Սաղմոս ԺԵ

Ի կատարած Սաղմոս Դավթի, արձանագիր:

Արձանը ոչ միայն քարե արձանն է, որ գերեզմանի վրա են դնում, այլ, որ գրում կամ արձանագրում են պատերազմում տարած հաղթանակների մասին, քաղաքների ավերելու մասին: Ինչպես որ այս սաղմոսը բովանդակում է Քրիստոսի մարդեղությունը, չարչարանքները, մահվան հանդեպ հաղթությունը, դժոխքի կործանումը և մեռելներից հարությունը: Եվ որպես մարմնի գլուխ՝ մեր փոխարեն դիմում է Հորը՝ աղոթքով, ինչպես որ ասում է Պողոսը. «Նա էր, որ մարմնի մեջ եղած իր օրերում աղոթքներ ու պաղատանքներ էր մատուցում… և նա լսելի եղավ» (Եբր. 5:7):

1. Պահեա՛ զիս Աստուած իմ, զի ես ի քեզ յուսացայ. ասացի Տեառն, Տէր իմ ես դու, և բարիք իմ ինձ ի քէն են:

Պահպանի՛ր ինձ, Աստված, քանզի քեզ վրա դրի հույսն իմ: Տիրոջն ասացի. «Իմ Տերն ես դու, ինձ արված բարիքները քեզնից են»:

«Հայր սուրբ, պահի՛ր նրանց քո անվամբ», Տերն աղոթեց Հորը՝ ուսուցանելով մեզ, որպեսզի նրա բոլոր պատվիրանների միջոցով մեր հույսը դեպի Հորն ուղղենք: Տիրոջն ասացի. «Իմ Տերն ես դու»: Մենք քարին ու փայտին ենք ասում հայր և տեր, իսկ նա ասաց. «Ես բարձրանում եմ դեպի իմ Հայրը և ձեր Հայրը, դեպի իմ Աստվածը և ձեր Աստվածը» (Հովհ. 20:17): Եվ ինձ արված բարիքները քեզնից են. քեզ հարկավոր չեն հրեաների զոհաբերություններն ու խնկերը, ինչպես որ ինքն է ասում, նաև տարաբնույթ այլ բաներ, ինչով որ պարծենում է մարդ արարածը: Նա իր բնույթով ոչնչի կարոտ չէ, որովհետև երբ Աստված մեզ բարիք է անում, փոխհատուցում ստանալու ակնկալիք չունի, և մենք էլ, որ ինչ-որ կերպ փոխհատուցենք, մեզ համար ենք անում դա, այլ ոչ թե նրա, որովհետև նա ոչնչի կարիք չունի:

2. Սրբոց քոց՝ որք են յերկրի քում. սքանչելի արարեր զամենայն կամս իմ ի նոսա:

Քո սրբերին, որոնք քո երկրում են, սքանչելագործությամբ ցույց տվիր իմ բոլոր ցանկությունները:

Եկեղեցու առաքյալները քո երկրում են, այլ ոչ թե օտարի: Սքանչելագործությամբ ցույց տվիր. որովհետև այն հրաշագործությունները, որ առաքյալներն էին կատարում, Տիրոջ կամքով էր լինում՝ մարդկանց փրկության համար:

3. Յաճախեսցին հիւանդութիւնք նոցա. յետ այսորիկ ապա վաղվաղեսցեն:

Շատացան նրանց հիվանդությունները, որ այսուհետև հաճախակի են դառնալու:

Բազում փորձություններ այսուհետև հաճախակի են լինելու հանուն մարդկանց փրկության՝ բացելու համար նրանց մտքի աչքերը:

4. Ոչ ժողովեցայց ի ժողովս նոցա յարեանց. և ո՛չ յիշեցից զանունս նոցա ի շրթունս իմ:

Չեմ մասնակցի նրանց արյունալի հավաքներին և նրանց անունը չեմ հիշատակի իմ շրթունքներով:

Ովքեր որ հավաքվում են արյունալի զոհաբերություններ անելու, ինչպես հրեաներն ու հեթանոսներն էին, ես չեմ մասնակցի նրանց արյունալի հավաքներին, և նրանց չեմ հանձնի քեզ, Հա՛յր, այլ քո ձեռքը կհանձնեմ նրանց, ովքեր հավաքվում են մատուցելու անարյուն պատարագ: Եվ դարձյալ վկաներին է արյունահեղված կոչում:

5. Տէր բաժին ժառանգութեան իմոյ՝ և բաժակի իմոյ դու ես, որ այսրէն դարձուցանես զժառանգութիւն իմ յիս:

Տե՛ր, իմ ժառանգության և իմ բաժակի բաժին, ժառանգությունս դու ես կրկին ինձ վերադարձնելու:

Իմ մահվան գինը եկեղեցին է, - ասում է Որդին Հորը: Դու ես կրկին այն ինձ վերադարձնելու, ոչ թե տալու, այլ՝ վերադարձնելու մարդկանց, նաև դրախտը, որ Ադամը սկզբում ուներ, բայց հետո կորցրեց, - այս ամենն Իմ մահով կրկին ետ ես վերադարձնելու, - ասում է:

6. Վիճակք ելին ինձ ընդ ընտիրս, և ժառանգութիւն իմ հաճոյ եղեւ ինձ:

Ինձ վիճակ ընկավ ընտրյալների մեջ լինելու, և իմ բաժին ժառանգությունը հաճելի եղավ ինձ:

Ինձ վիճակ ընկավ ընտրյալների, այսինքն՝ թագավորների, քահանաների և մարգարեների մեջ լինելու: Իմ բաժին ժառանգությունը հաճելի եղավ ինձ. նրանք չէին հոտը, որովհետև վարձկաններ էին և նրանց հաճելի չեղավ [իրենց հոտի համար] մեռնելը, բայց ինձ հաճելի եղավ [հանուն նրանց մեռնելը], որովհետև, Հա՛յր, դու ինձ տվեցիր հեթանոսներին:

7. Օրհնեցից զՏէր՝ որ իմաստուն արար զիս, մինչ ի գիշերի ևս խրատեցին զիս երիկամունք իմ:

Պիտի օրհներգեմ Տիրոջը, որ իմաստուն դարձրեց ինձ, և գիշերն անգամ երիկամներս ինձ խրատում էին:

Եկեղեցու միջոցով է [օրհներգում]: Գիշերն անգամ. Տիրոջից սովորեցի մինչև գիշերվա չորրորդ ժամը հույսով արթուն մնալ, որը խորհրդանշում է մեր այս կենցաղը և ժամանակը: Երիկամներ ասելով նկատի ունի երկնավոր ցանկությունները, որոնք անցավոր ցանկություններից առավել են:

8. Յառաջագոյն տեսանէի զՏէր առաջի իմ յամենայն ժամ. զի է ընդ աջմէ իմմէ, զի մի՛ սասանեցայց:

Սկզբից ևեթ Տիրոջը մշտապես տեսնում էի իմ առջև. նա իմ աջ կողմում է, որպեսզի չսասանվեմ:

Սա նաև ինքն էր ասում. «Ես միայնակ չեմ, որովհետև Հայրն ինձ հետ է» (Հովհ. 16:32), իսկ այժմ՝ եկեղեցու աջ կողմում, այդ պատճառով էլ Հայրը նրան երկինք կանչեց, որպես թե նա այնտեղ անսասան կլինի: Ամո՛թ Արիոսին, որ Տիրոջը ստեղծված համարեց, և քանի որ Տերը մահացավ, Աստծո բնությունը հավասարեցրեց արարածների բնությանը:

9. Վասն այսորիկ ուրախ եղեւ սիրտ իմ. և ցնծացաւ լեզու իմ, եւս և մարմին իմ բնակեսցէ յուսով:

Դրա համար ուրախ եղավ սիրտն իմ, և ցնծաց լեզուն իմ, իսկ մարմինն իմ կհանգստանա հույսով:

Այսինքն՝ Սուրբ Հոգին՝ կենդանարար Հոգով: Եվ ցնծաց լեզուն իմ, երբ Հայրը կանչեց նրան: Իսկ մարմինն իմ կհանգստանա. որովհետև դեռ մարմնով այնտեղ չենք, քանզի, ինչպես Պողոս առաքյալն է ասում. «Մեր մեջ հեծեծում ենք՝ սպասելով որդեգրությանը՝ մեր մարմնի փրկությանը, որովհետև հույսով փրկվեցինք» (Հռոմ. 8:23-24):

10. Զի ոչ թողցես զանձն իմ ի դժոխս. և ոչ տացես սրբոյ քում տեսանել զապականութիւն:

Քանզի դժոխքում չես թողնի դու ինձ, և քո սրբին ապականություն տեսնել չես տա:

Այս գլուխը Պետրոսն է մեկնում՝ ասելով. «Նրա անձը գերեզմանում չթողնվեց, և ոչ էլ նրա մարմինը ապականություն տեսավ» (Գործք 2:31): Քանզի եթե ապականվել է նրա մարմինը գերեզմանում, ապա ի՞նչ է ուտում եկեղեցին և անմահանում:

11. Ցուցեր ինձ զճանապարհս քո կենաց, լցուցեր զիս ուրախութեամբ երեսաց քոց ի քաղցրութենէ վայելչութեան աջոյ քո մինչև իսպառ:

Ինձ ցույց տվեցիր կյանքի քո ճանապարհները, քո աջի քաղցրությունից ու վայելչությունից լիովին հագեցրիր ինձ երեսիդ ուրախությամբ:

Եկեղեցին է այսպես ասում, որ սովորել է նրա ճանապարհը, ինչպես որ ասաց. «Ես եմ ճանապարհը» (Հովհ. 14:6): Հագեցրիր ինձ երեսիդ ուրախությամբ. քանզի տեսա քո երեսը, ինչը ցանկանում էին տեսնել բոլոր արդարները, ըստ քո քաղցրության և ոչ թե ըստ իմ արժանիքների: Քո աջով կկանգնեցնես ինձ, որպեսզի վայելենք նաև հավիտենական [կյանքում]: Այս սաղմոսը նաև Ապողինարի դեմ է ուղղված, որ ասում էր, թե հոգի չառավ Քրիստոսը: Եվտիքեսին նույնպես հանդիմանում է, որ ասում էր, թե մարմին չառավ, նաև Սիմոնին, որ ասում  էր, թե երկու որդի են՝ միշտ միավորված:

 

 

Վարդան Արևելցի, Մեկնութիւն Սաղմոսացն Դաւթի, Էջմիածին, 1797 թ.

Գրաբարից թարգմանեց Գայանե Թերզյանը