23 Դեկտեմբեր, Բշ
Զորավոր Սբ. Աստվածածին եկեղեցու «Զորավոր» երիտասարդաց միությունը փետրվարի 15-ին, «Եկեղեցին մենք ենք» ծրագրի շրջանակներում, մասնակցեց «Մեղքը հայ ժողովրդական պատկերացումներում» բանախոսությանը:
Երիտասարդաց միության հոգևոր պատասխանատու Տեր Վահան քահանա Առաքելյանի գլխավորությամբ՝ բանախոսությունը սկսվեց «Տերունական աղոթք»-ով: Տեր Հայրը նշեց, որ բանախոսության թեմայի ընտրության հարցում կարևորվել է պահեցողության շրջանում գտնվելու հանգամանքը, քանի որ, ներհայեցողությամբ անդրադառնալով մեր հոգևոր կյանքին, Տիրոջ օրհնությամբ փորձում ենք ձերբազատվել մեր գործած մեղքերից: Ապա հավելեց. «Բանախոսությունը կօգնի, որպեսզի մեղքի մասին ավելի հստակ լինեն մեր պատկերացումները, քանի որ այսօր ժողովրդի մեջ նկատելի է այն մտայնությունը, որ այս կամ այն արարք գործելը մեղք չէ: Եվ արդյունքում՝ սխալ պատկերացումը խանգարում է անձին ձերբազատվելու իր մեղքերից»:
Երիտասարդներին բանախոսեց բանահավաք Քրիստինե Այվազյանը: Նա նշեց, որ մեղքի մասին մարդկային պատկերացումներն իրենց արտահայտությունն են գտել հայ ժողովրդական տարբեր ժանրերում՝ առած-ասացվածքներում, հանելուկներում, ինչպես նաև՝ հեքիաթներում: Մեղքն ուղեկցել է մարդուն նրա ծննդից մինչև մահը և բոլորին ծանոթ դարձվածային հետևյալ արտահայտությունները՝ մեղքի տակ մտնել, մեղքը քո շլինքը, Աստված մեր մեղքը մեր երեսովն է տալիս, մեղա գալ, կարելի է բազմիցս հանդիպել հայկական հեքիաթներում:
«Ասսու պահած գառը գել չի ուտի» հեքիաթի միջոցով Քրիստինեն ներկայացրեց ժողովրդի ընկալումներից մեկը՝ այն, որ անհաջողությունների, ձախորդությունների պատճառն անպայման մեղքն է: Հեքիաթում թագավորը հերթով կորցնում է թագավորությունը, կնոջը, երկու որդիներին, սակայն ամեն անգամ միայն փառաբանում է Աստծուն: Իսկ «Քալչիկի հեքիաթ»-ում ամուսինը, չիմանալով, որ կինը ցորենի սերմացուն բովում է, սկսում է մտածել, որ ի՞նչ մեղք է գործել, որի համար էլ ցորենը երկու տարի շարունակ չի աճում:
Բանախոսը թվարկեց այն հեքիաթները, որոնց միջոցով ժողովուրդն անդրադարձել է հետևյալ մեղքերի շարքին՝ գողությանը, սպանությանը, կաշառակերությանը, արնապղծությանը, ագահությանը, հպարտությանը, կնամոլությանը: Օրինակ՝ «Բյուրապատիկը» հեքիաթում գողերը գնում են իրենց մեղքերը լալու՝ «մյուս աշխարհին արժանանալու համար», իսկ «Իրեք տղի հեքիաթ»-ում, երբ փոխարքային հանցագործները կաշառք են բերում գողության և մարդասպանության համար, նա պահում է և՛ գումարը, և՛ հանցապարտներին: «Եկեղեցի շինող թագավորը» հեքիաթում թագավորը եկեղեցի է կառուցում, սակայն վարձք չի ունենա, քանի որ նրան առաջնորդողը եղել է եսամոլությունը:
Քրիստինեն անդրադարձավ այն հանգամանքին, որ հեքիաթին բնորոշ բարու հաղթանակի և չարի պատժվելու տրամաբանությամբ հաճախ սպանությունը մեղք չի դիտարկվում, այլ չարի արժանի հատուցում:
Երիտասարդները ծանոթացան նաև այն հեքիաթներին, ուր նկարագրվում է քրիստոնեական-եկեղեցական կանոնակարգի համաձայն կատարվող մեղքերի խոստովանությանը, մեղքի հետ անմիջական առնչություն ունեցող խիղճ-խղճմտանք հասկացություններին, նաև մարդկային այն ընկալումներին, թե ինչ է սպասվելու արդար և մեղավոր մարդկանց հոգիներին հետմահու:
Բանախոսության ավարտին հեքիաթների շուրջ ծավալվեց քննարկում: Ապա Տեր Վահանը, եզրափակելով բանախոսությունը, ասաց. «Մեր իրականության հետ սերտորեն առնչվող հեքիաթներում մենք ծանոթացանք մեղքի հետ կապված ժողովրդական պատկերացումներին, թե մեղքը ինչ բացասական ազդեցություն կարող է ունենալ մարդկային կյանքում: Այս հեքիաթները լավ օրինակ են մեզ համար, որպեսզի, անդրադառնալով կյանքի իրավիճակներին, կարողանանք տեսնել մեր մեղքերը և ընտրենք ապաշխարության ուղին, ինչն էլ բանախոսության կարևոր նպատակն էր»:
Կարինե Սուգիկյան
Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի