Ժամանակը վատնել, նշանակում է «կյանքը սպանել»

Պողոս առաքյալի այս հորդորը, թե՝ «Օգտագործեցե՛ք ժամանակը, քանզի այս օրերը չար են» մտորելու առիթ է տալիս յուրաքանչյուրիս՝ ինչպե՞ս գործածել ժամանակը, որպեսզի մեր քայլերը լինեն խոհեմ և աստվածահաճո, որպեսզի ինչպես առաքյալն է ասում՝ մեր կյանքն ապրենք իմաստությամբ և ոչ անմտորեն (Եփեսացիներ 5:15-16):

Ժամանակի գաղտնիքը մեզ է բացահայտում եկեղեցին, և այդ գաղտնիքը շատ պարզ է. Աստված ստեղծել է ժամանակը՝ որպես հավիտենության նախապատրաստություն: Ժամանակը ճանապարհների այն խաչմերուկն է, որով որոշվում է մարդկության գոյության գլխավոր հարցը՝ Աստծո հետ է մարդը, թե՝ առանց Աստծո: Ժամանակն Աստծո պատկերը մարդու մեջ վերականգնելու հնարավորությունն է: Ժամանակի այս ընկալումները հավատավորի համար են, քանի որ անհավատի համար ժամանակը մահվան նախադուռն է, հույսերի խորտակումը, ինչի համար նրանք պայքարում են ժամանակի և մահվան դեմ: Ըստ եկեղեցու հայրերի մեկնաբանության՝ անգամ մահը մարդուն դուրս չի հանում ժամանակի սահմանից, այլ տեղափոխում է նոր ժամանակային մի վիճակ, որն անտեսանելի է մեզ համար: Հայտնության գրքում ասվում է, որ ահեղ դատաստանից հետո, այլևս ժամանակ չի լինելու (Հայտնություն 10:5-7):

Քրիստոնյայի համար կյանքի ամեն մի պահը պետք է ուղղորդի իրեն հասնելու իր գերագույն նպատակին՝ հավիտենությանը: Եկեղեցու հայրերը, խոսելով ժամանակի ճիշտ գործածման մասին, նշում են, որ օգտագործել ժամանակը, նշանակում է բարին գործել: Այս դեպքում նրանք նշում են, որ ժամանակը, փոխարենը չարին վաճառելու, դառնում է մեր սեփականությունը, իսկ նրանք, ովքեր ծանրաբեռնված են երկրային հոգսերով կամ հարստության փնտրտուքով, ցավալիորեն, վատնում են իրենց ժամանակը:   

Ժամանակն այնքան արագ է հոսում, որ չենք կարող այն որսալ կամ ետ բերել, այս առումով է առաքյալը հորդորում՝ ճիշտ գործածել ժամանակը: Կյանքը կարճ է և պետք է արժևորել մեզ համար այնքան թանկ աստվածատուր ժամանակը, որը, մեր ազատ կամքի համաձայն, կարող է մեզ մոտեցնել հավիտենական երանելի կյանքին կամ էլ հակառակը՝ հեռվացնել: Նման կերպ մտածողն այլ կերպ է սկսում վերաբերել կյանքին, իր աշխատանքին, պարտականություններին և իրեն շրջապատող մարդկանց: Այս մտածումը ոչ թե պետք է հուսահատեցնի մարդուն, այլ հակառակը քաջալերի՝ առավել ամրապնդելով հավատքի մեջ: Հնում սովորություն են ունեցել տանը գանգ պահել՝ որպես անցողիկ կյանքի խորհրդանիշ, ինչպես նաև գրություն՝ «Memento mori!», այսինքն՝ «Հիշիր մահվան մասին»: Օրերը լի են չարությամբ ու ատելությամբ, և չարն ամեն կերպ փորձում է խլել մեր ժամանակը, որն անհրաժեշտ է մեզ՝ մեր հավիտենական նպատակին հասնելու համար:  

Ժամանակը հարկ եղածի պես գործածողն այն փոխում է ինչ-որ կերպ՝ չար օրը վերածելով բարու: Իմաստուն քայլերով առաջ գնացող քրիստոնյան փորձում է չտրվել ժամանակի փոփոխականությանը, այլ հակառակը՝ ջանում է անհաստատ միջավայրում անփոփոխ մնալ իր առաքինությունների մեջ: Օրինակ՝ Հին Կտակարանից Հովսեփ Գեղեցիկի միակ նպատակն աստվածահաճո կյանքով ապրելն էր, ինչն անփոփոխ մնաց իր կյանքի բազմաթիվ փոփոխական հանգամանքներում: Ո՛չ իր եղբայրների ատելությունը, ո՛չ ստրկական իր վիճակը, ո՛չ իր տիրուհու գայթակղության ծուղակը, ո՛չ բանտը, ո՛չ էլ  Եգիպտոսի կառավարիչ լինելը որևէ կերպ չազդեցին իր նպատակի վրա: Նա մշտապես հավատարիմ մնաց Աստծուն՝ քայլելով Նրա ներկայության մեջ: Սրտառուչ է նրա պատասխանը Պետափրեսի կնոջը, ով ցանկանում էր իրեն գայթակղեցնել՝ ինչպե՞ս կարող եմ անել այդ չար ու սոսկալի բանը և մեղանչել Աստծո առաջ (Ծննդոց 39:9): Նույնը կարելի է ասել Աստվածաշնչյան գրքերից Հոբի գրքի վերաբերյալ, որի  գյխավոր հերոսը՝ Հոբը, բազմաթիվ փորձությունների ենթարկվեց, բայց ո՛չ հարստությունը, ո՛չ աղքատությունը, ո՛չ հիվանդությունը, ո՛չ ընկերների հանդիմանանքը, ո՛չ բոլորի կողմից անտեսված լինելը, ո՛չ հարստության և ընտանիքի վերականգնումը, ոչինչ չփոխեցին նրան: Համբերության մարմնացումը լինելով՝ նա հաղթական կյանք ապրեց, համբերությամբ և առաքինություններով իմաստավորեց իր ժամանակը՝ հավիտենությունը ժառանգելու համար:

Ըստ եկեղեցու հայրերի՝ մարդը պանդուխտ է այս կյանքում և փառք ու պատիվ փնտրելու փոխարեն՝ անհրաժեշտ է ժամանակն ի փառս Աստծո գործածել, նման այն հարուստին, որ իր վրա հարձակվողներին տալիս է ամեն ինչ, միայն թե փրկի իր կյանքը, այդպես էլ դուք տվեք ամեն ինչ, որպեսզի փրկեք գլխավորը՝ հավատը:  

Ժամանակի արժեքն իր ողջ խորությամբ սկսում են գնահատել առավել ևս նրանք, ովքեր մահվան եզրին են: Այդ պարգևին ակնածանքով մոտենալ, նշանակում է գխավորը տարբերակել երկրորդականից, նշանակում է ապրել ժամանակն այնպես, որպեսզի հոգևոր աճ ունենանք, հակառակ դեպքում մարդն ինչո՞վ պիտի տարբերվի կենդանուց, որ նույնպես սնվում է, աճում և բազմանում:

Ուստի, արժևորելով ժամանակը, չվատնենք այն, քանի որ «ժամանակը սպանել» նշանակում է «կյանքը սպանել»:

Կարինե Սուգիկյան