Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Ոգևորություն
Թագավորի խորհրդատուն հանդիպում է մի գյուղացու, ով անջրդի վայրում ջրհոր էր գտել և արքայի նվիրած արծաթափայլ դույլերով ոգևորությամբ ջուր էր կրում և ծովի մեջ լցնում: Խորհրդատուն հանդիմանում է. «Բարի գործ անելու համար անտեղի ոգևորությունդ քեզ անխոհեմության և անմտության է հասցրել և փոխանակ ցամաքած վայրերում չորացող ծառերի ու ծաղիկների ծարավը հագեցնես, դույլերով ծովի մեջ ես ջուր լցնում` պարծենալով, թե արքայի համար ծովի ջուրն ես ավելացնում...»: Լինում .....
Տարիքը
Ծերը կշտամբում էր երիտասարդ վանականին. - Քո տարիքում ես օրը տասը ժամ աշխատում էի և տասը ժամ էլ՝ աղոթում: Երիտասարդ վանականը պատասխանեց. - Ես հիանում եմ պատանեկան տարիքում ունեցած քո ավյունով, հա՛յր, բայց ինձ ավելի շատ քո հասունությունն է հիացնում, որի շնորհիվ թողել ես այդ ծայրահեղությունները:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի    .....
Մեծագույն սերը
Մեր սուրբ հայր Պափնոտիոսն ասաց. «Բոլոր առաքինություններից մեծագույնը սերն է: Ավելի մեծ սեր ոչ ոք չունի, քան այն, որ մեկն իր կյանքը տա իր սիրելիների համար (Հովհ. ԺԵ 13): Եթե մեկն իր մերձավորից տրտմեցուցիչ խոսք լսի, բայց չարությամբ չբռնկվի, թեև կարող է պատասխան տալ և ատելության արժանանալ, այդպիսին իր անձը դնում է իր սիրելիի համար»:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016 .....
Խոստովանությունը
Մի մարդ սիրում էր մշտապես օղի խմել: Եվ երբ հարբում էր, հիշում էր, որ մեղավոր մարդ է ու պետք է անպայման եկեղեցի գնա և իր մեղքերը խոստովանի: Մի կիրակի աղաղակելով վազում է դեպի եկեղեցի և հոգևորականին գանգատվում. - Ինչքան գալիս եմ եկեղեցի, որպեսզի մեղքերս խոստովանեմ, սարսափելի պատկերներ եմ տեսնում. թվում է՝ դևերը հետապնդում են ինձ և ուր գնում եմ, ինձ հետևում են և ասում, որ իմ ընկերներն են և իմ օղու շիշն են ուզում, որպեսզի մինչև վերջ այն խմեն` մի .....
Ի՞նչ է նշանակում «հանդարտվել»
Կոնեվեցում մի ուխտավոր աբեղա Դորոֆեին հարցրեց. - Ինչպե՞ս հոգևոր խաղաղության հասնել: - Պետք է հանդարտվել,- ժպտալով պատասխանեց նա: - Ի՞նչ է նշանակում «հանդարտվել»: - Ահա, թե ինչ: Երբ ես աշխարհիկ միաբան էի Վալաամում, իմ ծերն ինձ ասաց. «Դմիտրի, չափազանց ուրախ ու կայտառ բնավորություն ունես: Եթե չհանդարտվես՝ մաքուր աղոթական վիճակին չես հասնի, և վանականությունն էլ քեզ պետք չի լինի»: Ահա ես էլ, ինչպես դուք եք այժմ ինձ հարցնում, նրան .....
Միտքը պահելու մասին
Պատմեց մեկը, թե մի անգամ փիլիսոփաներից ոմանք կամենում էին փորձել մենակյացներին: Մինչ մենակյացներից մեկն անցնում էր՝ ազնվակերպ հագնված, նրան ասացին. «Ե՛կ այստեղ, մենակյա՛ց, իսկ նա բարկացած և թշնամացած նրանց հանդեպ, անցավ-գնաց: Անցավ դարձյալ ոմն ծեր լիբիացի, որը հին զգեստներ էր հագած, և նրան ասացին. «Դո՛ւ, չար մենակյա՛ց, ե՛կ այստեղ»: Երբ ծերը փութով մոտ գնաց, նրան ապտակեցին, իսկ սա մյուս այտը դեմ տվեց: Փիլիսոփաները, վեր կենալով, երկրպագեցին .....
Երկար ճանապարհի վնասները
Եպիսկոպոսի այցի կապակցությամբ աբբա Մակարիոսը հարևան գյուղի շուկան գնաց: Վաճառասեղանին դրված վտիտ ճտերին էր նայում դժգոհությամբ, երբ վաճառականը մոտեցավ նրան ու ականջին շշնջաց. - Գնի՛ր, հա՛յր, գնի՛ր: Հավատա, այս ճտերն ամեն օր գալիս են Ալեքսանդրիայից: - Հավատում եմ, եղբա՛յր: Միայն թե իզուր ես դրանց ստիպում այդ ողջ ճանապարհը ոտքով անցնել:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի    .....
Աստծո դատաստանները
Աբբա Անտոնիոսը նայեց Աստծո դատաստանի խորքերը, խնդրեց և ասաց. «Տե՛ր, ինչպե՞ս է, որ ոմանք կարճատև կյանք են ունենում, իսկ ոմանք՝ ծերանում, ինչո՞ւ են ոմանք տառապյալներ, իսկ ոմանք մեծատուններ, ինչո՞ւ արդարները տառապում են, իսկ անիրավները հանգստության մեջ են»: Ձայն եկավ նրան և ասաց. «Անտոնիո՛ս, զգուշացի՛ր անձիդ համար. քանզի Աստծո դատաստաններն անքննելի են, և քեզ անկարելի է ուսանել Աստծո խորությունները»:   «Սուրբ հայրերի վարքն .....
Պարզ հաշվարկ
Ծեր վանականը գետափին նստած ձուկ էր որսում: Մի մարդ, որ բավականին երկար ժամանակ հետևում էր նրան, վերջապես մոտեցավ ու հարցրեց. - Դե ի՞նչ, շա՞տ ձուկ ես բռնել, հա՛յր: - Եթե այս մեկին, որ կարծես կարթն է ընկել, բռնեմ և հետո՝ երկուսին ևս, ապա միասին կլինի երեք,- քթի տակ ծիծաղեց ծերը:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի    .....
Հնազանդության մասին
Մի անգամ չորս սկյութիացիներ գնացին երանելի հայր Պամբոյի մոտ: Նրանք կաշվե զգեստներ էին հագել, և նրանցից յուրաքանչյուրը պատմեց իր հետ այնտեղ եղող ընկերոջ առաքինությունները: Նրանցից մեկն անսասան էր պահքի մեջ, երկրորդն անինչ էր, երրորդը հույժ ողորմած էր, իսկ չորրորդի մասին ասացին, թե քսաներկու տարի է, ինչ հնազանդությամբ մնում է ծերի մոտ: Հայր Պամբոն նրան ասաց. «Ահա ասում եմ ձեզ, որ սրա առաքինությունն ամենքինիցդ բարձր է, որովհետև ձեզնից յուրաքանչյուրը, .....
Մարդն ու մոմը
Մարդը եկեղեցի մտավ: Մոմ վառեց ծնողների հոգիների հանգստության համար և իր պարտքը կատարած համարելով՝ հեռացավ: Իսկ մոմը մնաց վառվելու: Ո՜հ որքան ջանք թափեց: Ե՛վ մոմե արցունքներ թափեց, և՛ կորացավ, խոնարհվեց Խաչի առջև: Մի խոսքով, փորձեց մարդու փոխարեն ամեն ինչ անել: Բայց արե՞ց արդյոք: Միայն Աստծուն է հայտնի…   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի    .....
Ողորմած լինելու մասին
Ոմն ծեր մի եղբոր հետ բնակվում էր խցում, և նա խիստ ողորմած էր: Սով եղավ, և շատերն սկսեցին քաղցել և գալիս էին նրա դուռը, որպեսզի ողորմություն անի իրենց, իսկ նա բոլորին հաց էր տալիս: Եղբայրը տեսնելով, որ շատ է դուրս տալիս, ասաց ծերին. «Տո՛ւր իմ բաժին հացը»: Եվ նա ասաց. «Վերցրո՛ւ՝ ինչպես կամենում ես»: Եվ բաժանեցին հացը. վերցրեց եղբայրն իր բաժինն առանձին, իսկ ծերն իր բաժին հացից ողորմություն էր անում: Եվ շատերն էին լսում ու գալիս ծերի մոտ, .....
Մամբա օձը
Աֆրիկյան թունավոր օձերի տեսակներից մեկը, որը կոչվում է մամբա, ձվից դուրս է գալիս լույս աշխարհ և սողում որս անելու: Մի քանի օր անց մոտենում է մոտակա լճակին և պատրաստվում հարձակվել սարսափից քարացած գորտի վրա, սակայն մի ակնթարթ նայում է ջրի մեջ և իր արտացոլանքը տեսնելով զարմացած ու ինքն իրենով հիացած ասում. - Ես այսքան բարի, այսքան գեղեցիկ, փոքր և նուրբ, ինչո՞ւ են բոլորն ինձանից փախչում... Լճակի մյուս ափին գտնվող ձկնորսը լսում է և պատասխանում. - .....
Լավագույն միջոցը
- Հա՛յր, ինչո՞ւ ես թույլ տալիս, որ բոլոր աշխարհիկ լուրերը վանքի պատերից ներս թափանցեն,- երիտասարդ վանականը հարցրեց Արսեն Մեծին: - Դա լավագույն միջոցն է, որպեսզի եղբայրների մոտ աշխարհ վերադառնալու ցանկություն չառաջանա,- պատասխանեց ծերը:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի    .....
Կտակը
Ծերունի իշխանը երեք որդիներին իր մոտ է կանչում, ցույց տալիս երեք սնդուկ, հերթով բացել տալիս ու ասում. «Առաջին սնդուկի մեջ իմ գանձերն ու զարդերն են, այն տալիս եմ մեծ որդուս, քանի որ ունեցվածքն առավել սիրեց, քան մնացյալը: Երկրորդ սնդուկի մեջ իմ դղյակների բանալիներն ու իշխանական մատանիներն են, դրանք տալիս եմ միջնեկ որդուս, որովհետև իշխանություն և փառք սիրեց»: Այնուհետև բացել է տալիս երրորդ սնդուկը, որտեղ գեղեցիկ կազմով Աստվածաշունչ է .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․