգստացի՛ր անտրտում կյանքում, որ ստեղծեցիր քո ջանքերով և ցավերին դիմանալով: Մոռացի՛ր մարմնիդ տանջանքներն ու բազմի՛ր անստվեր լույսի մեջ` քո նահատակակիցների կողքին»: Եվ սուրբը, վերցնելով կտրված լեզուն, շպրտեց դատավորի երեսին, որ դիպչելով աջ աչքին, կուրացրեց նրան: Եվ սուրբն ասաց. «Հուլիանո՛ս, խավարի՛ բնակիչ, կամենում էիր ուտել մարմինն իմ ու հատեցիր Աստծուն փառաբանող [լեզուս], և այդ իսկ պատճառով կուրացար, որովհետև փառաբանիչ [լեզուն] եկավ և խավար բերեց քեզ»: Եվ բարկանալով` Հուլիանոսը հրամայեց շտապ սպանել նրան: Եվ երկու տեգավորներ մոտեցան. և նրանցից մեկը խոցեց սրբի կողը: Եվ այսպես, բարի խոստովանությամբ, երանելին հոգին ավանդեց հրեշտակի ձեռքը` ի Տեր մեր Քրիստոս Հիսուս: Եվ վերցնելով նրա մարմինը` դրեցին իր աշտարակում, ուր ապրել էր:

Սուրբ Քրիստոնիան բարի խոստովանությամբ իր ուղին ավարտեց նավասարդ ամսի յոթին` ի փառս և ի գովեստ սուրբ Երրորդության` այժմ և հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

 

 

Վարք Սրբոց, Հատոր Դ, Ս. Էջմիածին – 2010թ.

24.03.15
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․