12 Հոկտեմբեր, Շբ
Պատասխան – Ապագա ասածդ երկու կերպ է հասկացվում. մեկը պարտադրված ապագա է կոչվում, քանի որ իր պատճառների մեջ է ամփոփված: Ինչպես, օրինակ, ասում ենք, թե եկող տարի այսինչ մոլորակը այսինչ շրջանի մեջ պիտի պատահի, որի պատճառով անպայման կա՛մ անձրև պիտի գա, կա՛մ երաշտ պիտի լինի: Այսպիսի ապագաները հրեշտակները գիտեն: Մյուսն ազատ ապագա է կոչվում: Այսպիսի ապագան հրեշտակները ոչ թե հաստատապես, այլ ենթադրաբար են իմանում, քանզի ազատ ապագաները ստիպողական հաղորդություն չունեն երկրորդ պատճառների հետ, այլ կապված են Աստծո ազատ վճռին և մարդկային կամքի ընտրությանը: Ուստի այսպիսի ապագաների նախագիտությունը հատուկ է Աստծուն: Այս պատճառով Աստված, Եսայի մարգարեի բերանով ասում է կուռքերին. «Ասացե՛ք, պատմեցե՛ք մեզ, թե վերջում ի՛նչ է լինելու, որ իմանանք. եթե աստվածներ եք» (Եսայի 41):
Արդ՝ ազատ ապագա ասածս մի օրինակով ևս բացատրեմ: Ասենք, թե եկող տարի հանկարծ մի աղքատ պիտի հարստանա՝ ճամփորդության ժամանակ շատ ունեցվածք գտնելով: Այդ հարստությունը, հիրավի, այն աղքատը պիտի գտնի, ում Աստված կամենա: Սակայն նա էլ այդ ճամփորդությունը պիտի կատարի, այլապես ո՛չ կգտնի և ո՛չ էլ կհարստանա: Հետևաբար՝ ո՞վ գիտի՝ Աստված պիտի կամենա, թե չպիտի կամենա: Աղքատն այն ճամփորդությունը կկատարի՞, թե չի կատարի, քանզի միայն Աստծո կամքով չի լինի, այլ աղքատը ևս պիտի կամք դրսևորի: Եթե խոսքս ծանր թվաց քեզ, ահա ևս հայրերից մի վկայություն. «Աստծո կամքը… եթե մարդու կամքի հետ հաղորդ չլինի, ոչնչով չի կարող ներգործել արժանավորների վրա»:
Ահա այսպիսին են ազատ ապագաները, որոնք անծանոթ են հրեշտակներին, և նրանք այդ մասին չգիտեն: Ուստի հարկավոր չէ հետևել նենգ կախարդների ո՛չ գրքերին, ո՛չ բերաններից դուրս եկած խոսքին: Եթե նրանց ասածներն ի կատար են ածվում, ապա դրանք պատահականություններ են, քանզի լուսեղեն հրեշտակի չիմացածը սատանան ընդհանրապես չի կարող իմանալ: