Մի՛ դատեք

«Մի՛ դատեք, որ չդատվեք, որովհետև ինչ դատաստանով որ դատեք, նրանով եք դատվելու» (Մատթ․ Է 1-2)։

«Այսուհետև միմյանց չդատե՛նք» (Հռոմ․ ԺԴ 13)։

Առանց չափազանցելու կարող եմ ասել, որ մենք մեր կյանքն անցկացնում ենք մեր նմաններին դատելով։ Մենք առավոտից մինչ երեկո նստում ենք դատավորի աթոռին ու մեր առջևով հերթով անցկացնում ենք բոլոր ամբաստանյալներին՝ ամենամտերիմ անձանցից սկսած մինչև այնպիսի անձինք, որոնք ղեկավարում են ազգի ճակատագիրը: Եվ մենք, առանց վարանումի, առանց հոգնելու դատում ու դատապարտում ենք։ Մեր իշխանությունն ու իրավասությունը բնավ սահմաններ չունեն։ Մենք ոչ մեկի համարձակություն չենք տալիս՝ սահմանափակելու մեր իրավասությունների ընդարձակությունը, և ոչ ոք էլ չի կարող որևէ կերպ խուսափել ու փախուստ տալ մեր դատաստանից։

Մենք սովոր ենք ուրիշների մասին անփութորեն արտահայտել մեր վճիռները՝ առանց զգուշության և ուշադրության։ Մենք նկատի չենք առնում մեր իսկ անձի քննադատելի և դատապարտելի կողմերը, չենք հիշում մեր գործած ամենօրյա, անհաճո արարքները, զանց ենք առնում այն ամենն, ինչ մեր անձին է պատկանում, մեր կյանքի մանրամասների արձանագրության տետրը միշտ փակ ենք պահում․․․

Մեր աչքի առջևով անցկացնե՛նք բոլոր նրանց, ում ճանաչում ենք․ մենք ամենքին էլ միայն մեկ մակդիր ենք «կցում»՝ մեր իսկ կողմից անսխալ համարված «արդարության» նժարով նրանց կշռելուց հետո։ Մենք մեծամասնությանը անարգվածներ ու տարամերժվածներ ենք համարում, և շատ քչերին միայն՝ ընտրյալներ։

Մենք մեր կարծեցյալ իրավունքով դատում ենք հեռավորին ու մերձավորին, բարեկամին ու թշնամուն, անծանոթին ու ծանոթին, և այդ էլ՝ մշտապես անբարյացակամությամբ ու անխղճությամբ։ Մեր դատերը առավել ոգևորությամբ են լեցուն, երբ մանավանդ խոսքը մեզ անհաճո անձի նկարագրին ու քննադատությանն է վերաբերում։ «Բացակաները միշտ էլ սխալ են լինում»,- ասում է առածը։ Եվ, իսկապես, ոչ ոք չի կարող անպարտ ու անմեղ դուրս գալ մեր «դատարանի» դռնից։ Եթե անգամ բարեսեր փաստաբաններ էլ լինեին, չէին կարողանա ողջ աշխարհին իբրև հանրային դատախազ դարձնել։   

Բոլոր հասարակական դասակարգերում դատելու մոլեգին փափագը կամ, ավելի կոնկրետ՝ կատաղությունը, որևէ բանի հետ անհամեմատելի ուժգնությամբ սրածություններ է գործում։ Մենք դատում ենք ինչպես գյուղում, այնպես էլ քաղաքում, ինչպես տանը, այնպես էլ աշխատավայրում, ինչպես առանձնաբար, այնպես էլ հրապարակայնորեն։ Եվ կարծես թե այդ էլ բավական չէ՝ դեռ տանիքի վրա էլ ենք բարձրանում և այնտեղից էլ ենք դատում։ Դատում ենք, դատում, անընդհատ դատում ենք, որևէ խոսքով չենք ընկրկում, չենք վարանում մեր ընկերոջ մասին վերջնական ու վճռական որոշումը հայտարարելիս։

Մենք ասում ենք՝ «ես գիտեմ, թե ինչ «արժեք» ունի այս կամ այն պարոնը», մենք մարդկանց չափում ու կշռում ենք կտրուկ ակնարկով, և շատ քիչ բացառությամբ ու շատ քչերն են մեր «աչքի լույսը» դառնում։ Եթե մենք ազատություն ունենայինք, ապա կկամենայինք մինչև իսկ յուրաքանչյուր տան «վրա» արձանագրել այս չարագուշակ բառերը․ «Մանե, Թեկեղ, Փարես»,- այսինքն, թե՝ «չափված, կշռված ու շատ թեթև ես եղած» (հմմտ․ Դան․ Ե 26-27)։

Թերևս դուք իրավամբ ինձ ասեք՝ «չդատելը ինքներս մեզ լռության մատնելն ու նույնիսկ մտածելուց դադարելն է։ Մի՞թե մենք կարող ենք ինքներս մեզ հեռու պահել դատելուց։ Չէ՞ որ այն պահից, երբ սկսում ենք մտածել, արդեն իսկ դատած ենք լինում»։ Շատ ճիշտ է։ Մարդուն չի կարելի արգելել դատելուց, քանի որ խորհելն ու մտածելն արդեն իսկ դատել է նշանակում։ Նույնիսկ երբ մենք ամենաանշան մի հարցի մասին մեր գաղափարը պիտի հայտնենք, նախապես մեր մտքում դատում ենք, տրամաբանում և այնուհետ միայն՝ արտահայտում մեր միտքը։

Դատելն, ուրեմն, անխուսափելի է, լինի դա իմացականության տեսանկյունից, թե՝ բարոյական։ Ամեն բան, ինչ որ գործադրվում է մարդկանց կողմից, ինքնին մտքում որևէ տպավորություն է առաջացնում։ Դա անհրաժեշտություն, կարիք է։ Եթե այդ տպավորությունը չլիներ, հասարակության վիճակը ողբալի կլիներ։ Որևէ ստախոսություն կամ քաջալերական խոսք, որևէ վհատություն կամ վսեմ զոհողություն մեզ դրդում են այս կամ այն քայլին, գրավում են մեր ուշադրությունն ու մեր խղճմտանքը ուղղակիորեն դատում է տեղի ունեցող այդ դեպքերը։

Դատելու միտվածությունն ավելի հաճելի է դրսևորվում մանուկների մեջ․ նրանք անկեղծորեն հայտնում են իրենց ունեցած տպավորությունը։ Նրանք կեղծավորություն չունեն։ Նրանք չարին՝ չար են կոչում, բարուն՝ բարի։ Իսկ ահա, առհասարակ, ճշմարիտ տեսակետի «ուժգնությունը» ժողովրդի բարոյական կենդանության հայտարար նշանն է։ Երանի՜ այն ազգերին, որոնք կարծիքի ազատություն ունեն, քանի որ այդ ազատությամբ են միայն նրանք կարող զորավոր պատնեշ լինել ընդդեմ չարի բոլոր զորությունների։

Սակայն միայն կարծիքը բավական չէր, ուստի և մարդկային հասարակությունը ստիպված էր դատարաններ հաստատել և ինքն իրեն պաշտպանել օրինական միջոցներով։ Բացահայտ է, որ Հիսուս չկամեցավ այդ հասարակական անհրաժեշտությանն արգելք լինել, երբ ասաց․ «Մի՛ դատեք»։ Դատական ուժը նույնիսկ իրերի բնության հիմքում է ընկած։ Ոչ մի հասարակություն չի կարող գոյատևել, եթե ինքն իր ներսում հարգել չպարտադրի նրա՛նց սեփականությունը, պատիվն ու կյանքը, որոնցից որ ինքը կազմված է։ 

Վերացրե՛ք դատական հաստատությունները, և դուք վերադարձրած կլինեք բարբարոսական կյանքը, որտեղ բռնությունն է տիրապետում իրավունքի վրա։ Իսրայելում դատարանի նշանակությունը մշտապես արժևորված, իսկ նրա սուրբ նկարագիրն էլ բարձր էր պահված։ Սաղմոսերգուն դատարանների բարձր արժեքը մեկ անգամ ևս շեշտադրում է, երբ դատավորների պարտականության մեծությունը բացատրելու նպատակով ասում է նրանց․ «Դուք աստվածներ եք» (Սաղմ. ՁԲ 6)։

Սակայն, ճանաչելով դատարանի ունեցած դերի նշանակությունը, ստիպված ենք ընդունել նաև նրա խորունկ անբավականությունը։ Դատավորը, որքան էլ զարգացած անձ լինի, որքան էլ օրենքներն ուսումնասիրած, խոհեմ ու շրջահայաց մարդ լինի, որքան էլ դատական դեպքերի բնույթի ու նկարագրի մեջ թափանցել կարողացող մեկը լինի, միևնույն է, չի կարող ամբողջությամբ իրականացնել արդարության այն գաղափարականը, որն ունի իր սրտի խորքում, քանի որ արտաքին ազդեցություններն ու հանրային կարծիքը մեծապես ներգործում են նրա վրա ու նա չի կարողանում իրադարձությունները դատել իրենց բուն իսկությամբ։

Բայց և, ինչքան էլ որ անհնար լինի գաղափարական արդարությունն ի հայտ բերելու գործը, սակայն, այդուամենայնիվ, պետք է ասել, որ առանց այս դատական զորության, որը թեև անբավական, նեղմիտ ու սխալական է, որևէ մարդկային հասարակություն չէր կարող կազմավորվել ու զարգանալ քաղաքակիրթ ձևով։ Մանավանդ որ, պարագաներ կան, որոնցում պե՛տք է դատել, քանի որ այդ դեպքերում դատելն արդարությունը գործադրել է նշանակում, իսկ արդարության անհրաժեշտությունն էլ անբաժան է մարդկային բնությունից։

Մեր կարծիքը հայտնելն ու այն, հնարավորինս, արդարությանը համապատասխանեցնելը մեր ստույգ պարտականությունն է։ Երբ մենք վկա ենք լինում նենգամիտ մի արարքի, որը բողոքում է մեր սրտին, այդժամ պետք է դատել ու դատապարտել այդ արարքը։ Կան այնպիսի թերություններ ու հանցանքներ, որոնք պետք չէ թաքցնել, բայց և, ավա՜ղ, կան այնպիսի վարմունքներ, որոնց առջև մենք հակված ենք գեթ լռելու մեր վատասրտության ու թուլության պատճառով:

Վատասիրտ մարդ է նա, ով չարը մատնանշելու փոխարեն ինքն իրեն ասում է՝ «ինչի՞ս է պետք, ինչո՞ւ անհաճո դառնամ, ինչո՞ւ իմ դեմ գրգռեմ այլոց տրամադրությունները», և լռում է այնտեղ, որտեղ պետք էր խոսել: Ահա այստեղ է, որ եսասիրությունն իր ամենամեղապարտ արտահայտամիջոցներից մեկով է հանդես գալիս: Երբևէ մի՛ վարանեք «չար» կոչելու այն ամենին, ինչը որ չար է՝ առանց մտահոգվելու այն հետևանքների մասին, որոնք կարող են ի հայտ գալ այդ չարը մերժելու պատճառով:

Այն ազգը, որը դատելու ոգի չունի, չի կարող զանազանել արդարը՝ անարդարից, ճշմարիտը՝ կեղծից: Նման ազգը գերադասում է անձնական շահը հանրային շահից, չի կարողանում անկեղծությամբ ու ուժգնությամբ պաշտպանել այն, ինչը որ բարի է, և մերժել այն, ինչը որ չար է: Այդպիսի ազգը կրքերի ձեռքին խաղալիք է դառնում և թաքցնում է ամենահայտնի թերություններն ու պարտազանցությունները՝ սեփական իրավունքները կիրառելու համար: Երբ որևէ ժողովուրդ չի գիտակցում արդարության ու ճշմարտության հաղթանակի նշանակությունը, օ՜հ, այդպիսի ժողովուրդը մի իրականություն է ներկայացնում, որի վրա ողբալ ու արտասվել է պետք:

Արդ, այսքա՜ն ակնհայտ անհրաժեշտության առջև ինչո՞ւ է Հիսուս հանձնարարում չդատել որևէ մեկին, երբ մանավանդ Հիսուս Ինքն էլ չդադարեց ուրիշներին դատելուց, չծածկեց այլոց թերությունները, երբ այնքա՜ն ուժգին կերպով դատապարտեց փարիսեցիների կեղծիքները, երբ այնքա՜ն խիստ ու սուրբ բարկությամբ և ցասումով պախարակեց նրանց հպարտությունն ու բարոյական ոճիրները: Ուրեմն, ինչո՞ւ է Հիսուս պատվիրում չդատել որևէ մեկին՝ այն դեպքում, երբ Նաթանի պես անվեհեր մարգարեն, Սուրբ Հոգուց մղված, գնաց-գտավ Դավթին՝ նրան կշտամբելու և նրա գործած ոճիրի համար այս հատու խոսքն ասելու. «Դո՛ւ ես այդ մարդը»-«Tu es ille vir» (Բ Թագ. ԺԲ 7):

Դարձյալ, ինչո՞ւ է Հիսուս հանձնարարում չդատել որևէ մեկին, երբ «մարգարեներից ամենամեծը»՝ Հովհաննես Մկրտիչը, դատում ու դատապարտում է Հերովդեսի հանցանքները՝ նրան հայտնապես ասելով. «Օրինավոր չէ այն, ինչ որ դու անում ես» (հմմտ. Մարկ. Զ 18): Դարձյալ, ինչո՞ւ է Հիսուս պատվիրում որևէ մեկին չդատել, երբ Պողոսի պես անզուգական առաքյալը ամենքի առաջ «ընդդիմանում» է Պետրոսին և մեղադրում նրան Ավետարանի ճշմարտության ուղիղ ճանապարհով չընթանալու համար ու դատում է վերջինիս իբրև կեղծավորի (Գաղ. Բ 11):

Օ՜հ, ապականված մարդկանց հանդեպ ներողամտություն ունենալը նման է ա՛յն հոր «սիրուն», որը թույլ կտար, որ իժը մոտենար իր մանկան օրորոցին: Բայց եթե այս ամենը ճիշտ է, ինչո՞ւ է Հիսուս ասում. «Մի՛ դատեք»:

***

Հիսուսի ժամանակակից հրեա նշանավոր րաբբի Հիլլելը ասում էր. «Դատիր մերձավորիդ միայն ա՛յն ժամանակ, երբ դու նրա կացության մեջ կլինես»: Այս խոսքը համապաստախանում է «մի՛ դատեք» պատվիրանին, քանի որ շատ անգամ մենք սխալ և, կարող եմ ասել, հիմնովին սխալ կերպով ենք դատում: Նախ, քանի որ մենք չենք կարող դատել սրտերի խորքում եղածները. միայն Աստված է կարող այդկերպ դատել: Միայն Նա՛ կարող է դատել արդարապես ու կատարյալ գիտակցությամբ: Մենք, առհասարակ, հավակնում ենք ուրիշների խղճի խորքերը թափանցելու և նրանց զգացումները ճանաչելու, սակայն այդկերպ ինքներս մեզ Աստծու տեղն ենք դնում:

Մենք բոլորովին չենք կարող ուրիշների ներքինը ճանաչել: Մենք գուցե մեր մերձավորներից մեկին անխիղճ ու ագահ կարծենք, սակայն լույսի ու արդարության օրը, երբ ամեն բան հայտնի է դառնալու, մենք գուցե անակնկալի առջև կանգնենք: Եվ նրան, ում հետին էինք կարծում, գուցե առաջին տեղում տեսնենք: Այդժամ մենք կհամոզվենք, որ ճշմարիտ է Ավետարանի այն խոսքը, թե «շատ առաջիններ հետիններ կլինեն, և հետիններ՝ առաջին»:

Ահա այդժա՛մ է, որ մենք պիտի տեսնենք մեր կայացրած դատաստանների ու վճիռների՝ անիրավ, հանդուգն և հախուռն եղած լինելն ու մեր թեթևախոս, չարախոսող լեզվին պիտի հաջորդի շփոթմունքով լեցուն մի կակազում և լռություն, ու մեր դեմքը պիտի շառագունի ամոթից ու խայտառակությունից և մենք՝ սահմռկած, պիտի խածատենք ինքներս մեզ:

Ուրեմն, մարդկային հասարակության մեջ կա մի բան, որը մենք չգիտենք ու չենք էլ կարող իմանալ և, հետևաբար, մեզ համար որքա՜ն անհրաժեշտ է դառնում զգույշ լինելն ուրիշներին դատելիս: Սակայն մենք, այս ամենը իմանալով, դատում ենք ուրիշներին՝ երևույթների վրա հիմնվելով՝ մոռանալով, որ յուրաքանչյուրի կյանքում երկու երես կա՝ երևութականն ու իրականը:

Ո՞վ կարող է ասել, որ ինքը գիտի այն ամենն, ինչ կա մարդկանց հոգու խորքում: Արտաքնապես գեղեցիկ երևույթի տակ շատ անգամ կարող է թաքնված լինել վատը, որը գործում է մարդու մեջ՝ բզկտելով նրա բարոյական էությունը, ուստի մենք չենք կարող իմանալ նրա կյանքի հոգեկան տագնապները: Մենք, սակայն, հավակնում ենք այդպիսի մի անձի մասին սխալ դատաստան կայացնել՝ կանխապես «իրականացնելով» Աստծո՛ւ դատաստանը և «դատապարտյալի» գլխին էլ բարության ծաղիկներով հյուսված պսակ դնելով:

Եվ ինչպես որ ոմանց սրտի խորքում չարն է թաքնված լինում, նմանապես և ուրիշների սրտի խորքում էլ թաքնված է լինում բարին: Կա այնպիսի մի սեր, մի գթություն, որը «թաքցնում» է ինքն իրեն և չի ուզում հայտնի դարձնել իր բարեգործությունները, որը նախընտրում է ստվերի տակ, առանց շշուկի բարին գործել, օգնել ուրիշներին: Եվ, թերևս, այսպիսի սիրտ ունեցող մարդու մասին «ագահ» մակդիրը կիրառվեր, թերևս խոսվեր նրա ճղճիմ խնայողությունների մասին:

Սակայն, ահա՛, պիտի գա մի օր, երբ մենք ապշությամբ և շփոթմունքով կտեղեկանանք, որ այն անձը, ում մենք հանցավոր էինք համարում, ընդհակառակը, լիառատ բաշխող, զվարթաբար նվիրաբերող, սրտագին կարեկցող մեկն է և մշտապես անանուն կերպով է նվիրում, և որ նրա սերն անսպառ է ու նա նույնիսկ ինքն իրեն զրկում է իր համար անհրաժեշտություն եղող պետքերից՝ ուրիշներին ավելի շատ օգնելու և առավել մեծ զոհողության ոգով նվիրաբերելու համար: Նա ուզում է, որ «իր ձախ ձեռքը չիմանա, թե ինչ է անում իր աջը» (հմմտ. Մատթ. Զ 3):

Մի այնպիսի միջավայրում, որտեղ գիտեն միայն արտաքինից ելնելով դատավճիռ կայացնել և որտեղ արտաքին ձևականությունների վրա են հիմնվում, որքա՜ն սխալ դատաստան են տեսնում այնպիսի մեկի հանդեպ, որն աստվածահաճո լինելու նպատակով կամենում է գաղտնի պահել իր կրոնական զգացումներն ու բարեգործությունները: Ամենամեծ անարդարությունը գործած կլինենք, եթե առանց որևէ մեկի ներքին արժեքը իմանալու՝ հանդգնենք նրան դատել՝ արտաքին հանգամանքներից ելնելով: Արդ, ուրեմն, որքա՜ն իմաստություն կա Հիսուսի այս խոսքում. «Մի՛ դատեք»:

Մենք դատում ենք ուրիշներին՝ առանց իմանալու նրանց նպատակը: Մենք, սակայն, որևէ մեկի գործած արարքի բնույթը կարող ենք գիտենալ ու ճանաչել մասնակիորեն միայն: Մենք չենք կարող կատարելապես իմանալ նրա դիտավորությունն ու նպատակը: Իսկ ահա որևէ արարքի բարոյական արժեքը բարձրացնում է հենց այդ արարքի հետապնդած նպատակը:

Հայտնի է, որ յուրաքանչյուր բարի գործ ապականության է ենթարկվում, երբ ծառայեցվում է չար նպատակի: Այս խոսքով, սակայն, մենք չենք կամենում ասել, թե որևէ չար գործ էլ պետք է օրինավոր համարվի իր ունեցած բարի դիտավորության ու նպատակաուղղվածության համար, քանի որ նպատակը չի կարող արդարացնել միջոցի կիրառումը:

Ձեզնից ոչ ոք, վստահաբար, չի տարակուսում այն հարցում, որ չար նպատակն ապականում է բարի «երևացող» գործը: Պողոս առաքյալն այս մասին է ակնարկում, երբ ասում է, թե մարդ կարող է իր ամբողջ ունեցվածքը բաժանել աղքատներին և ինքն իրեն, իր մարմինը մատնել այրվելու, սակայն այդ ամենը ոչինչ չի արժենա, եթե արտաքնապես ասպետական թվացող այդ արարքը ներշնչված լինի անձնական շահի ակնկալությամբ:

Ունայնամտությունն ու փառասիրությունը ուտիճներ են, որ ապականում են ամենահամեղ պտուղները: Արդ, քանի որ մենք մշտապես էլ անտեղյակ ենք ուրիշների հետապնդած ծածուկ նպատակների մասին, ուստի և, անտարակուսելիորեն, մենք չենք կարող որևէ մարդու մասին բացարձակ ճշմարիտ դատաստան կամ վճիռ կայացնել: Մեկ բառով ասած՝ մենք չենք կարող դատել ուրիշներին: Որքա՜ն հեռատեսություն կա, ուրեմն, Հիսուսի այս խոսքի մեջ. «Մի՛ դատեք»:

Մենք դատում ենք ուրիշներին՝ առանց իմանալու այն ստույգ հանգամանքները, որոնցում նրանք գտնվել են: Որևէ անձի գործերը հետևանքն են նրա ստացած դաստիարակության ու կրթության և կրում են ա՛յն միջավայրի ազդեցությունը, որտեղ որ ապրել է այդ անձը: Մանավանդ ժառանգականության հանգամանքը նկատելի և ուշագրավ հետքեր է թողնում յուրաքանչյուր անձի վրա, իսկ յուրաքանչյուրից էլ պահանջվելու է միայն այն, ինչն իրեն տրված է (տե՛ս Ղուկ. ԺԲ 48):

Ահա՛ մի տղա, որը մեծանում է ապականված միջավայրում, որտեղ բարոյականությունն առաջին իսկ օրից ավերի է ենթարկվում: Նրան սովորեցնում են ստություն ու կեղծիք, և նա դառնում է մեկը, որը անկարող է զանազանելու չարը՝ բարուց, որի խիղճը թմրել է սկսում և որը, մի օր էլ, ահա՛, սարսափելի մի ոճիր է գործում: Դատարանները հաստատում են նրա՝ ոճիր գործած լինելու փաստը, և գործադրում են օրենքով «նվիրագործված» պատիժը:

Դատարանն ու օրենքը կատարեցին իրենց պարտականությունը: Սակայն կա հավիտենական արդարություն, և արդյո՞ք այդ հավիտենական արդարությունը պիտի դատի նրան՝ չենք կարող ասել: Անշուշտ, հավիտենական արդարությունը պիտի փնտրի բուն հանցավորներին, որոնք ապականեցին այդ անձի հոգին, որն Աստծու սրբարանն էր, թմրեցրին այն խիղճը, որն Աստծու ձայնն էր, և մարեցին այն միտքը, որն Աստծու լույսն էր:

Մարդկանց արդարությունը դատապարտում է այդ ոճրագործ տղային, սակայն միայն Աստվա՛ծ է, որ ճանաչում է յուրաքանչյուրի հանցանքի աստիճանն ու միայն Նա՛ է, որ կարող է այնպիսի խոսքեր ասել, որոնք կթեթևացնեն և կամ կծանրացնեն մարդու պատասխանատվության աստիճանն ու չափը: Հազարավոր հանգամանքներ կան, որոնք պետք է հաշվի առնել ամեն անգամ, երբ պիտի որևէ անձի մասին կարծիք հայտնենք կամ «դատավճիռ» կայացնենք: Ուրեմն, որքա՜ն զգույշ պիտի լինենք մենք մեր «դատաստանների» մեջ… «Մի՛ դատեք»:

Այս ամենից զատ՝ մենք իրողությունները, դեպքերն ու անձանց սխալ ենք դատում՝ նրանց նկատմամբ ունեցած մեր համակրանքի կամ հակակրանքի, մեր ճաշակի կամ մեր կանխակալ կարծիքի, մեր կրքերի կամ մեր քմահաճույքների հետևանքով: Մենք, մանավանդ, սխալ ենք դատում և բուռն կերպով քննադատում ենք մեր ա՛յն մերձավորներին, որոնցից շահ ենք ակնկալելիս եղել, սակայն չենք կարողացել «տիրանալ» այդ շահին:

Սաղմոսերգու Դավիթը, ինչպես երևում է՝ շա՜տ տառապած լինելով այսպիսի անխիղճ քննադատների, սխալ դատողների ու քմահաճ դատափետողների կողմից և չկարողանալով այդպիսինների հետ գլուխ դնել՝ Աստծու դատաստանին է հանձնում նրանց՝ ասելով.

«Դատի՛ր, Տե՜ր, նրանց, ովքեր դատում են ինձ,

Մարտնչի՛ր նրանց դեմ, ովքեր մարտնչում են իմ դեմ:

Ա՛ռ Քո զենքն ու զրահը

Եվ հասի՛ր ինձ օգնության:

Հանի՛ր սուրդ ընդդեմ ինձ հալածողների, վանի՛ր նրանց

Եվ ասա՛ Դու ինձ՝ «Քո փրկությունը Ես եմ»»:

Ո՜վ հավատացյալներ, ինչպես որ ասացի քարոզիս սկզբում, մեզ արգելված չէ դատելը, այլ անզգույշ ու սխալ դատե՛լն է արգելված. «Աչքներիդ երևացածի պես մի՛ դատեք, այլ ուղի՛ղ դատաստան արեք» (Հովհ. Է 24): Եվ իմացե՛ք, որ մի օր էլ ուրիշներն են մեզ դատելու այն նույն ոգով ու ոճով, որով մենք դատել ենք այլոց, «որովհետև ինչ դատաստանով որ դատեք, նրանով եք դատվելու» (Մատթ. Է 1):

Ձեզ՝ ամենքիդ, ես այլ բան չեմ մաղթում, եթե ոչ միայն՝ սիրո ջերմ հոսանք, որը որ թող գա ու կերպարանափոխի ձեզ՝ ամենքիդ, ձեր դատելու ու քննադատելու ողջ տրամադրվածությամբ հանդերձ, ձեզ հաշտ ու բարեհաճ, գթությամբ ու խաղաղությամբ պահի միմյանց նկատմամբ՝ ի գովեստ և ի փառաբանություն ամենակալ Աստծու: Ամեն:

 

 

Տեր Ղևոնդ վրդ. Դուրյան, «Պարզ քարոզներ», Գ հատոր, Փարիզ, 1925 թ.

Արևելահայերենի վերածեց Գևորգ սրկ. Կարապետյանը