Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Արիության և համբերության մասին
Հայր Մարկելիոսի մասին հայր Թեովնան մեզ պատմեց և ասաց. «Նա հանդարտությամբ բնակվում էր մի այրում, որը մոտ էր մի մեծ գյուղի` Լիբանանի լեռան կողմում, իսկ այրը լեռան կատարին էր, ուր բնակվում էր նա: Եվ այս հայր Մարկելեն անսահման հեզ և քաղց­րաբարո մարդ էր` բազում այլ առաքինություններով հանդերձ, և իր մեջ ուներ Աստծո կատարյալ երկյուղը և մարմնի սրբություն, որի համար էլ նրա նկատմամբ մեծ հավատ ունեին այդ գյուղի մարդիկ, այն աստիճան, որ շատերը ելնում .....
Երազանքներ
Մի երիտասարդ անհամբեր աջ ու ձախ գնում-գալիս է եկեղեցու մոտ: Քահանան մոտենում է ու հարցնում. - Ի՞նչ է պատահել. - Երեկ այստեղ Աստծուն հանդիպեցի: Ասաց, որ խնդրանքս կկատարի և այսօր հենց այստեղ կուղարկի իմ պահապան հրեշտակին, որպեսզի ինձ տանի իմ երազանքների հեռավոր քաղաքը,- պատասխանում է մեծ սպասումներով լի երիտասարդը: Մի քանի րոպե անց ճռճռալով, դանդաղ մի սովորական սայլ է մոտենում: Այն կանգնում է: Աչքի չընկնող հանդերձանք հագած սայլապանն .....
Բանտարկյալը
Լուսաբացին մի գյուղացի` կանգնած իր տան կտուրի ամենաբարձր ու վտանգավոր հատվածի վրա, բարձրաձայն օգնություն է կանչում: Բայց անպատասխան է մնում: Նեղսրտած ասում է. - Տե՛ր Աստված, օգնի՛ր ինձ, արդեն չգիտեմ, թե ինչպես անել... Ամենուր փնտրեցի տան բանալին, բայց չգտա, և այժմ բանտարկվել եմ հենց իմ տան մեջ ու չեմ կարողանում դուրս գալ: Նախախնամող հրեշտակն այդ կողմերով անցնելիս նկատում է, որ գյուղացին կանգնած է կտուրի վտանգավոր վայրում, գալիս է .....
Օգտակար խրատներ պոռնկությունից զգուշանալու մասին
Ալեքսանդրիայի Անտեոնում բնակվող սաստիկ ժուժկալ մի եղ­բայր մեծ մեղքի մեջ ընկավ, և այդ տրտմությունից դևերը նրան վհա­տության մեջ գցեցին: Եվ երբ հասկացավ, որ ինքը տրտմությունից պարտվել է, իբրև իր անձի հմուտ բժիշկ՝ բարի հույս տվեց իրեն և ասաց. «Հավատում եմ Աստծո գթառատությանը, որ ինձ ողորմություն կանի»: Երբ այս ասաց, դևերը նրան հարցրին. «Որտեղի՞ց է հայտնի, թե քեզ ողորմություն կանի»: Եվ նա նրանց ասաց. «Իսկ դուք ո՞վ եք, և ձեր ի՞նչ .....
Հողագործը
Մի հողագործ եզները լծած, իր մեծ գութանով արտերն է հերկում: Նայում է երկնքին ու մտածում. ՙՏեր Աստված, հուսով եմ, որ այս տարի ինչ էլ ցանեմ, առատ բերք կունենամ և անցյալ տարիների երաշտից ու անհաջողություններից կխուսափեմ՚: Աստծո հրեշտակը մոտենում է ու ասում. - Աշխատիր հողն այնպես հերկել, որ կարողանաս արտերը հավասարաչափ ջրել, ուստի և առատ բերք ստանալ: Հողագործն` ինքնագոհ, բայց փոքր-ինչ դառնացած նայում է հրեշտակին ու պատասխանում. - Դեռ .....
Ժուժկալության մասին
Մի անգամ հայր Պիորը գնում էր և միաժամանակ՝ ուտում: Ոմանք հարցրին. «Ինչո՞ւ ես այդպես ուտում, ծե՛ր»: Իսկ նա ասաց. «Չեմ կամենում սա գործ դարձնել ինձ համար, որովհետև սա անարգ գործ է, թո՛ղ իմ հոգին չկարծի, թե սա մարմնի հանգիստ է»:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016 .....
Մտահոգություն
Կանաչ բացատում գտնվող խրճիթի մոտ մի երիտասարդ` մտահոգ ու տխուր, անտարբեր նայում է սեղանին դրված մի կտոր հացին, որի երկու կողմից մի քանի մրջյուն`յուրաքանչյուրն իր կողմն է քաշում: Մոտենում է մի ծերունի և ասում. - Ո՛վ երիտասարդ, մտազբաղ ու մտահոգ ես` մտքերով ծանրաբեռնված ու հոգեպես լարված..., մտածում ես, թե ինչպես իրականություն դարձնել նպատակներդ այս աշխարհում: Սակայն նայիր սեղանի վրա դրված հացին և մրջյուններին, որոնք այս փոքրիկ հացի կտորը .....
Մտքի արթնության կամ զղջման և արտասուքների մասին
Ծերն ասաց. «Մեծ ճգնություն և տառապանք ունեն կրելու նրանք, ովքեր դառնում են դեպի Աստված, բայց հետո անպատմելի խնդություն կգտնեն, ինչպես որ` երբ ջանում են կրակ վառել՝ նախ ծխահարվելով արցունքակալվում են, իսկ հետո վառում են իրենց հուրն ու լապտերը: Այդպես կլինի նրանց հետ, ովքեր կարոտում են Աստծուն և աստվածային սերը, ինչպես և գրված է, թե` «Մեր Աստ­վածը մաշող կրակ է» (Եբր. ԺԲ 29): Մենք պետք է այն երանելի ու փա­փագելի հուրը վառենք մեր մեջ՝ .....
Սեր առանց մեկնաբանության
Ավանակը մտնում է մի պարտեզ և հիացմունքով մոտենում գետնին փռված, աչքի զարնող իր տեսքից փքված, մի մեծ, արևի ճառագայթներից փայլփլող դեղնավուն մի պտուղի և ասում. - Ի՞նչ գեղեցիկ ես ու ախորժելի, վերջապես գտա իմ երկրորդ կեսին: Ի՞նչ է անունդ: Պտուղը պատասխանում է. - Ինձ դդմենի են ասում: Իսկ քո ականջներն ինչու՞ են ավանակի ականջների նման երկար: Ավանակն ավելի մեծ հիացմունքով ասում է. - Որովհետև ես ավանակ եմ: Սիրո հրեշտակներն ինձ հիմար էին ասում: .....
Կատարյալ առաքինության մասին
Ոմն եղբայր հարցրեց հայր Հովսեփին և ասաց. «Եթե հալա­ծանքներ և տանջանքներ սկսվեն, հա՛յր, ո՞րն է ավելի լավ՝ փախչել անապա՞տ, թե՞ քաղաքներ ու գյուղեր»: Ծերը նրան ասաց. «Որտեղ լսես՝ ուղղափառներ կան, այնտեղ էլ գնա՛: Բնավ չունենաս երիտա­սարդական սեր քո սրտում, նրանց երբեք մոտ չնստես, այլ ատի՛ր և փախի՛ր այդ սիրուց, ինչպես չար գազանից: Եթե կարողանաս հան­դարտվել քո սենյակում, դա էլ բարի է: Քո բանջարն ի՛նքդ մշակիր, որպեսզի ստիպված չլինես .....
Հոգետես և սքանչելագործ հայրերի մասին
Հայր Մակարը տեսավ մի աբեղայի` շրջապատված կանա­ցի կերպարանք առած դևերով, որովհետև ծույլ էր: Գնաց նրա մոտ ու սկսեց չարախոսել իր անձի մասին, թե՝ ծույլ եմ և այս ծերությանս մեջ դևերի խաղալիք եմ դարձել: Եվ աբեղան ասաց. «Աստված է ճա­րը»: Իսկ հայր Մակարն ասաց. «Քեզ չեմ թողնի, մինչև ինձ երաշխիք չտաս, որ կաղոթես ինձ համար ամեն գիշեր»: Եվ լսելով ծերի աղա­չանքները՝ եղբայրը խոստացավ անել այդ: Երբ գիշերը վեր կացավ աղոթելու ծերի համար, զղջաց .....
Խոնարհության մասին
Մի անգամ հայր Մակարն անտառով գնում էր դեպի իր խուղը և հետն արմավենու ոստեր ուներ: Եվ ահա նրան երևաց բանսարկուն, որը մանգաղ ուներ իր ձեռքին և կամենում էր հարվածել նրան, սա­կայն չկարողացավ և ասաց. «Դու ինձ կապում ես, Մակարիո՛ս, և չեմ կարողանում հակառակվել քեզ, ահա ինչ որ դու անում ես, նույնը անում եմ և ես: Դու պահք ես պահում` ես ամենևին չեմ ճաշակում, դու հսկում ես` ես ամենևին չեմ ննջում. միայն մի բանով ես ինձ հաղ­թում»: Հայր Մակարիոսը հարցրեց. .....
Արթուն և զգաստ լինելու մասին
Հայր Սրապիոնն ասաց. «Ինչպես թագավորի զինվորները չեն կարող այլ կողմ նայել, քանի դեռ նրա առջև են կանգնած, այդպես էլ մարդը, որ կանգնում է Աստծո առաջ, եթե միշտ Նրան տեսնի իր մտքում, թշնամին չի կարողանա որսալ նրան: Ուրեմն, զարթնե՛ք, եղ­բայրնե՛ր, և զգուշացե՛ք, որովհետև մեր զգայարաններից՝ որպես պա­տուհաններից, կմտնեն գողերը և կկողոպտեն մեզ, թեպետ և մենք չենք ուզում»:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր .....
Աստվածային և ուղիղ դատաստանի մասին
Փյունիկիայի Լիբանիսի քաղաքում ոմն մունետիկ` Գայիոս անունով, թատրոններում և ժողովատեղիներում հրապարակավ նա­խատում էր սուրբ և մշտակույս Տիրամորը: Երևաց նրան Աստվածածինն ու ասաց. «Ի՞նչ եմ արել քեզ, որ այդպես հավաքների մեջ ինձ նախատում ես»: Սակայն Գայիոսը չուզեց ուղղվել, այլ առավել սաս­տիկ էր հայհոյում: Երեք անգամ նույն ձևով Աստվածամայրը երևաց նրան և զգաստության կոչ արեց: Եվ քանի որ չուղղվեց, այլ ավելի սաստիկ շարունակեց հայհոյել, .....
Արիության և համբերության մասին
Մի ժամանակ հայր Մելիսին իր երկու աշակերտների հետ բնակ­վում էր Պարսից սահմանի մոտ: Պարսից թագավորի երկու որդիները մտան մայրիների անտառ՝ որս անելու ըստ սովորության: Որսի մեծ ցանց դրեցին տասներկու մղոն երկարությամբ և քառասուն մղոն խո­րությամբ, որպեսզի երբ որս գտնեն, քաշեն ցանցի մեջ և նիզակներով խոցելով՝ սպանեն: Ահա այս ցանցի մեջ հանկարծակի հայտնվեցին ծերն ու իր երկու աշակերտները: Եվ երբ տեսան նրանց` մերկ ու վայ­րենի, ծածկված իրենց մազերով, .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․