Սաղմոս Ա

1. Երանեալ է այր որ ոչ գնաց ի խորհուրդս ամբարշտաց, ի ճանապարհի մեղաւորաց նա ոչ եկաց, եւ յաթոռս ժանտից նա ոչ նստաւ:

Երանելի է այն մարդը, որն ամբարիշտների խորհրդով չի շարժվում, մեղավորների ճանապարհին ոտք չի դնում և չարագործների հետ համախոհ չի լինում:

Նախ  քննենք, թե որն է այս Սաղմոսի գրվելու նպատակը։ Սաղմոսի վերնագիրը այսպես է կոչվում. «Սաղմոս Դավթի»։ Սա  ցույց է տալիս, որ այն գրվել է Սուրբ Հոգու  միջոցով, քանզի թարգմանիչներն այս և երկրորդ Սաղմոսն անվերնագիր են թողել՝ չհամարձակվելով իրենցից որևէ բան ավելացնել։ Սաղմոսը հավատքի և դրանից բխող գործերի մասին է, ուստի ամբարիշտ ասելով նկատի ունի անհավատներին, իսկ հավատացյալներին երանի է տալիս՝ երանելի է այն մարդը  (երանեալ է այր) ասելով։

Օրենքով ոչ ոք չի արդարանա, որովհետև անեծքի տակ էինք, չենք արդարանա նաև մեր մարմնի օրենքներով, այսինքն՝ մարմնի անդամներով, այլ՝ Քրիստոսի  հավատքով միայն, ինչպես որ Աբրահամն էր երանելի կոչվում։ Շինարարներն, ըստ իրենց շինության մեծության և բարձրության, նախ հիմքն են կառուցում, նավ կառուցողներն էլ, ըստ նավի ծանրության, հիմնափայտն  են կառուցում, կենդանիների մոտ նախ սիրտն է առաջանում, և ըստ այդմ էլ մարմնի մյուս անդամները։ Արդ, ինչպես որ տան հիմքն է, նավի հիմնափայտը և կենդանիների սիրտը, այդպես էլ Սաղմոսի կառուցվածքն է։ Քանզի շատ աշխատանք թափելով և բազում ճիգ ու ջանքով լցված խրատում է մարդկանց՝ նահատակների առաքինության դիմաց, որպես վարձք, երանություն խոստանալով, որպեսզի բարիքների հանդեպ հույսով լցված կենցաղային վշտերն առանց տրտմության կրենք։ Այսպիսով՝ ճանապարհորդը ճանապարհին իրեն պատահած դժվարությունները թեթևությամբ է կրում՝ հուսալի օթևանին հասնելու մխիթարությամբ, վաճառականը՝ ցանկալի շահույթի հույսով, իսկ հողագործը՝ աշխատանքի դիմաց պտղի բարեբերության։  Ուստի մեծ վարդապետը, Սուրբ Հոգու շնորհներով իմաստացած, առաջինը վարձքն է դնում, որպեսզի երանելի վախճանին նայեն, այլ ոչ թե վաստակին։

Արդ, իսկապես երանելի է Աստված, ճշմարիտ բարին, ըստ Առաքյալի, որ ցույց է տալիս Փրկչի կրկնակի հայտնությունը, երանելի է կոչում միայն հզորին՝ արքաների արքային, որ նույն ինքը՝ բարին է, ում ամեն ոք նայում է, որին բաղձում է հասնել  յուրաքանչյուր մարդ, նրա անփոփոխելի բնությանը, անքակտելի կապին, անտրտում հանգստին, առատաբուխ աղբյուրին, աննախանձելի շնորհին, անգին գանձին, ով  առանց նախանձի տվեց իր պատկերն Ադամին, ինչը կորցրեց նա իր մեղքի պատճառով և Դատաստանի օրը Աստծո Որդին՝ լեռան վրա նստած, կտա դա ըստ իր ողորմության՝ հոգով խոնարհներին։

Ի՜նչ զարմանալի է, թե ինչպես է Դավիթը նմանվում իր Տիրոջը  և նրանից է վերցնում մարգարեական հոգին և նրա նման է խոսում։ Տերն էլ ցույց  է տալիս, թե ինչպես կարող է մարդն Աստվածանման լինել և ինչպես կարող է թագավորել՝ երկնային կյանքում։ Դավիթը Տիրոջ օրինակն է ըստ Պողոսի այն խոսքի, թե հավատարիմ է Աստված, որ մեզ հաղորդության կանչեց։

Երանելի է այն մարդը, որն ամբարիշտների խորհրդով չի շարժվում։ Ինչո՞ւ է երանելի, որովհետև չի շարժվում ամբարիշտների խորհրդով։ Հարց է առաջանում, թե ինչու է միայն այրը երանելի, մի՞թե առաքինի կանայք զրկվում են երանությունից, այդպես չէ, քանի որ այր ու կին մեկ մարմին են, ինչպես որ Ծննդոցում է ասվում, թե, ստեղծեց մարդն ըստ իր պատկերի, արու և էգ ստեղծեց նրանց, ապա այստեղից երևում է, որ առաքինությունը նա հավասարապես պահանջում է այդ երկու բնությունից էլ և վարձքը նույնպես երկուսինն է։ Բայց քանի որ այրն է կնոջ գլուխը, ապա գլխով է խոսում անդամների մասին, ինչպես որ մենք մեր գլխով՝ Քրիստոսով ենք փրկվում և կենդանի կոչվում, քանզի երբ գլուխը պսակի է արժանանում, մարմինն էլ է պսակված կոչվում և ցնծում է եկեղեցին որպես Քրիստոսի մարմին։ Այսպիսով՝ մի բնությունից գոյացածներին առանձին չի թվարկում, այլ բավական է համարում միայն այր ասել, ինչը վերաբերում է թե հրեային և թե հեթանոսին, թե ծառային և թե ազատին, թե հարուստին և թե աղքատին։

Զարմանալի է նաև այն, որ չի ասում, թե երանելի է այն մարդը, որ չի գնում այլ՝ որ չգնաց (որ ոչ գնաց), որովհետև քանի դեռ այս կյանքում է, երանելի չէ, քանզի չգիտենք, թե ինչպիսի վախճան է ունենալու, իսկ երբ արդեն [բարի վախճանով] հեռացել է այս կյանքից, արդեն կարելի է նրա մասին երանելի ասել։ Եվ ինչո՞ւ է երանելի կոչում նրանց, ովքեր ըստ Տիրոջ օրենքի են ընթանում, քանզի արդեն իսկ հաճելի են Աստծուն, քանի որ բարի գործեր են կատարում, իսկ նրանք, ովքեր մեկ կամ բազմակի անգամներ մեղանչում են, գովելի չեն որպես բարի վախճան ունեցողներ։

Եվ ինչո՞ւ ոչ թե բուն առաքինությունն է երանելի համարում, այլ՝ չմեղանչելը, քանզի այդպես կարող են ձին կամ քարը երանելի կոչվել, որովհետև դրանցից ոչ ոք ամբարիշտների խորհրդով չի շարժվում, կամ նրանց հետ համախոհ չի լինում։ Մարգարեն հատուկ է այդպես գրում, որովհետև եթե միայն կատարյալ բարին երանելի լիներ, մարդիկ հույս չէին ունենա երբևէ երանելի կոչվելու, այլ գրում է, որպեսզի իմանան, թե բարու սկիզբը չարից զգուշանալն է։

Եվ նորից, ինչու է շարունակում, թե՝ հաճույք է ստանում Տիրոջ օրենքներից։ Քանզի առաքինությունն աստիճանի է նման, այն աստիճանին, որ Հակոբը տեսավ, որի ծայրը հաստատված էր երկրի վրա և ձգվում էր մինչև երկինք, և աստիճանի մոտ եկողները նախ առաջին աստիճանի վրա են ոտք դնում և ապա հաջորդաբար բարձրանում։                   

Արդ, առաջին խրատը երեք մասի է բաժանված. ամբարիշտների խորհրդով չշարժվել, մեղավորների ճանապարհին ոտք չդնել և չարագործների հետ համախոհ չլինել։ Խոսում է ըստ մարդկային բնության, քանզի նախապես խորհում ենք, ապա հաստատվում խորհուրդների մեջ, և հետո հեշտությամբ հարատևում մեղքի մեջ։ Առաջինը երանելի է կոչում նրան, ով մաքուր խորհուրդներ ունի, որովհետև աղտեղությունները սրտից են սկզբնավորվում, այստեղից են դուրս գալիս չար խորհուրդները՝ շնություն, սպանություն և այլն։ Իսկ Աստծո առաջ ամբարշտանալը մեղք է, մի՛ երկմտիր Աստծո առաջ անհավատությամբ՝ ասելով, թե՝ կա արդյո՞ք Աստված՝ ամեն ինչի հանդեպ անօրինանալով, և մի ասա, թե ինչո՞ւ են արդարներն աղքատ, իսկ մեղավորներն ոչնչի կարիք չունեն, նրանք տկարանում են, վերջիններս զորանում, սրանք անպատիվ են, իսկ նրանք փառավորվում են, և մի՛ ասա, թե ամեն ինչ առաջանում է չկարգավորված, որևէ դիպվածից, առանց նախախնամության, եթե որևէ մեկն այսպես է մտածում, ապա ամբարիշտների խորհրդով է շարժվում։

Այսպիսով, երանելի է նա, ով չի երկմտում Աստծո առաջ և կարճամիտ չէ նրա արդար դատաստանի հանդեպ, որն այժմ չի երևում։

Երանելի է նաև նա, ով չի գնում մեղավորների ճանապարհով. ճանապարհ է կոչվում այս կյանքը, որովհետև յուրաքանչյուր ծնված մարդ ջանում է ավարտին հասնել։ Ինչպես, երբ որևէ մեկը նավի մեջ հանգիստ քնած է, բայց նավը շարունակում է արագ ընթանալ դեպի նավահանգիստ, թեև նա չի զգում դա։ Նույնպես նաև մեր կյանքն իր շարժումով ընթանում է դեպի վախճան և եթե նույնիսկ քնած լինենք, միևնույնն է, ժամանակն անցնում է, ինչպես որ անցնում է այն դեպքում, երբ արթուն ենք, բայց եթե անսթափ ենք մտքով, ապա այդպես վատնում ենք մեր ժամանակը։

Նորից որևէ տեղ մեկնել ցանկացողն ամեն ինչ թողնում է և ճանապարհին թեկուզ բազում տնկիներ տեսնի, բանջարեղեն, ջուր, նույնիսկ սիրելի բարեկամներին, չի շեղվում իր ճանապարհից, մի փոքր զրուցում է նրանց հետ, և շարունակում է իր ընթացքը, նորից՝ հանդիպում է քարերի, ձորերի, փշերի, աշտարակների, նույնիսկ գազանների, սողունների, փոքր-ինչ նեղվում է և դրանցից նույնպես անցնում է՝ շարունակելով իր ճանապարհը։ Այդպիսին է նաև մեր կյանքը, ոչինչ այս կյանքում մեզ չի մնում՝ ոչ վայելքները և ոչ էլ նեղությունները, ճանապարհը մերը չէ և ոչ էլ նրա միջի գույքը, քանի որ քայլում ենք և անցնում այդ ամենի մոտով։ Երկրի մեջ այսօր դու ես ապրում, վաղը մեկ ուրիշն է ապրելու և այդպես շարունակ։

Արդ, երանելի է նա, ով մեղավորների ճանապարհին ոտք չի դնում։ Կյանքի երկու ճանապարհ կա և երկու առաջնորդ։ Մեկը՝ լայն է և ընդարձակ և նրա առաջնորդը սատանան է, իսկ մյուսը նեղ և անձուկ և բարի հրեշտակներն ուղղորդում են այդտեղով ընթացողներին, իսկ Քրիստոսն առաջնորդում է նրանց։ Արդ, երանելի է նա, ով չի մոլորվում վայելքների խաբկանքից դեպի կորուստ, այլ համբերությամբ ընթանում է նեղ ճանապարհով դեպի հավիտենական կյանք՝ հետևելով Քրիստոսին։

Եվ չարագործների հետ համախոհ չի լինում (Եւ յաթոռս ժանտից ոչ նստաւ):

Այս աթոռների մասին չէ խոսքը, որոնց վրա հանգստանում են մեր մարմինները, որովհետև  դրանից չեն կարող մարդիկ փոխվել և չարանալ, այլ՝ չարության մեջ հաստատուն մնալն է աթոռ անվանում։ Քանզի հոգու հնացած աղտեղություններին ու չարություններին վարժվելու պատճառով է, որ մարդը հարատևում է դրանում։

Ժանտախտ է կոչվում այն հիվանդությունը, որով հիվանդանում է մարդը կամ կենդանին և այդ հիվանդությունը կարող է վարակել նաև մյուսներին, քանզի այդ հիվանդության բնույթն այդպիսին է, այդպես է նաև ցանկացած անօրինություն գործողը, նա ոչ միայն ինքն է չարությամբ հիվանդանում, այլև մեղքի պատճառ է հանդիսանում, վարակում է նաև ուրիշներին և իր հետ կործանում նաև նրանց, քանզի անառակներն ու մեղսասերներն ուրիշներին նույնպես հաղորդակից են դարձնում իրենց չար գործերին։

Ամբարիշտ են կոչվում նաև նրանք, ովքեր երկրպագում են կուռքերին և մեղավոր են նրանք, ովքեր օրենքն ու հավատքն ունեն, բայց մեղանչում են անառակությամբ, շնությամբ, գողությամբ և այլ աղտեղություններով ապականում են իրենց և ժանտ են կոչվում նրանք, ովքեր նորանոր չարիքներ են գտնում՝ արվամոլություն, անասնամոլություն և այլ բազում մոլորություններ, ինչը նաև ուրիշներին են փոխանցում՝ ուսուցանելով, դրա համար էլ դատաստանի օրն աններելի պատուհասներ են թափվելու իրենց անձերի վրա։

Աթոռը նաև իշխանություն է կոչվում, որի վրա նստում են աշխարհի թագավորները, ազգերի դատավորները, զորահրամանատարները կամ ազգերի առաջնորդները և պիղծ աղտեղություններ են տարածում, քանի որ բազմությանը բաղձալի է նրանց ճոխությունը, ինչպես նաև նրանց գործերը ցանկալի են շատերին՝ լավ կյանք վարելու համար։ Արդ, նրանք, ովքեր տեղապահ են չար աթոռների, չեն կործանվի, եթե հաղորդակից չլինեն նրանց չարությանը և երանելի կլինեն, իսկ եթե նույնիսկ խորհուրդներով աղտեղանալով, գործնականում չկիրառեն դրանք, և եթե նույնիսկ դրանում էլ սայթաքեն, ապա գոնե թող չհաստատվեն դրանցում և չհարատևեն, որպեսզի չզրկվեն երանությունից և աններելի տանջանքների չմատնվեն, այլ Մարգարեի հետևից գնան՝ Տիրոջ օրենքների մասին խորհելով։

Եբրայեցիներն ասում են, թե Դավիթն այս Սաղմոսը գրեց այն ժամանակ, երբ Սավուղը գնաց կախարդի մոտ, հետևեց նրա խորհուրդներին և բռնեց դյութության ճանապարհը ու նրա աթոռը ժանտահարվեց։

Սա վերաբերում է նաև մեր նախաստեղծներին, ովքեր աշակերտեցին օձին։ Բայց այլ նպատակ ունի։ Յուրաքանչյուր մարդ երեք մասից է բաղկացած՝ մարմին, հոգի և միտք, եռակի են նաև նրա գործերը՝ խորհուրդներին հետևելը հոգու գործ է, ճանապարհի վրա հաստատվելը՝ մտքի, իսկ նստելը՝ մարմնի։ Սողոմոնն էլ դրա մասին վկայելով է ասում, թե լավ է մարդ աչքով տեսնի, քան հոգով թափառի, որը կանգ է առնում մեղավորների ճանապարհի վրա և դադարելով մտովի գնալուց, այն ի կատար է ածում գործով։ Իսկ ժանտի աթոռ է կոչում այն, որ հուսահատության մեջ է գցում։

Դավիթը Քրիստոսի մասին մարգարեության իր առաջին պտուղներն է մատուցոմ, այն, որ ծնվելու էր իրենից և երանի են նրան հուսացողները, նաև երանելի է կոչում նրանց, որ չշարժվեցին դպիրների խորհուրդներով և փարիսեցիների ճանապարհով և չնստեցին քահանայապետերի աթոռին։

 

2. Այլ յաւրէնս Տեառն են կամք նորա, եւ յաւրէնս նորա խորհեսցի նա ի տուէ եւ ի գիշերի.

Այլ հաճույք է ստանում Տիրոջ օրենքներից և գիշեր-ցերեկ խորհում է Նրա պատվիրանների մասին:

3. Եւ եղիցի նա որպէս ծառ որ տնկեալ է ի գնացս ջուրց: Որ զպտուղ իւր ի ժամու տացէ, եւ տերեւ նորա մի թափեսցի. եւ զամենայն, զոր ինչ արասցէ՝ յաջողեսցի նմա:

Նա նման է ջրերի հոսանքի վրա տնկված ծառի, որն իր պտուղը ժամանակին կտա, իսկ նրա տերևը չի թափվի, ու ամեն բան, ինչ էլ որ անի, կհաջողվի նրան:

Պատվիրում է ոչ միայն չարագործների հետ համախոհ չլինել, այլև գիշեր-ցերեկ Տիրոջ օրենքների մասին խորհել, Մովսեսի նման հրամայում է՝ ասելով. «Այս պատգամները կպահես սրտիդ ու բերանիդ մեջ թե՛ նստած ժամանակ և թե՛ ճանապարհ գնալիս» (Երկրորդ Օր. 6:6-7)՝ ջրի հոսանքի վրա տնկված ծառի պես ոռոգվելու համար: Քանզի օրենքները Սուրբ Հոգուց են, ինչպես որ Տերը սամարացու հետ զրույցի ժամանակ իր խոսքը՝ հոգի և կյանքը՝ ջուր է կոչում և նորից. «Եթե մեկը ծարավ է, թող ինձ մոտ գա և խմի… և նրա ներսից կենդանի ջրի գետեր պիտի բխեն» (Հովհ. 7:37-38): Այսպիսի մարդը հանդերձյալ կյանքի համար պտուղներ կտա և այստեղ նրա հույսի տերևները չեն թափվի և նրա բոլոր բարի գործերը հաջողությամբ կպսակվեն:

Տիրոջ օրենքների մասին խորհել, ինչպես խորհեց Ղևիի ազգը՝ չերկրպագելով հորթին, այլ ոչ թե ինչպես Աքաբը և Աքարը, ովքեր չհնազանդվեցին Մովսեսի և Հեսուի օրենքներին և չտնկվեցին ջրի հոսանքի վրա, և ինչպես [տնկվեցին] Դավիթը, Եզեկիան և Ովսիան: Օրենք է կոչում նաև Ավետարանը և ինչո՞ւ է նորից ասում, թե Նրա պատվիրանների մասին է խորհում, քանզի այն լոկ հասարակ գիր չէ, այլ՝ Սուրբ Հոգու կողմից գրված:

Ջրի հոսանքի վրա տնկված փայտը Քրիստոսն է, ըստ Սողոմոնի, թե. «Նա կենաց ծառ է բոլոր նրանց համար, ովքեր ապավինում են նրան և վստահությամբ հենվում նրա վրա, ինչպես Տիրոջ վրա» (Առակ. 3:18): Եվ ջրի հոսանքի վրա է տնկում նրանց, ովքեր հավատում են իրեն: Ամենուր է Տերը. որտեղ Նրա Ավետարանն է, այնտեղ էլ Նրա հավատքի պտուղներն են և տերևներն էլ պատվիրանների լրումն են, որ զարդարում են հավատքը և կնմանվեն Քրիստոսին, երբ մեր խոնարհության համեմատ նորոգվեն մարմինները՝ ըստ իրենց անեղծ փառքի նմանության:

Տիրոջ պատվիրանների մասին խորհողն ամբարիշտների խորհրդով չի շարժվում: Ցերեկն է խորհում, քանզի որտեղ Հոգու պատվիրաններն են, այնտեղ էլ Հոգին է և հատկապես ցերեկն է Տիրոջ մասին հիշողության ժամանակը: Իսկ գիշերը թեև ավարտվում են բոլոր աշխարհիկ գործերը, բայց նրա մասին խորհելը չի խափանվում, ինչպես որ Դավթի մոտ չխափանվեց:

Կենաց ծառը Քրիստոսի եկեղեցին է, որ ջրերի հոսանքից ուրախանում է և ժամանակին մեզ պտուղ տալիս՝ Իր մարմինն ու արյունը, նա ապաշխարողներին տալիս է նաև իր մատանին՝ իր պատկերի կնիքը և պատմուճանը: Եվ ովքեր նրա պատվիրանների մասին են խորհում, փոքրիկ հորթերի պես կնմանվեն նրան և նա ժամանակին կտա այն պտուղը, որի մասին ասում է «Եկեք, իմ Հոր օրհնյալներ»:

Նորից մկրտության ավազանի մեջ մկրտվածները կգտնեն Քրիստոսի կենաց ծառը՝ նմանվելով նրա մահվանն ու հարությանը, ինչպես որ Պողոսն է ասում և այս աշխարհում կտան իրենց հոգու և մարմնի պտուղները, քանի որ սա է ընդունելի ժամանակը, քանզի ոչ ոք դժոխքում նրան չի կարող փառաբանել: Գիշերը խորհրդանշում է նախքան Տիրոջ գալուստն ընկած ժամանակաշրջանը, իսկ ցերեկը՝ Տիրոջ գալուստից հետո, այն ժամանակ արթունները պատվիրանների ճրագով էին արեգակին նմանվում, իսկ այժմ՝ Ավետարանի ճրագով: Նաև խաչյալ Քրիստոսին են նմանվում՝ ժամանակին պատշաճ կերպով իրենց պտուղները տալով՝ թե՛ խոսքով, թե՛ գործով, թե՛ իրենց անձերով և թե՛ որդիներով ու նրանց գոհության ու փառքի տերևները չեն թափվելու, մինչև որ ժառանգեն հավիտենական կյանքը՝ վայլելու համար անմահ ու անվախճան պտուղները:

 

4. Ոչ այսպէս են ամպարիշտք, եւ ոչ այսպէս. Այլ որպէս հողմ զփոշի՝ զի հոսէ ի վերայ երեսաց երկրի:

Այսպես չեն ամբարիշտները, այսպես չեն, այլ նման են հողմափոշու, որ հոսում է երկրի երեսին:

Ըստ Մովսեսի այսպես չխորհեցին հրեաները և ոչ էլ այնպես, ինչպես այսօր խորհում են հեթանոսները, այլ փոշու պես ցրվեցին ամենուր: Արդարներն, ասում է, աստվածային ջրով ոռոգված և պտղաբեր կլինեն, իսկ ամբարիշտներն այդպես չեն լինի, այլ փոշու պես կկորչի նրանց հիշատակն Աստծո առջևից, ում դու չհիշես, կկորչի քո ձեռքից: Այսպիսով, սրանք են արդարների գործերը՝ կուսություն, ողջախոհ ամուսնություն և այլ բարի գործեր, ըստ օթևանների, իսկ ամբարիշտները սրանցից ոչ մի բան չունեն, այլ փոշու պես բոլորի կողմից կհալածվեն:

Ամբարիշտներ, որոնք մարդկանց կողմից աստվածապաշտ են համարվում և դևերն ու կուռքերը՝ աստվածներ, այդպես չեն սրանք և այդպես չեն կուռքերը, այլ փոշու պես հալածվում են նրանց [Աստծո և սրբերի] անուններից և ինչպես որ սրբերն են նմանվում Աստծո Որդուն, այդպես էլ ամբարիշտներն՝ իրենց աստվածներին: Այսպես չեն ամբարիշտները, այսինքն՝ նրանց պես չեն, ովքեր չեն շարժվում ամբարիշտների խորհրդով և ոչ էլ նրանց պես, ովքեր, խորհում են Տիրոջ պատվիրանների մասին, այլ փոշու պես կհալածվեն Քրիստոսի ահեղ դատաստանի օրը և անմասն կգտնվեն բարուց, որովհետև նրանց նման չեն, ովքեր բարի պտուղներ են տալիս:

 

5. Վասն այսորիկ ոչ յարիցեն ամպարիշտք ի դատաստան, եւ ոչ մեղաւորք ի խորհուրդս արդարոց:

Ուստի ամբարիշտները չեն դիմանա դատաստանին, ոչ էլ մեղավորները կլինեն արդարների հավաքի մեջ:

Այդ պատճառով էլ ավելորդ էր Մովսեսի դատաստանը հորթին երկրպագողների հանդեպ, քանզի Աստված գիտեր և հատուցեց նրանց, և ոչ էլ Հեսուինը՝ Աքարի հանդեպ:

Չեն դիմանա դատաստանին, այլ՝ կդատապարտվեն և կտանջվեն, ինչպես բացահայտ ավազակները և մարդասպանները չեն տարվում հարցաքննության և ոչ էլ արդարները, քանզի դատաստանը նրանց համար է, ովքեր թե՛ լավ գործեր ունեն և թե՛ վատ:

 

6. Քանզի ճանաչէ Տէր զճանապարհս արդարոց, ճանապարհք ամպարշտաց կորիցեն:

Քանզի Տերը գիտե արդարների ճանապարհները, իսկ ամբարիշտների ճանապարհները կորստյան են տանում:

Քանզի գիտեր Աստված Աքաբի գործերը, թեև երկայնամիտ գտնվեց նրա հանդեպ, գիտի նաև նրանց, ում գործերը ոսկու և արծաթի պես են: Ամբարիշտների ճանապարհները կորստյան են տանում, ըստ Առաքյալի, թե. «Եթե մեկի գործը այրվի, նա պիտի տուժի, թեև ինքը պիտի փրկվի, բայց նման մեկի, որ կարծես կրակի միջով անցած լինի» (Ա Կորնթ. 3:15), նրա, ում գործերը նման են փայտի, խոտի և եղեգի: Ամբարիշտները դատաստանի հույս չունեն և մեղավորները թեև ապաշխարեն, արդարների խորհրդում չեն կարող լինել, որոնք այստեղ ուրախության մեջ են, այլ հույսով են լցված՝ իրենց մեղքերի սպին հիշելով:

Նորից, այն մեղավորները, ովքեր արդարացվեցին, եթե նույնիսկ արքայության մեջ էլ լինեն, չեն կարող գտնվել սրբերի դասում Ենոքի և Եղիայի պես, քանզի ավազակն ու մաքսավորը որոտման որդիների պես չեն, որովհետև Տերը ճանաչում է արդարների ճանապարհները, որ նեղ են և ամբարիշտներինը, որ լայն են և կորստյան են տանում, ինչպես Սողոմոնն է ասում. «Դեպի աջ տանող ճանապարհները գիտե Աստված, բայց դեպի ձախ տանող ճանապարհները մոլոր են» (Առակ. 4:27):

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը