16 Նոյեմբեր, Շբ Սուրբ Անդրեաս և Փիլիպպոս առաքյալների հիշատակության օր

Անդրեաս առաքյալ

Պետրոսի եղբայրն ու արհեստակիցն է: Մեզ հայտնի առաքյալների միջից Հիսուսին առաջինը հետևած լինելու համար անվանվում է նաև «Նախակոչ Առաքյալ»: Ինքը և, հավանաբար, Հովհաննես Ավետարանիչը, նախապես աշակերտել էին Հովհաննես Մկրտչին, որից Հիսուսի մասին լսելով. «Ահա Աստծո Գառը, որ վերցնում է աշխարհի մեղքը» վկայությունը, հետևեցին Նրան (Հովհ. 1:35-40):

Հետագայում, իր եղբոր՝ Պետրոսի հետ, պաշտոնապես առաքելության հրավիրվեց (Մատթ. 3:18-21):

Իր մասին քիչ բան է ասվում Ավետարանների մեջ և ոչինչ չի ասվում Գործք Առաքելոցի մեջ: Իր անունը հիշատակվում է հացի բազմացման հրաշքի ժամանակ, նա է, որ հայտնում է, թե մի պատանի հինգ գարեհաց և երկու ձուկ ունի, որոնք  Քրիստոս օրհնեց և բազմացնելով կերակրեց ավելի քան հինգ հազար հոգուց բաղկացած բազմությանը (Հովհ. 6:2-8, 12:22):

Ըստ ավանդության եղել է Սկյութիայի քարոզիչը, սակայն առանց որևէ մնայուն հետք կամ եկեղեցի թողնելով այնտեղ: Նաև համարվում է, որ քարոզել է հյուսիսային Հունաստանում և Բաթրաս քաղաքում: Նահատակվել է բազմապատկման նշանի նմանվող խաչի վրա, այդ իսկ պատճառով այն Ս. Անդրեասի խաչ է կոչվում: Սկյութիայի եկեղեցին և Հունաց տիեզերական պատրիարքությունը նրան որպես իրենց պաշտպան սուրբ է համարում: Հայ եկեղեցին նրան հիշատակում է Փիլիպոս Առաքյալի հետ Հիսնակի պահոց բարեկենդանին նախորդող շաբաթ օրը:

 

Փիլիպպոս առաքյալ

Առաջինը կանչված առաքյալներից մեկն է: Երբ Հիսուսը մկրտությունից և փորձությունից հետո որոշեց Գալիլիա վերադառնալ «… գտավ Փիլիպպոսին ու նրան ասաց. «Արի՛ իմ ետևից»: Փիլիպպոսը Բեթսայիդացի էր՝ Պետրոսի քաղաքից (Հովհ. 1:43-44): Հավանաբար ինքն էլ, նախապես աշակերտել է Հովհաննես Մկրտչին և հետո հետևել Հիսուսին:

Փիլիպպոսն, ինչ-ինչ հարցերի կապակցությամբ, հիշվում է Հովհաննու Ավետարանում, առհասարակ՝ Անդրեասի հետ միասին:

Օրինակ՝ հացի բազմացման հրաշքի ժամանակ Հիսուսը նախ Փիլիպպոսին է հարցնում, թե որտեղից պիտի հաց հայթայթի այս հսկա բազմությանը համար: «Այս հարցը Հիսուսը տվեց նրան փորձելու համար, սակայն Ինքն արդեն որոշել էր իր անելիքը»,- ասում է ավետարանիչը փակագծերում: Փիլիպպոսը պատասխանում է. «Երկու հարյուր դահեկանի հաց դրանց չի բավարարի, թեկուզ և յուրաքանչյուրը մեկ կտոր ուտի» (Հովհ. 6:5-7): Ապա նա հիշվում է Հիսուսին տեսնելու մի խումբ հեթանոսների դրվագի առնչությամբ, որոնք, հավանաբար քաջալերվելով նրա զուտ հունական անվամբ, որը թարգմանվում է «ձիասեր», կամ նրա հունարեն իմացությամբ, նրան էին մոտեցել: Փիլիպպոսը և Անդրեասը (հետաքրքիր է, որ այս անունն էլ է հունական) նրանց ներկայացնում են Հիսուսին: Վերջին ընթրիքի ընթացքում, երբ Հիսուսը վերջին խոսքերն էր ասում աշակերտներին, անընդհատ հարցադրումներով ընդհատում էին Նրան: Ընդհատողներից էր նաև Փիլիպպոսը, երբ Հիսուս ասում է. «Եթե Ինձ ճանաչեցիք, ուրեմն Հորն էլ Ճանաչեցիք, ուրեմն այլևս Ճանաչում եք Նրան, քանի որ տեսաք Նրան»: Փիլիպպոսը ընդհատում է. «Տեր ցույց տուր մեզ Հորը և ավելին չենք ուզում»: Հիսուսը պատասխանում է. «Այսքան ժամանակ ձեզ հետ եմ և չճանաչեցի՞ք Ինձ, Փիլիպպո՛ս, ով Ինձ տեսավ՝ Հորը տեսնող եղավ և դու ինչպե՞ս ես կարող ես ասել՝ ցույց տուր մեզ Հորը…» (Հովհ. 12:7-10):

Ավանդությունն ասում է, որ նա քարոզել է Փոքր Ասիայում և խաչելությամբ նահատակվել է Հիերոպոլիս քաղաքում:

Տոնախմբվում է իր անբաժան ընկերոջ՝ Անդրեասի հետ, Ս. Խաչին հաջորդող իններորդ կիրակիին հաջորդող շաբաթ օրը: 

 

«Աստվածաշնչական Սուրբեր», Շնորհք արքեպսԳալուստյան, «ԳԱՆՁԱՍԱՐ» մատենաշարԵրևան1997 

Արևելահայերենի փոխադրեց՝ Վաչագան սրկԴոխոլյանը

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․