Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Մի մարդ վարսավիրանոց գնաց: Մազերը կտրելու և ածիլելու ժամանակ վարսահարդարի հետ Աստծուց խոսեցին:
Վարսահարդարն ասաց.
- Ինչ էլ որ ասեք, չեմ հավատում, որ Աստված գոյություն ունի:
- Ինչո՞ւ,- հարցրեց հաճախորդը:
- Բավական է միայն փողոց դուրս գալ՝ համոզվելու համար, որ Աստված չկա: Ասացեք խնդրեմ, եթե Աստված գոյություն ունի, ապա որտեղի՞ց այսքան հիվանդ մարդիկ: Որտեղի՞ց թափառական երեխաներ: Եթե նա իրոք գոյություն ունենար, ապա այսքան տառապանք ու ցավ .....
Մի անգամ, մի կին երազում տեսավ, որ խանութի վաճառասեղանի ետևը Տեր Աստված էր կանգնած:
- Տե՛ր, այդ Դո՞ւ ես,- ուրախությամբ բացականչեց նա:
- Այո, Ես եմ,- պատասխանեց Աստված:
- Իսկ ի՞նչ կարող եմ Քո մոտից գնել,- հարցրեց կինը:
- Ամեն ինչ էլ կարելի է գնել,- հնչեց պատասխանը:
- Այդ դեպքում, խնդրում եմ, ինձ առողջություն, երջանկություն, սեր, հաջողություն և շատ փող տուր:
Աստված բարյացկամորեն ժպտաց ու պահեստ գնաց՝ ապրանքի ետևից: Որոշ ժամանակ անց վերադարձավ՝ .....
Եղբայր Իոհանը մտածում էր. «Ուզում եմ հրեշտակների նման լինել: Նրանք Աստծո մեծաշուքությունը դիտելուց բացի ոչինչ չեն անում»: Եվ այդ նույն գիշերն էլ թողեց մենաստանն ու անապատ գնաց:
Մեկ շաբաթ անց ետ վերադարձավ: Դարպասների մոտ կանգնած եղբայրը լսեց թակոցն ու հարցրեց, թե ով է եկողը:
- Ես եղբայր Իոհանն եմ: Սոված եմ:
- Չի կարող պատահել,- ասաց դռնապանը,- Եղբայր Իոհանն անապատում է, իրեն հրեշտակի է վերածում: Նա այլևս սով չի զգում և կարիք չունի աշխատելու, .....
Մեկ այլ ծեր առանձին էր բնակվում անապատում: Սա, մինչ երիտասարդ էր, եղբայրների ջորիներին էր խնամում: Մի անգամ սա ջորիներով իջավ Երիքով. այնտեղ` իջևանատանը, մի մանուկ կար, և նա, չարի ազդմամբ, ջորիներից ոտնակոխ լինելով` մեռավ: Երբ եղբայրն իմացավ, խիստ տրտմեց դրա համար և հեռանալով այնտեղից՝ գնաց Առնիա, որտեղ էլ մենակյաց դարձավ: Նա միշտ ողբում էր ու ասում. «Մանկանը ես իմ ձեռքով սպանեցի և իբրև մարդասպան եմ դատվելու»: Նրան մերձակա քարայրում .....
Մի եղբայր հանգստություն չուներ մենաստանում: Բազում անգամներ զայրույթի մեջ էր ընկնում: Եվ ասաց ինքն իրեն. «Կգնամ, միայնակ կմնամ, կհանգստանամ և զայրույթը կհեռանա ինձնից»: Գնաց ու մի քարայրում բնակվեց: Մի անգամ, սափորը ջուր լցրեց, դրեց գետնին, իսկ այն շուռ եկավ: Զայրանալով, խլեց գետնից ու ջարդուփշուր արեց: Հանկարծ սթափվեց ու հասկացավ, որ դևն է իր հետ պայքարում և ասաց.
- Ահա կրկին, միայնակ եմ ապրում և զայրանում եմ: Վերադառնամ մենաստան, որովհետև .....
Մի ոսկերիչ նստած էր իր խանութում, դազգահի առջև և աշխատելիս անընդհատ Աստծո անունն էր հիշատակում զուր տեղը՝ մեկ որպես երդում, մեկ որպես սիրած խոսք:
Մի ուխտավոր, որ սուրբ վայրերից էր վերադառնում, խանութի կողքով անցնելիս լսեց դա ու նրա հոգին խռովվեց: Նա ձայն տվեց ոսկերիչին, որպեսզի դուրս ելնի: Իսկ երբ դուրս եկավ, ուխտավորը թաքնվեց: Ոչ ոքի չտեսնելով՝ ոսկերիչը ետ դարձավ խանութ ու շարունակեց աշխատանքը: Ուխտավորը նրան կրկին ձայն տվեց, իսկ երբ ոսկերիչը .....
Մի մարդ կամենում էր իր որդուն հարուստ և անվանի մի գեղեցկուհու հետ ամուսնացնել: Սակայն երիտասարդը չցանկացավ նրա հետ ամուսնանալ, քանի որ ամուսնությունը վատ բան էր համարում և հեռացավ հայրական տնից: Մի թշվառ ծերունու տանը մի աղջկա հանդիպեց, ով զարմացրեց նրան կյանքի, հոգևոր հարստությունների և Աստծո նկատմամբ մարդու վերաբերմունքի մասին իր խորը դատողություններով: Երիտասարդը սիրեց նրան խելքի և բարեպաշտության համար ու հորից նրա ձեռքը խնդրեց:
Երկար .....
Թրթուրը բարձանում է մի հսկա ծառի վրա ու ինքնագոհ հիացմունքով նայելով դեպի հեռուն ասում.
-Ինչ լավ է սողալը, միայն սողալով կարելի է ազատություն ձեռք բերել ու բարձրանալով այս անմատչելի ճյուղերի վրա վայելել երկնքի բարձունքը:
Ամենաբարձր ճյուղերից իջնում է մի գեղեցիկ թիթեռ ու պատասխանում.
-Երբ քեզ նման թրթուր էի, կարծում էի, թե ազատությունը սողալու մեջ է, բայց երբ վերափոխվեցի ու թիթեռ դարձա ու դեպի վեր թռչելով երկնային հորիզոնի անսահմանությունը .....
Աստված հայտնվեց մի ծեր, գյուղացի կնոջ:
Նա քահանային պատմեց այդ մասին, ով իր համայնքի ծխական անդամի հոգևոր վիճակի մասին հոգ տանելով, ասաց.
- Եթե Աստված Ձեզ կրկին հայտնվի, խնդրեք իմ մեղքերի մասին պատմել, որոնք միայն Նրան են հայտնի: Դա բավարար ապացույց կլինի, որ հենց Աստված է Ձեզ հայտնվում, այլ ոչ թե ուրիշ մեկը:
Կինը մեկ ամսից եկավ և քահանան հարցրեց, թե արդյոք Աստված կրկին հայտնվել է նրան: Նա հաստատեց գլխի դրական շարժումով:
- Հարցը տվեցի՞ք:
- .....
Քրիստոսի ծնունդից շատ առաջ Սիցիլիայում մի տիրակալ կար՝ Հիերոն անունով: Նա իմաստուններ ուներ իր պալատում, որոնց մեջ Սիմոնիդն էր առանձնանում:
Մի անգամ Հիերոնն ասաց նրան.
- Սիմոնի՛դ: Լարի՛ր ողջ իմաստությունդ և բացատրիր ինձ, թե ինչ է Աստված:
- Դժվար հարց ես ինձ առաջարկում, իմ տիրակալ,- պատասխանեց իմաստունը,- թույլ տուր մեկ-երկու օր մտածել:
- Լավ,- համաձայնեց Հիերոնը:
Անցավ երկու օր: Սիմոնիդն արքայի մոտ եկավ և պատասխանելու փոխարեն ևս չորս .....
Մի ճգնավոր մի ամբողջ տարի պահք պահեց՝ ուտելով միայն շաբաթը մեկ անգամ:
Եվ այդպիսի ջանքերից հետո խնդրեց, որպեսզի Աստված բացատրի իրեն Սուրբ Գրքից մի հատվածի միտքը միայն: Եվ ոչինչ չլսեց ի պատասխան:
- Իզուր այսքան ժամանակ վատնեցի,- ինքն իրեն ասաց վանականը,- Ինչպիսի՜ զոհողությունների գնացի ի սեր Աստծո, իսկ Նա ինձ չի պատասխանում: Ավելի լավ է գնամ այստեղից և թող որևէ կրոնուսույց բացատրի ինձ այդ հատվածի իմաստը:
Եվ այստեղ հայտնվեց հրեշտակն ու ասաց.
- .....
Մի անգամ հայր Պալատիոսի մոտ եկավ մի իշխան, քանզի շատ էր ցանկանում տեսնել նրան այն բարի համբավի համար, որ տարածված էր նրա մասին: Նա իր հետ բերեց նաև մի արագագիր դպիրի ու նրան ասաց. «Ես կմտնեմ հոր մոտ, իսկ դու նստի՛ր դռան մոտ և ստուգությամբ գրի՛ առ նրա բերանից ելնող բոլոր խոսքերը»: Մտավ Լավոս իշխանը (այսպես էր նրա անունը) հայր Պալատիոսի տուն և ասաց նրան. «Օրհնի՛ր, հա՛յր, աղոթի՛ր ինձ համար, որովհետև բազում մեղքեր եմ գործել»: Ծերը .....
Եղբայրը հարցրեց ծերին.
- Ի՞նչ բարի գործ անեմ ու ապրեմ դրանով:
Ծերը պատասխանեց.
- Աստված գիտի, թե բարին որն է: Լսել եմ, որ ծերերից մեկն աբբա Նեստերոյին հարցրել է. «Ի՞նչ բարի գործ գործեմ»: Աբբան պատասխանել է. «Մի՞թե բոլոր գործերը նույնը չեն»: Սուրբ Գիրքն ասում է. «Աբրահամն օտարասեր էր, և Աստված նրա հետ էր: Եղիան լռություն էր սիրում, և Աստված նրա հետ էր: Դավիթը հեզաբարո էր, և Աստված նրա հետ էր»:
Այսպիսով, տես, թե հոգիդ ինչ է կամենում .....
Մի անգամ աբբա Վիսսարիոնն իր աշակերտի հետ քայլում էր ծովափով: Աշակերտը սաստիկ ծարավ զգաց և ասաց աբբա Վիսսարիոնին.
- Հա՛յր, ծարավը սարսափելի տանջում է ինձ:
Ծերն, աղոթելուց հետո, ասաց.
- Ծովից խմիր:
Ծովի ջուրը քաղցրահամ դարձավ և նա հագեցրեց իր ծարավը: Սակայն հագենալուց հետո, նախազգուշությունից ելնելով, ջրամանի մեջ ջուր վերցրեց, որպեսզի հագեցնի ծարավը, եթե կրկին ծարավի: Դա տեսնելով՝ ծերը հարցրեց.
- Ինչո՞ւ այդպես արեցիր:
Նա պատասխանեց.
- .....
Մի հզոր թագավոր ամուր ու բարձր մի քաղաք ուներ՝ բազմաթիվ բնակիչներով, և մի սիրելի որդի: Թագավորը կամեցավ ամուսնացնել իր որդուն, սակայն, մի կողմ թողնելով իր քաղաքացիների գեղեցիկ ու իմաստուն դուստրերին, որդուն ասաց.
- Իմ սիրելի որդի, գնա, պտտվիր աշխարհով և քեզ համար մի այնպիսի կին գտիր, ինչպիսին ուզում ես, որովհետև չեմ ցանկանում ստիպել, որպեսզի միայն այստեղ ապրողներից մեկին ընտրես:
Արքայազնն ուղևորվեց օտար երկրներ՝ ուսումնասիրելով բարբարոս .....
