Գրքեր

Լեզուն զսպողը կյանքն է սիրում

«Խրատներ հայրերից» բաժնի «Լեզվի մասին» ենթաբաժինը միտում ունի մեզ հեռու պահելու լեզվի «հիվանդություններից»՝ շատախոսությունից, ստախոսությունից, հայհոյանքից, սուտ երդումից, դատարկաբանությունից, ծաղրից, անեծքից, տրտունջից, դժգոհությունից և բամբասանքից, ինչպես նաև միտում ունի բուժելու արդեն «հիվանդությունից» առաջ եկած «վերքերը»:

«Լռությունը ոսկի է», «Աշխարհքի շինողն ու քանդողը լեզուն է», «Թրի կտրածը կլավանա, լեզվի կտրածը չի լավանա». խորիմաստ են հայ ժողովրդի մտածումները այս և շատ ու շատ առածներում:

Իսկ Սուրբ Գրիգոր Տաթևացին կարևորում է այն, որ «Որքան լուռ քննես միտքդ, այնքան կպարզես այն», խոսքի մեջ զգուշանալ, քանի որ «Լեզուն հեշտությամբ է սայթաքում և սխալվում», իսկ խոսելուց առաջ «Յոթն անգամ խորհի՛ր, մեկ անգամ խոսի՛ր»:

Թե՛ փիլիսոփաները, թե՛ տարբեր ժողովուրդները և թե՛ եկեղեցու հայրերը իրենց խրատներով, առածներով, ուսուցումներով բազմիցս հորդորում են ուշադիր և զգոն լինել այն ամեն մի խոսքին, որ դուրս է գալիս մեր բերանից:

Ժամանակին անտիկ փիլիսոփայությունը ունեցել է լռակեցության սկզբունքը: Արիստոտելի մոտ մի աշակերտի են բերում, ով մի քանի ժամ խոսում է, հետո հարցնում, թե ինչքա՞ն պետք է վճարի ուսման համար: Փիլիսոփան նրան պատասխանում է, որ ի տարբերություն մյուս ուսանողների կրկնակի, քանի որ ինքը կրկնակի աշխատանք պետք է կատարի, բացի խոսելու արվեստից, նաև լռելու արվեստը պետք է սովորեցնի:

«Ով խոսքով չի մեղանչում, նա կատարյալ մարդ է՝ ընդունակ սանձահարելու իր ողջ մարմինը» (Հակոբոս 3.2): Այդ պատճառով էլ Հակոբոս առաքյալը նաև պատվիրում է, որ ամեն մարդ ծանր լինի խոսելու մեջ (Հակոբոս 1.19): Սուրբ Սարգիս Շնորհալի վարդապետը աստվածաշնչյան այս հատվածի հետ կապված մեկնում է. «Սա ասելով՝ չի արգելում խոսելն ընդհանրապես, ինչպես որ երկրում շրջող անբան կենդանիները չեն խոսում, այլ խրատում է ամեն ինչ մտածված խոսել, որովհետև թեկուզ բարի լինեն խոսքերը կամ Աստծո պատվիրանները, նախ մտածի՛ր, ընտրի՛ր տեղը, լսողին պատշաճ ժամանակը և ապա՛ խոսիր: Սա է խոսելու մեջ ծանր լինելը»:

«Լեզուն մի փոքրիկ անդամ է, բայց մեծ-մեծ բաներ է խոսում: Ահա մի փոքր կրակը ինչպիսի՜ անտառներ է հրդեհում: Լեզուն էլ է կրակ, անիրավության մի աշխարհ…» (Հակոբոս 3.2,56):

Մեր լեզուն՝ «այդ փոքրիկ անդամը», գործածելիս մեծ զգուշության ու զգոնության կարիք ունենք: Քանի որ մարդու օրգանիզմի մեծ մասը ջրից է բաղկացած և գիտնականների բացահայտմամբ ջուրը հիշողություն ունի, հիշում է և՛ լավը, և՛ վատը, ուստի խոսքը կարող է և՛ վերքեր բուժել, և՛ վիրավորել, կենդանացնել և սպանել, մարդկանց դեպի առաքինությունները մղել կամ դեպի մեղքը գայթակղեցնել:

Լեզուն ինքնագլուխ՝ առանց հոգուն հնազանդվելու, չի գործում, ինչպես Տեր Հիսուսն է ասում. «Բերանը սրտի լիությունից է խոսում: Բարի մարդն իր սրտի բարի գանձերից բարին է հանում, իսկ չար մարդն իր սրտի չար գանձերից չարն է հանում: Ասո՛ւմ եմ ձեզ. մարդիկ իրենց ասած ամեն դատարկ խոսքի համար պատասխան պիտի տան դատաստանի օրը, որովհետև քո խոսքերո՛վ ես արդարանալու և քո խոսքերո՛վ դատապարտվելու» (Մատթեոս 12.34-37):

 

Լեզվի մասին
1. Լեզվիդ պահպանություն արա ու մի բազմապատկիր խոսքերդ: Ով խոսքերն է բազմապատկում, նա չի կարող մեղքից զերծ մնալ (Անտոն Անապատական): 2. Շատախոսությունը կհեռացնի քեզանից .....
Հայրերի Վարքից
1. Հայր Ագաֆոնի մասին ասում են, որ նա երեք տարի բերանում քար էր պահում, մինչև լռել սովորեց (Հարանց վարք): 2. Հայր Սիսոյը մի անգամ իր աշակերտին ասաց. «Հավատա, որ ահա երեսուն .....

ԲաԺանորդագրվել
Ընթերցել նաև
Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․