25 Նոյեմբեր, Բշ
Աստվածահաճո կյանքով ապրողների համար զարմանալի չեն իրենց հավատի և սրբության դեմ ուղղված հալածանքները: Թե՛ առաքյալները և թե՛ Ինքը՝ Քրիստոս, հալածվեց: «Եթե Ինձ հալածեցին, ձեզ էլ կհալածեն»,- ասում է Քրիստոս (Հովհ. 15:20): Հանուն հավատի և արդարության հալածվողներին Քրիստոս ոչ թե դժբախտներ կամ թշվառներ անվանեց, այլ՝ երանելիներ, երջանիկներ (Մատթ. 5:10): Արդարության համար հալածվողները երանելի են, քանի որ նրանք թե՛ հալածանքների ընթացքում և թե՛ հետո այնպիսի մխիթարություն են ստանում, որ անգամ դառը տանջանքներն են դառնում քաղցր ու հաճելի: Արդարության համար հալածվողները մխիթարվում են, քանի որ հանուն Քրիստոսի հանիրավի են հալածվում: Հանուն Քրիստոսի հալածվողի համար անգամ բանտի պատերն ու գերեզմանն են դառնում լուսավոր, քանի որ քաջ գիտակցում է, որ դրանք իրեն ուղեկցում են ոչ թե հավիտենական մահ, այլ՝ հավիտենական կյանք: Հալածվողը ոչ թե իրեն է թշվառ համարում, այլ իրեն հալածողին՝ սարսափելով այն մտքից, թե ինչ է սպասում նրան հետագայում:
Ինչո՞ւ է աշխարհը հալածում ճշմարիտ հավատը, բարեպաշտությունը, արդարությունը, որ այդքան օգտակար են մարդկությանը, և միություն, փոխադարձ սեր, բարի բարքեր, խաղաղություն և կարգուկանոն են շնորհում հասարակությանը: Այս հարցին պատասխանում է Սուրբ Գիրքը՝ աշխարհը չարի մեջ է (Ա Հովհ. 5:19), և մարդիկ բարությունից ավելի չարությունը սիրեցին և արդար խոսքից ավելի՝ անօրինությունը (Սաղմ. 51:5): Միշտ էլ չար ու հեշտասեր մարդիկ ատել և հալածել են արդարներին. Կայենն ատում էր իր արդար եղբորը՝ Աբելին ու հալածում էր նրան բարեպաշտության համար և վերջապես սպանեց նրան: Հակոբ նահապետի որդիներն ատում էին իրենց արդար եղբորը՝ Հովսեփին, և գաղտնի վաճառեցին նրան Եգիպտոս: Հրեաների առաջին արքան՝ անօրեն Սավուղն, ատում էր Դավթին և ցանկանում էր սպանել նրան: Հրեաներն ատում էին մարգարեներին, որ մերկացնում էին իրենց անօրեն կյանքը, մեկին ծեծում էին, մեկին՝ քարկոծում, մյուսին՝ սպանում: Թե՛ Հին և թե՛ Նոր կտակարանում հալածվում էին արդարները: Նրանց ամրացնում էր Տիրոջ այն խոսքը, որ ասում էր. «Մի՛ վախեցեք նրանցից, ովքեր մարմինն են սպանում, բայց հոգին սպանել չեն կարող. դուք վախեցե՛ք մանավանդ նրանից, որ կարող է թե՛ հոգին և թե՛ մարմինը կորստյան մատնել դժոխքում» (Մատթ. 10:28): Այդ պատճառով Քրիստոս նախապես մխիթարեց Իր հավատարիմ հետևորդներին՝ երկնային պարգևների ու Արքայության արժանանալու խոստումներով, և նախապես Ինքը համբերեց դաժան չարչարանքների ու մահվան՝ արդարության համար հալածվողներին թողնելով քաջության և համբերության մեծ օրինակ: Նա փորձությունները հաղթահարողներին հետևյալ խոստումը տվեց. «Ով որ հաղթի, նրան իրավունք կտամ նստելու Ինձ հետ Իմ գահի վրա, ինչպես որ Ես հաղթեցի և նստեցի Իմ Հոր հետ՝ Նրա գահի վրա» (Հայտն. 3:21):
Պողոս պատրիարք Ադրիանուպոլսեցին հորդորում է խրատ վերցնել Հովսեփից, որ Եգիպտոս գերի գնալով՝ միառժամանակ նեղություն կրեց, բայց առանց հուսահատվելու, համբերությամբ իր թշնամիներին հաղթելուց բացի, փառավորվեց թե՛ այս աշխարհում և թե՛ Արքայության մեջ: Նա ոչ միայն օտարներից, այլ նաև իր եղբայրներից մահաբեր վտանգ ու վնաս կրելով՝ Աստծուց գոհ էր և համբերում էր։ «Եթե դու ևս թե՛ օտարներից և թե՛ բարեկամներից, ընկերներից վնասի ենթարկվես, առանց գանգատվելու աղոթիր Աստծուն, որ ների նրանց հանցանքները: Քանի որ նրանք քեզ թշնամաբար վնաս հասցնելու ժամանակ քեզ մեծ բարեկամություն և բարերարություն են արած լինում, քանի որ նրանց համար աղոթելով՝ քո վարձը բազմանում է: Մի՛ ասա, թե ինչպե՛ս համբերեմ, երբ առանց պատճառի վնասում են ինձ. այստեղ լա՛վ խորհրդածիր, եթե հանցանքի համար պատժվես, որևէ մեկին մեղադրելու և արդարանալու պատրվակ արդեն իսկ չունենալով՝ ստիպված ես համբերել, սակայն երբ առանց հանցանքի պատժվելով, գոհությամբ և սիրով համբերես, Աստծու կողմից վարձերի և ողորմության կարժանանաս»,- ասում է պատրիարքը:
Քրիստոսի հետ իրենց չարագործությունների համար երկու ավազակներ խաչվեցին։ Նրանք համբերում էին չարչարանքներին՝ կրելով իրենց պատիժը: Եկեղեցու հայրերից՝ Օգոստինոս Երանելին, ասել է. «Աջակողմյան ավազակը խաչի վրա ձեռք բերեց դրախտը: Կենտրոնում գտնվողը՝ Դատավորը, դատեց ամբարտավանին և փրկեց խոնարհին: Նա խոստովանող ավազակին ասաց. «Վստա՛հ եղիր, այսօր Ինձ հետ դրախտում կլինես» (Ղուկ. 23:43): Աջակողմյան ավազակը տանջվում էր և ասաց Տիրոջը՝ Տե՛ր, հիշի՛ր ինձ, երբ գաս Քո թագավորությամբ (Ղուկ. 23:42): Նա կարծես ասում էր՝ գիտեմ իմ չարագործությունները և պատրաստ եմ մինչ գալուստդ ճիգ ու ջանք թափելու: Քրիստոս նույն պահին դատավճիռ կայացրեց և ներում շնորհեց: Գողերին և մարդասպաններին ևս հետապնդում են, բայց նրանք երանելի չեն»:
Ովքեր հանուն արդարության, հանուն Աստծու խոսքի համբերում են մարդկանց կողմից ամեն չարիքի, հալածանքի, անարգանքի, բանտարկության և նույնիսկ մահվան, նրանք են իրական հալածվողները: Նման չարչարանքները հանուն արդարության մեծ վկայություն են Աստծու հանդեպ սիրո, քանի որ չի կարող Աստծուն չսիրել նա, որ պատրաստ է չարչարվել հանուն Նրա: Բարիք գործողները ոչ միայն երկնքում են հավիտենական երանության արժանանալու, այլ այս կյանքում ևս ժամանակավոր բարիքների են արժանանալու: Արդարության համար հալածվողներին Տերը խոստացել է մեծագույն հույսը՝ Երկնային Արքայությունը: Նման մեծ երանության նախ արժանացել են առաքյալները և բոլոր արդարները:
Ո՞ր սերը կարող է համեմատվել այն սիրո հետ, որ ունի քրիստոնյան Քրիստոսի հանդեպ: «Ուրեմն ո՞վ կարող է բաժանել մեզ Քրիստոսի սիրուց՝ նեղությո՞ւնը, անձկությո՞ւնը, հալածա՞նքը, սո՞վը, մերկությո՞ւնը, վտա՞նգը կամ սո՞ւրը,- ասել է Ս. Պողոս առաքյալը, ապա նշել,- ո՛չ մահը. և ո՛չ կյանքը, ո՛չ հրեշտակները, ո՛չ չար ոգիների իշխանությունները, ո՛չ ներկան և ո՛չ գալիքը, ո՛չ էլ որևէ զորություն, ո՛չ վերին և ո՛չ ներքին աշխարհները, ո՛չ էլ ուրիշ ստեղծագործություն, ոչինչ չի կարող մեզ բաժանել Աստծու սիրուց, որ մենք ճանաչեցինք մեր Տիրոջ՝ Հիսուս Քրիստոսի միջոցով» (Հռոմ. 8:35-39): Այդքան բարձր է քրիստոնյայի սերը Քրիստոսի հանդեպ, ինչն էլ մղում է նրան հանուն Քրիստոսի ուրախությամբ հալածվելու: Քրիստոնյային չի վախեցնում այն մարդկանց չարությունն ու ատելությունը, որ հալածում են ճշմարտությունը: Քրիստոնյան չպետք է վախենա ճշմարտությունը բոլորի առջև խոստովանելուց, այլ պետք է վախենա, ինչպես Պետրոս առաքյալն է ասում, որ չարչարվի իբրև մարդասպան կամ գող, իբրև չարագործ կամ խառնակիչ: Ապա առաքյալը նշում է՝ բայց ով որ չարչարվում է քրիստոնյա լինելու պատճառով, թող չամաչի, այլ փառավորի Աստծուն իր այդ անվամբ, եթե նախատվեք էլ Քրիստոսի անվան համար, երանելի եք, որովհետև նշանակում է, թե Աստծու փառավորող Հոգին հանգչում է ձեզ վրա (Ա Պետրոս 4:14-17):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը