Գրքեր

Սուրբ Սոփիայի և նրա դուստրերի՝ Պիստիսի (հավատ), Ելպիսի (հույս) և Ագապիսի (սեր) վկայաբանությունը

[Բարի էին] մեր փրկչի և մարդկային էության բարերարի` Հիսուս Քրիստոսի երկնավոր խոսքերը, որոնցով ավետարանեց հավատալ մի Աստծուն` ամենակալ Հորը, և մի Տիրոջը` Հիսուս Քրիստոսին` Աստծու Որդուն, և Սուրբ Հոգուն, ու հեռանալ կուռքերի մոլորությունից և մեղքերի թողություն գտնել ջրով և Հոգով: Ինչպես [և] Հովհաննես [Մկրտիչն] էր ասում. «Ես ձեզ ջրով եմ մկրտում… [կգա] ինձնից զորավորը, Նա ձեզ Սուրբ Հոգով կմկրտի» (Մատթ. Գ. 11; Մարկ. Ա. 8; Ղուկ. Գ. 16; Յովհ. Ա. 26): Այս բարի բանն ավետարանեցին ամբողջ աշխարհում սուրբ առաքյալները, և երկնքի ներքո եղած ողջ երկիրը մկրտվեց: Եվ պայծառ ու զվարթ էր բարեպաշտության հրամանը:

Մի կին, որի անունը [Սոփիա] էր, [այսինքն] Իմաստություն, հավատացյալ ազգից և հույժ մեծատուն, իր երեք դուստրերի հետ մտավ Հռոմ քաղաքը: Իր դուստրերի հետ մեկտեղ նա փութաց առնել Քրիստոսի կնիքը և նրանց դաստիարակեց հավատքի բարեպաշտությամբ: Եվ աղջիկներն աճում էին իմաստությամբ և Աստծու շնորհներով: Եվ մայրը, տեսնելով իր դուստրերի իմաստությունը, փառավորում էր Աստծուն և աղոթում նրանց համար, ավելի ոգևորելով նրանց աստվածային շնորհների խորհուրդներով: Եվ սուրբ աղջիկները, մեծ առաքինությամբ զարդարուն, իրենց մանուկ օրերն անց էին կացնում մարգարեական և առաքելական Գրքերի [ընթերցմամբ]` աշխատելով իրենց սրտերում պահել: Եվ երբ մի կիրակի, իրենց սովորության համաձայն, նրանք գնում էին Տիրոջ տուն` աղոթելու, Աստծու ծառաների թշնամի սատանան մտավ քաղաքի մեծերից մեկի` ոմն Անտիոքոսի սիրտը: Եվ գնալով Ադրիանոս թագավորի մոտ` [Անտիոքոսն] ասաց. «Մի կին, որ չգիտեմ իր դուստրերի հետ ո՞րտեղից է հալածվելով գաղթել, մեր կանանց համոզեց պաշտել մի Աստծուն և Նրա Որդի Հիսուս Քրիստոսին: Եվ անգամ ստիպում է [նրանց] մեզնից հեռու մնալ, և նույնիսկ մեզ հետ ուտելու չեն գալիս, այլ մշտապես դեգերում են այդ աղջիկների հետ և բաժանվում մեր մեջ տիրող աստվածների փառավորությունից»: Եվ երբ թագավորը լսեց նրանց մասին, դահիճներին ուղարկեց նրանց ետևից, և բռնելով` բերեցին թագավորի ապարանքը:

Եվ սուրբ կույսերը` իրենց մոր հետ, ուրախ, ձեռք ձեռքի տված գնացին: Եվ երբ հասան թագավորի պալատին, իրենց վրա դրոշմեցին Քրիստոսի խաչի նշանը, որովհետև Սուրբ Հոգու շնորհները նրանց երեսների վրա էին: Եվ երբ նրանք արքունիք մտան, թագավորը նայեց նրանց և գրեթե մեկ ժամ հիացած մնաց: Եվ ասաց նրանց մորը. «Ի՞նչ երկրից ես, ի՞նչ զբաղմունքի տեր, որ այսպիսի աղմուկ բարձրացրեցիր Հռոմեացիների քաղաքում` ուրացնելով աստվածներին, որ ստեղծել են ամբողջ աշխարհը: Ասա՛, ի՞նչ է քո անունը»: Եվ Սոփիան ասաց. «Ես Քրիստոնյա եմ. [այս է անունն այն, որով հպարտանում եմ]»: Թագավորն ասաց. «Իսկական անունդ եմ հարցնում, որով մարդիկ կոչում են քեզ»: Այնժամ Քրիստոսի իսկական աղախինն ասաց. «Ծնողներիս կողմից Սոֆիա եմ կոչվել, սակայն իսկական անունս Քրիստոնյա է: Առաջավորներից և մեծամեծներից եմ սերում և Իտալիայից եմ: Մեր փրկիչ Քրիստոսի մարդասիրությունն ինձ կոչեց Հռոմեացիների քաղաքը, որպեսզի մանուկներին, որ Տերն ինձ շնորհեց, սրբությամբ պահեմ և իբրև պատարագ Քրիստոսին ընծայեմ»:

Եվ այս խոսքերը լսելով` թագավորը հրամայեց նրան հանգրվանել քաղաքի մի մեծատուն կնոջ մոտ` մինչև ավարտին հասնի քննությունը: Եվ երբ այնտեղ էին մնում, Սոփիան ասաց իր դուստրերին. «Ի՛մ անուշիկ զավակներ, ձեզ կրթեցի բարի դպրությամբ և քրիստոսական գիտությամբ: Եվ ում վրա դրեցիք ձեր հույսը, Նա կանչում է ձեզ: Այլևս մի՛ նայեք ձեր ծաղկուն հասակին և սպառազինվեցե՛ք ձեզ Կանչողի զենքերով, և երբ ավարտեք ձեր խոստովանությունը, ինձ հիշեցե՛ք Քրիստոսի մոտ: Երբ մտնեք երկնավոր Թագավորի զորքը, բարեխոսեցե՛ք ինձ համար, և ձեր առաքինությամբ, դստրիկնե՛րս, կմոտենամ երկնային արքայությանը, և Աստծու հավիտենական ժառանգությանը հաճո եղածները կկանչեն ինձ ձեր շնորհիվ: Ի՛մ քաղցրիկ աղջիկներ, դուք իմ հույսն ու հարստությունն եք, ձեր վկայությամբ մխիթարեցե՛ք ձեր թշվառական մորը, որ երկնեց և ծնեց ձեզ ցավերով, սնեց իր կաթով: Քաջալերվե՛ք ձեր նահատակությամբ, որ հանուն Քրիստոսի է, որովհետև Փեսայի խրախճանքի ժամանակ Նա է ձեզ շնորհելու արդարության պսակը»: Եվ երբ մայրն այս մտքերն էր սերմանում նրանց սրտերում, իրարով ցնծացյալ, Քրիստոսի շնորհներով էին լցվում:

Եվ աղջիկներն ասացին իրենց մորը. «Մե՛ր տիրուհի և մայր, լոկ ցնծությամբ և ուրախությամբ մատուցի՛ր մեզ Երկնավորին, որպեսզի մեր փրկիչ Քրիստոսը, որի օրենքներով դաստիարակվեցինք, համբերություն շնորհի մեզ և թագավորի խոսքերին պատասխանելու կարողություն տա»:

Եվ երբ երեք օր անցավ, թագավորը հրամայեց իր առջև բերել նրանց: Եվ երբ նրանք արքունիք մտան, թագավորն ասաց նրանց. «Աղջիկնե՛ր, տեսնում եմ ձեր աստվածային գեղեցկությունը, ձեր դեմքերի հմայքը, որ վեր է մարդկային էությունից, ձեր հասակները, որ առավել են ձեր տարիքակիցներից: Խրատ եմ տալիս ձեզ, որ խղճաք ձեր մոր ծերությունը և խնայեք ձեր ծաղկուն հասակը, համաձայնեցե՛ք և լսեցե՛ք ինձ` որպես ձեր հորը և զո՛հ մատուցեցեք աստվածներին` ամբողջ աշխարհի տերերին: Ի՛մ անվանի դուստրեր, տվե՛ք ձեր համաձայնությունը և երջանիկ կապրեք իմ թագավորությունում և կպայծառանաք` կոչվելով թագավորի դուստրեր: Նաև կհրամայեմ կուսակալներիս, առաջնորդներիս, բոլոր նախարարներիս և զորականներիս, որ օրենքով հաստատվի ձեր որդեգրությունը: Իսկ եթե չհամաձայնեք և չհնազանդվեք խրատիս, բազում և պես-պես տանջանքներով կչարչարեմ ձեզ և ձեր ցանկալի անդամները շներին կնետեմ: Համաձայնեցե՛ք, քանի դեռ չեմ սկսել [տանջել] ձեզ»:

Իսկ սուրբ կույսերը միակամ պատասխանեցին թագավորին. «Մեզ հարկավոր չեն քո պարգևները, այլ [պետք են] դեպի առաջ, դեպի Քրիստոս տանող [բարիք]ները: Նրան ենք ճանաչում երկնքի, երկրի, ծովի և բոլոր արարածների Տեր, և Նա է, որ մեզ ընդունում է իբրև Իր դուստրեր: Քրիստոսի սպառազինությունն ստանալով` հավատացած ենք, որ պարտության կմատնենք չարչարանքի գործիքներն ու քո [մտածած] տանջանքները: Այժմ ևեթ առաջ բեր տանջանքի բոլոր ունեցածդ գործիքները, որպեսզի տեսնես մեր համբերությունը և գթությունը մեր բարերար Աստծու, մեր փրկչի` Հիսուս Քրիստոսի, որ մեզ հետ է»:

Այնժամ բարկանալով` հրամայեց կանչել նրանց մորը և ասաց նրան. «Ասա՛ դուստրերիդ անուններն ու տարիքները»: Եվ նա ասաց. «Առաջին դուստրս Պիստիսն է, որ տասներկու տարեկան է: Երկրորդս տասնամյա է, և նրա անունը Ելպիս է: Երրորդ դստերս անունը Ագապիս է, և բոլորել է իններորդ տարին»: Այնժամ թագավորը հրամայեց առաջ բերել Պիստիսին և ասաց նրան. «Զո՛հ մատուցիր մեծ և գեղեցկագույն Աստղիկին. նայի՛ր նրա վրա` ի՜նչ հմայիչ կին է»: Իսկ Աստծու սուրբ Պիստիսն ասաց. «Ո՜հ մարդկային անզգամություն և կուրություն. Իր խոսքով ամենն ստեղծողին` Աստծուն և ճշմարիտ բարերար Հիսուս Քրիստոսին թողած` պաշտում են անմռունչ կուռքերն ու ոչինչ չզգացող քարերը»: Երբ Ադրիանոս թագավորն այս լսեց, հրամայեց մերկացնել նրան և բրածեծ անել` մինչև չհամաձայնի զոհ մատուցել: Եվ այնքան երկար տանջեցին աղջկան, որ հոգնելով` իրար փոխարինեցին տասներկու դահիճներ, սակայն նրա մարմնին անգամ հարվածների հետքեր չերևացին: Եվ թագավորը տեսնելով, թե որքան տանջանքներ կրեց, բայց մարմնին վերքեր չգոյացան, հրամայեց սրով կտրել Քրիստոսի գառան [մանկական կրծքերը]:

Իսկ մոտիկ գտնվող տղամարդիկ և կանայք, տեսնելով դեռատի աղջկան, որ մերթ տանջանքի էր ենթարկվում, իսկ ապա չարչարվում երկաթով, կական էին բարձրացնում և ասում իրար. «Արդյոք ինչ չարիք են գործել սրանք, որ այսպիսի տանջանքների են արժանի. անարդա՜ր է դատը և վճիռը` սխալ»: Եվ սրբի ստինքները կտրելիս` արյան փոխարեն կաթ էր բխում, և տեսնողները փառք էին տալիս Աստծուն` զարմանալով կատարվածից: Եվ Աստծու սուրբ կույսն ասաց. «Ա՞յս են քո տանջանքները, ո՛վ Աստծու թշնամի: Սրանք չզգաց մարմինն իմ` փայտերի հարվածներն ու կտրվելը: Ո՛վ անսուրբ մարդ, ինքդ տեսար, որ արյան փոխարեն կաթ հոսեց գետնին: Մտքումդ կարծում էիր, թե տանջանքներով կհեռացնես ինձ իմ Քրիստոսից: Այժմ լսի՛ր, դու, որ արժանի ես Աստծու բարկությանը. եթե անգամ հրամայես երեսիցս մասեր կտրել, դարձյալ չեմ ամաչի, որովհետև իմ զորացուցիչը Քրիստոսն է: Եվ դու դատի ես կանգնելու` ինձ հասցված տանջանքների համար: Իմ Աստուծով ե՛ս հաստատակամ եմ քո հանդգնությունը հաղթելու հարցում»:

Եվ թագավորը հրամայեց երկաթյա մահիճ բերել և դնել կրակին, մինչև որ ցանցը հրի պես փայլատակի: [Եվ երբ պատրաստ էր], սրբին պառկեցրին վրան, սակայն երանելի Պիստիսն աղոթելով ցնծում էր և ձեռքերը երկինք կարկառելով ասում էր. «Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, նայի՛ր իմ տկարությանը և մի՛ թող, որ հաղթի բռնավորի բարկությունը: Անսպի և անբիծ պահի՛ր ինձ, ինչպես երեք մանուկներին հնոցի մեջ: Նրանց պես և մեզ` երեք քույրերիս պահի՛ր, որ հակամարտենք և կործանենք սրա հանդգնությունը»: Եվ աղոթքից հետո` ժամեր շարունակ, հուրը չմոտեցավ նրան: Այնժամ [թագավորը] հրամայեց նրան հանել մահճի վրայից և մի կաթսա բերել` մեջը լցնելով ձեթ, մոմ և նավթ: Եվ երբ հալվեցին ու բոցը խիստ զորացավ, նրան պետք է նետեին մեջը: Իսկ երանելին երկինք նայեց և ասաց այսպես. «[Դո՛ւ], որ բոլոր արարածների ստեղծողն ես, Աստվա՛ծ, Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, փրկի՛ր ինձ այս վայրենի գազանից և Քո մեծ ողորմությամբ օժանդակի՛ր»: Երբ ավարտեց խոսքը, հնչեց թագավորի հրամանը, և նա խնդությամբ մտավ կաթսան, որ անմիջապես սառեց, ու Աստծու աղախինն, ասես ցողով, հովանում էր կաթսայում: Եվ որովհետև Ադրիանոսը չկարողացավ տանջանքներով վնասել սրբին, տրտմեց և խորհում էր, թե ինչ եղանակով կործանի նրան: Եվ հրամայեց սրով սպանել նրան: Իսկ սուրբը, լսելով թագավորի վճիռը, ուրախությամբ աղաչում էր մորը, որ աղոթի իր համար, որպեսզի հասնի իր առջև դրված նպատակին: Դիմում էր նաև քույրերին. «Ի՛մ քույրեր, գիտե՛ք, թե ում նվիրեցինք մեր անձերը: Եվ պետք է հոժարությամբ ընդունենք և դիմանանք մեր Փրկչի վկայությանը, որովհետև մեզ լույս աշխարհ բերող մայրը մեծ ուրախության մեջ է մեր այս պատերազմի համար: Չմոռանաք Տիրոջ հետ արված մեր ուխտը և չտրտմեցնեք մեր Սոփիա մորը, որ մեզնից ամեն մեկի համար ինը ամիս չարչարվել և դիմացել է ցավերին, որի ստինքների մեղրաբուխ կաթն ենք խմել, և որ մեզ սնել է Քրիստոսի իմաստությամբ: Այժմ սկսում եմ ընթանալ բարվոք ճանապարհով և աղաչում եմ ձեզ, ի՛մ ընտիր քույրեր և Սոփիայի դուստրեր, երկնային արքայությունը ցանկացե՛ք, որ մեր առաքինությամբ ուրախ լինենք սրբերի հետ»: Եվ այս ասելով` երանելի աղջիկը փաթաթվեց մորը, համբուրեց և ասաց. «Աղոթի՛ր ինձ համար, մա՛յր իմ»: Փարվեց նաև քույրերին և նույն բանն ասաց և պատրաստվեց մահվան ու պարզեց պարանոցը: Իսկ մայրն ու քույրերը կանգնած էին և ասում էին. «Մե՛ր ընտիր Պիստիս, առաջացի՛ր քո մարտիրոսության ճանապարհով և մի՛ վախենա սրից, որովհետև բարի ճանապարհով ես ճամփորդում: Եվ հիշի՛ր մեզ երկնային արքայության մեջ»: [Եվ երբ դահիճը] սուրը [ձեռքին] մոտեցավ սուրբ կույսին, նա ձեռքերը բարձրացրեց դեպի իր Աստվածը և ասաց. «Ի՛մ ապավեն Տեր, հիշի՛ր Քո բոլոր ծառաներին և Քո բոլոր աղախիններին: Ամենատե՛ս Քրիստոս, հիշի՛ր նաև ինձ` անարժանիս, և արագացրու կռապաշտ ապստամբների սուրը»: Եվ այս ասելով` երանելին ավարտեց իր ընթացքը և այսպես Աստուծով մարտիրոսվեց: Եվ մինչ մարմինը դրված էր, մայրը մոտեցավ, ընկավ վրան և գոհանում էր Քրիստոսից, որ բարի վախճանի հասցրեց նրան:

Ադրիանոսը կանչեց Ելպիսին և փորձում էր նրան համոզել. «Դո՛ւստր, լսի՛ր ինձ, որպես քո հորը. երկրպագի՛ր մեծ և փառավոր Արտեմիսին և հեռացի՛ր ողջ և առողջ»: Իսկ երջանիկ Ելպիսն ասաց. «Գիտեցի՛ր, ո՛վ թագավոր, որ դատարկ ու սին խոսքերով չես կարողանա ինձ խաբել, ինչպես տեսնում ես և կարող ես համոզվել, ես նոր մարտիրոսվածի քույրն եմ. որովհետև նույն մայրը ծնեց մեզ, նույն կաթը խմեցինք, միևնույն քրիստոսական կանոններով դաստիարակվեցինք և նույն ճանապարհն ենք գնալու և համոզված ենք նույն պսակն ստանալ, որովհետև նույն Փեսային` Հիսուս Քրիստոսին նվիրեցինք մեր անձերը: Այսուհետ քո ստահոդ խոսքերով մի՛ փորձիր սովորեցնել ինձ, արա՛ ինչ կամենում ես, որովհետև ում ապավինեցի ես, ում վրա դրեցի հույսն իմ` Նրա հետ են իմ սիրտն ու անձը»:

Երբ Ադրիանոսը լսեց այս, [աղջկա] պատասխանից հասկացավ, որ չի կարող համոզել, հրամայեց նրան պառկեցնել և արջառաջիլերով հարվածել: Եվ այնքան երկար տանջեցին, որ տասը դահիճ իրար հաջորդեց: Իսկ մայրն, Աստծուն աղոթելով, ասում էր. «Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, դստերն իմ դիմանալու կարողություն տո՛ւր, որպեսզի նա հաղթի սպասվող պատերազմում, ինչպես առաջին դուստրս հաղթեց»: Եվ այս էր աղոթում մայրը, որ մեծ ուրախության մեջ էր: Իսկ սուրբ Ելպիսն ասում էր. «Իմ Աստված, որին փութում եմ զինվորագրվել. [Դու], որ սքանչելիք գործող միակն ես, որ փրկեցիր շուշանը անօրեն ծերունուց, որ լսեցիր մանուկ Դանիելի աղոթքները` առյուծների փոսից, որ փրկեցիր Քո սուրբ Թեկղին կրակից և վայրի գազաններից, որ լսում ես ամենքին, որ ծառայում են Քո արդարությանը. լսի՛ր նաև ինձ` Քո անարժան սպասուհուն, և համբերություն տո՛ւր ինձ, որպեսզի ինձնով փառավորվի Քո անունը»: Հետո դիմեց թագավորին. «Ապա, սկսի՛ր տանջանքներդ, որ փորձովդ իմանաս ինձ զորացնող Աստծուն»: Եվ բարկացած բռնակալը մտորում էր, թե ինչ տանջանքով կործանի նրան, և հրամայեց հրով այրել: [Իսկ սուրբը], հրի մեջ ընկնելով, ցնծում և ասում էր. «Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, անուշադրության մի՛ մատնիր Քո աղախնին, որովհետև նեղության մեջ եմ. շո՛ւտ լսիր ինձ, որպեսզի կարողանամ առանց ամաչելու կանգնել Քո առջև: Սպանի՛ր անօրեն թագավորին սրով»:

Եվ տեսնելով, որ հուրը աղջկան չի վնասում, բռնակալը հրամայեց [երկաթյա ճանկերով] քերել նրան: Եվ երկար քերեցին սրբին: Եվ աղջկա սուրբ անդամներից, որ կտրտվում էին, մոտիկ կանգնածներին խնկահոտ էր բուրում, իսկ երեսին փայլում էին շնորհները: Եվ ասաց թագավորին. «Ո՛վ բռնակալ, կարծում եմ` դու ավելի շատ ես տանջվում, քանի որ չես կարողանում մի փոքր աղջկա հաղթել»: Իսկ բռնակալին տիրացած սատանան նրա միտքը գցեց` ձեթով և ճարպով լեցուն մի կաթսա դնել և մեջը կրակ վառել: Եվ երբ կաթսան եռում էր, և մեծ շիթեր էին թռչում, իսկ մոտ կանգնածներից շատերն այրվում էին գոլորշուց, թագավորը հրամայեց սրբին մեջը նետել: Եվ աղջկան վերցնելով` դահիճները նետեցին կաթսայի մեջ, բայց այն անմիջապես ճեղքվեց և այրեց բոլոր մոտ կանգնած անհավատներին: Իսկ բռնակալը չզղջաց կատարվածի համար, և չհիացավ Տիրոջ սքանչելիքներով, այլ հրամայեց սրով սպանել սրբին: Իսկ սուրբը, վճիռը լսելով, զվարթ սրտով և զգոն մտքով մոտեցավ մորը և հրաժեշտ տվեց նրան: Մոտեցավ նաև իր քույր Պիստիսի մարմնին և ասաց. «Բարեխոսի՛ր ինձ համար, որ ես ևս գամ քեզ մոտ»: Իսկ կրտսերին ասաց. «Քո՛ւյր իմ Ագապիս, շտապի՛ր մեզ մոտ և արի՛ կամավոր, որովհետև հավիտենական ճանապարհով ենք շարժվում: Չընկրկե՛ս, մե՛ր սիրելի աղավնյակ, որովհետև մեզ Աստված կանչեց, Նա, որ մեր փրկիչն է»: Նաև ավելացրեց. «Ի՛մ Քրիստոս, խաղաղությամբ ընդունի՛ր Քո աղախնի հոգին»: Իսկ մայրը, որ խնդության մեջ էր, ասաց. «Դստրի՛կ իմ, ի՛մ սիրելի զավակ, իմ բարի հույս, ճանապարհդ բերկրանքով անցի՛ր: Եվ Աստծու առջև հիշի՛ր ինձ»: Եվ երբ մայրն արտասանեց այս խոսքերը, աղջիկը սրով մարտիրոսվեց:

Մայրը փաթաթվեց [սրբերի] ոսկորներին, համբուրում և ասում էր. «Երկու բարեխոսներս գնացին Աստծու մոտ»: Հետո խոսեց փոքրի հետ. «Ագապի՛ս, իմ երրորդ դուստր, հավիտենական ճանապարհը տեսնելով` հանգիստ սրտով զորացի՛ր նաև դու: Ահա տեսնում եմ երկու դուստրերիս պսակները հյուսված, իսկ քոնի հյուսվելու սկիզբն է: Եվ ես բերկրում եմ` քեզ տեսնելով»: Եվ բռնակալը կանչեց Ագապիսին` կրտսեր աղջկան, և գուրգուրելով` «Իմ դուստր» էր կոչում` կամենալով սին խոսքերով խաբել Քրիստոսի փոքր և անմեղ աղախնին: Իսկ սուրբ Ագապիսն ասաց. «Չգիտե՞ս, ո՛վ բռնավոր, որ նոր մարտիրոսվածների հետ նույն մտքին եմ, որովհետև նույն մայրը ծնեց ինձ, և աստվածպաշտության նույն օրենքներով դաստիարակվեցինք և միևնույն Քրիստոս թագավորին ապավինեցինք»: Իսկ բռնակալն ու արյունարբուն, այս խոսքերը լսելով, չխղճաց աղջկան և չգթաց փոքր հասակը, այլ ինչպես անապատում կերակուր գտած առյուծ` ատամները կրճտացնում էր նրա վրա: Եվ հրամայեց նրան մի անվի վրա կապել և այն ձողին դնելով` [ձաղկել]: Իսկ երանելին աչքերը երկինք էր հառել և աղոթում էր: Այնժամ թագավորը գավազանավորներին հրամայեց նրան չարաչար ծեծել: Եվ հարվածներն ընդունելիս` ասում էր. «Ո՛վ բռնակալ, իզուր ես չարչարվում և անիմաստ ջանում. վրաս չեն ազդում քո տանջանքները»: Եվ երբ ինը գավազանավոր փոխվեց, իսկ նա չվնասվեց, թագավորը հրամայեց իջեցնել նրան և պատրաստել հնոցը: Եվ երեք օր վառած պահեցին հնոցը, որ սկսեց պղնձի պես շողալ: Եվ սատանայի որդի Ադրիանոսն ասաց աղջկան. «Լոկ երկրպագի՛ր Արտեմիս աստվածուհուն, և քեզ բաց կթողնեմ»: Իսկ աղջիկը, լցվելով Սուրբ Հոգու շնորհներով, ասաց. «Ո՜վ անմիտ և անզգամ, ի՜նչ ես անիմաստ խոսում, ոչինչ չես շահի` այդ բաներն ասելով»: Եվ լսելով` բռնակալը զայրացավ և հրամայեց նրան հնոցը նետել: [Սակայն] երբ [դահիճները] նրան հնոցը գցեցին, հուրն անմիջապես մարեց, իսկ [դուրս թռած] բոցերը տարածվեցին շուրջբոլորը և մոտ կանգնածներից շատերին այրեցին: Իսկ Աստծու սուրբ կույսը հնոցում Տիրոջն էր փառավորում և ասում. «Քեզ եմ բարեբանում, ի՛մ Տեր Աստված, որ մարդկային ցեղի փրկության համար առաքեցիր Քո միածին Որդուն: Այժմ արի՛ Քո աղախնի փրկության համար և փրկի՛ր ինձ սատանայի ձեռքից. [Դու], որ օրհնյալն ես հավիտյան. ամեն»: Եվ Ադրիանոսը, հնոցին մոտենալով և սուրբ կույսի օրհնությունը լսելով, ավելի բարկացավ: Եվ հնոցից մի փոքրիկ կայծ ընկավ թագավորի վրա և վնասեց նրան: Եվ սիրտը նվաղեց, որովհետև տեսավ երեք հաղթահասակ և արևի շողերի պես փայլող դեմքերով այրերի, որոնք շրջում էին սուրբ Ագապիսի հետ: Եվ Քրիստոսի աղախինն անվնաս դուրս եկավ հնոցից, իսկ անօրեն թագավորը, տեսնելով, որ հուրը չհաղթեց աղջկան, հրամայեց երկաթյա շամփուրներ տաքացնել և ծակծկել նրա մարմինը: Իսկ սուրբն անվախ դիմանում էր Քրիստոսի համար իրեն հասցվող բոլոր տանջանքներին: Եվ թագավորը, որ վնասվել էր իր վրա թռած կայծից, զայրագնած հրամայեց սրով սպանել աղջկան:

Իսկ երանելի աղջիկն սկսեց ասել. «Գոհանում եմ Քեզնից, Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, օրհնում և փառավորում եմ Քո անունը, որ ինձ ևս արժանի դարձրեցիր հավասարվելու իմ քույրերին, որոնց ընտրեցիր և կանչեցիր: Աղաչում եմ Քեզ, Տե՛ր, հիշի՛ր իմ մայր Սոփիային, որ, Աբրահամի զոհ մատուցելու պես, իր որովայնի պտուղ[ներ]ը` մեզ երեքիս, իբրև ողջակեզ մատուցեց Քեզ` ճշմարիտ քահանայապետ Քրիստոսիդ: Այժմ, Տե՛ր, ուժ և շնորհներ տուր Քո աղախնին` մեր մորը, որ խաղաղությամբ թաղի մեզ` երեքիս, և նոր միայն հանգչի մեզ հետ, և այդպես մենք` երեք դուստրերով հանգչենք մեր մոր հետ հավիտենության մեջ»: Եվ մայրն ասաց նրան. «Ի՛մ երրորդ դստրիկ, Ագապի՛ս, հանգիստ եղի՛ր, որովհետև բարվոք ճանապարհով ես ընթանում: Սա էր իմ ուխտը` երեք հարսներին մատուցել Քրիստոսին: Դստրի՛կ իմ, հիշի՛ր քո մորը երկնային արքայության մեջ. քո պսակը ևս հյուսված եմ տեսնում»: Եվ երբ մայրն այս ասաց, երանելի Ագապիսը սրով սպանվեց: Եվ մայրը փաթաթվեց ի Քրիստոս վախճանված դստերը և համբուրում էր: Եվ զարդարեց նրանց մարմինները մեծապայծառ զարդերով, կառք լծեց և վրան դրեց երեք դուստրերին և մոտ երեք մղոն դուրս գալով քաղաքից` նրանց թաղեց մի պատվելի տեղում և տաճար կառուցեց նրանց վրա:

Հռոմեացիների մեծամեծ կանայք, ինչպես և սրբերի մայրը, հավաքվեցին. նրանցից յուրաքանչյուրը անուշաբույր յուղեր էր բերել, որ ցանում էին այն տեղի վրա, ուր կույսերի ոսկորներն էին, իսկ հետո [կանայք], Աստծուն օրհնելով, մտան Հռոմ:

Երեք օր անց կույսերի մայրը գնում էր պատերազմում հաղթած իր դուստրերի հիշատակը հարգելու: Եվ հավաքվեցին տղամարդիկ և կանայք: Եվ երբ հասան գերեզմանին, սրբերի մայր Սոփիան պառկեց նշխարների մոտ և ասաց. «Ի՛մ մարտիրոսված դուստրեր, ինձ համար բարեխոսեցեք Քրիստոսին, որ սիրեց ձեզ, և հավիտենության մեջ ինձ բնակակից ընդունեցեք ձեզ»: Եվ այս ասելով` ինքը ևս նրանց հետ ննջեց խաղաղությամբ: Եվ հավաքվածները նրան ևս թաղեցին նույն գերեզմանում, և սրբերը միասին գնացին Տիրոջ մոտ:

Իսկ բռնակալը, որ կայծից վնասվել էր, գնալով ավելի վատացավ, կոպերը բորբոքվեցին, մարմինն սկսեց նեխել և Տիրոջ ահով պատվեց: Եվ աղաղակ բարձրացնելով` բղավում էր. «Երե՛ք կույսերի և նրանց մայր Սոփիայի Աստված, շտապ հանի՛ր հոգիս մարմնիցս, որովհետև գիտեմ, որ նրանց համար եմ կրում այս ամենը»:

Քրիստոսի մանուկները` Պիստիսը, Ելպիսը, Ագապիսը, և նրանց մայր Սոփիան վկայեցին նախքան ինը կաղանդները` հրոտից ամսի տասնմեկին, Ադրիանոսի թագավորության օրոք, իսկ ըստ մեզ` Հիսուս Քրիստոսի թագավորության, որին փառք, զորություն Սուրբ Հոգու հետ. այժմ և միշտ և հավիտյանս հավիտենից. ամեն:

 

 

Վարք Սրբոց, Հատոր Դ, Ս. Էջմիածին – 2010թ.

 

01.04.15
ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․