Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Ինչո՞ւ նոխազին կթել
Մի անգամ երկու հովիվ սկսեցին պետության հարցերի շուրջ վիճել: Նրանցից մեկը կատաղությամբ քննադատում էր տիրակալին, իսկ մյուսը հնարավորինս պաշտպանում էր նրա վարած քաղաքականությունը: Բղավելուց նրանց ձայները խզվեցին, բանը նույնիսկ ծեծկռտուքի հասավ, բայց այդպես էլ չկարողացան իրար որևէ բան ապացուցել: Եվ որոշեցին ճանապարհով այնքան գնալ մինչև գտնեն մեկին, ով կկարողանա իրենց վեճը լուծել: Նախիրը թողած, այդպես կռվելով, չգիտես, թե ուր հասան: Շուտով .....
Սափրիչը
Պատմում են, որ Եգիպտոսի անապատական եղբայրներից Տիմոթեոսին ու Պողոսին հանձնարարված էր իրենց վանքի վանականների մազերը կարճացնելը, և նրանք շատ աշխատանք ունեին: Մի անգամ մի ծեր եկավ նրանց մոտ, որ տասը տարի ո՛չ սափրվել էր, ո՛չ մազերը կարճացրել: Այդ օրը եղբայր Պողոսը մի փոքր տկարացել էր երկարատև պահքից հետո: Գործի ավարտից հետո ծերը երեք կտրվածք ուներ՝ ծնոտին, այտին ու գլխին: - Հա՛յր,- հարցրեց եղբայր Պողոսը,- դու ինձ մոտ արդեն եղե՞լ ես: - Ոչ, վստահեցնում .....
Լավ ձիերը
Մի հարուստ մարդ ընթանում էր իր շքեղ կառքով, որ վեց զտարյուն ձիեր էին տանում, որոնք աշխարհի տարբեր երկրներում էին գնվել: Հանկարծ կառքը ճահճուտի մեջ խրվեց և որքան էլ կառապանը մտրակեց ձիերին՝ չկարողացան տեղից շարժվել: Որոշ ժամանակ անց ճանապարհին մի գյուղացի հայտնվեց իր սայլով, որին երկու ձիեր էին լծված և հեշտորեն անցավ այն նույն ճահճուտի միջով: Հարուստը զարմացավ ու գյուղացուն հարցրեց. - Ո՞րն է քո խղճուկ ձիերի գաղտնիքը: Եվ նա պատասխանեց. - .....
Նետերը
Թագավորի ինքնազգացողությունը վատանում է: Բժիշկները ոչինչ անել չեն կարողանում և չեն հասկանում, թե ինչու է արքան այդ տկար վիճակում հայտնվել, երբ առողջ է: Արքան իր թիկնազորի հետ այցելում է հեռավոր մենաստաններից մեկում բնակվող իր վաղեմի ընկեր ծերունի վանականին և ցանկանում նրանից իմանալ, թե ինչ է պատահել իրեն: Ծերունին պատասխանում է, թե քեզ նետով խոցել են: Թագավորը մտածում է, թե ծերունի վանականը ցնորվել է և ասում է.  - Հույս ունեի, թե դու ինձ .....
Չափավորություն ճգնավորության մեջ
Մի ճգնավոր ծեր, որ ճիլոպից հագուստ էր կրում, մի անգամ աբբա Ամմոնի մոտ եկավ: Աբբան, նրան այդ հագուստով տեսնելով, ասաց. - Դա քեզ ոչ մի օգուտ չի բերի: Ծերն ասաց. - Երեք միտք է գլխումս պտտվում: Առաջինն առաջարկում է անապատային վայրերով թափառել, երկրորդը՝ մի այնպիսի երկիր գնալ, որտեղ ինձ ոչ ոք չի ճանաչում, իսկ երրորդը՝ փակվել մի խրճիթում, ոչ ոքի չտեսնել և օրընդմեջ սնունդ ընդունել: Աբբա Ամմոնը պատասխանեց. - Այդ առաջարկներից և ոչ մեկն օգտակար (հոգեշահ) .....
Բանտարկյալն ու սրբապատկերը
Հին ժամանակներում մի քրիստոնյայի կեղծ մեղադրանքներով ձերբակալեցին ու մահապատժի մասին վճիռ կայացվեց: Մինչ մահապատժի օրը վրա կհասներ բանտարկյալի ընկերները նրան մի սրբապատկեր փոխանցեցին, որի վրա Պետրոս առաքյալն էր պատկերված՝ բանալիները ձեռքին: Մարդը շատ ուրախացավ այս նվերից՝ բանտից ազատվելու նշան տեսնելով դրա մեջ, քանի որ հենց այդ սրբապատկերն էին նվիրել, այլ ոչ թե մեկ ուրիշը: Սկսեց օր ու գիշեր աղոթել սրբապատկերի առջև ու մի օր էլ մի պատկերի .....
Արիության և համբերության մասին
Ոմն ծերի աղաչում էին եղբայրները, որ փոքր­ինչ հանգիստ առնի ծանր ճգնություններից, քանզի չափազանց խստակյաց ճգնա­վոր էր: Ասաց նրանց ծերը. «Ասեմ ձեզ, որդյակնե՛ր, որ Աբրահամը պիտի ափսոսա, որ առավել շատ չճգնեց, երբ տեսնի ճգնավորների համար Աստծուց պատրաստված պարգևները»:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016 .....
Աբբա Մովսեսի պատասխանը
Մի երիտասարդ վանական աբբա Մոսվեսի մոտ եկավ խորհուրդ հարցնելու: - Հա՛յր,- ասաց նա,- ես հասկանում եմ, թե ինչպես կարելի է ձեռքերով, աչքերով, շուրթերով կամ ականջներով մեղք գործել: Բայց ինչպե՞ս կարելի է քթով մեղանչել: - Այն ուրիշների գործերի մեջ մտցնելով,- պատասխանեց ծերը:     Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի  .....
Մոմը
Քարանձավային հանքերում ոսկի որոնող և այդտեղ բնակություն հաստատած հանքագործը տառապում է խավարից և Աստծուց մոմեր խնդրում, որոնք կլուսավորեն իր բնակավայրը: Վերջապես երկար ժամանակ անց Աստծո մարգարեն այցելում է և մոմեր փոխանցում այս մարդուն: Հանքագործն ուրախանում է, բայց երբ մոմերից մեկը վառում է, և տարածքը լուսավորվում է, սկսում է այս անգամ անչափ տառապանք ապրել և դողդոջուն ձայնով ասում է. - Այս մոմերը հալվում են և այրվում ու շուտով նորից .....
Բաղձալի նվերը
Մի երիտասարդ նախապատրաստվում էր քոլեջի ավարտական երեկոյին: Ամիսներ շարունակ երազում էր հիանալի սպորտային ավտոմեքենայի մասին, որ ցուցադրված էր վաճառքի սրահում: Նա գիտեր, որ իր հայրը լիովին կարող է իրեն թույլ տալ գնել այն և հորն ասաց, որ այդ մեքենան այն ամենն է, ինչն ինքն ուզում է: Ավարտական երեկոյի օրը մոտենում էր և երիտասարդն արդեն որոշակի նշանի էր սպասում այն մասին, որ հայրը գնել է մեքենան: Վերջապես, այդ օրվա առավոտյան հայրը նրան իր մոտ .....
Շքեղ թաղումը
Աբբա Մովսեսն, անապատով անցնելիս, հանդիպեց քոչվոր ցեղերից մեկին, որ շքեղ թաղում էր կազմակերպել: Բնակավայրի կենտրոնում, հսկայական խարույկի փայտերի վրա դրված էր ցեղի առաջնորդի դին՝ շքեղ հագուստներով պատված: - Ձեր առաջնորդն ի՞նչ հավատքի տեր էր,- հարցրեց ծերը: - Ցավոք անհավատ էր,- պատասխանեցին: - Ինչպիսի՜ դժբախտություն,- ասաց աբբա Մովսեսը,- այսպես շքեղ հագնված լինել ու գնալու տեղ չունենալ:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի .....
Նեղ ճանապարհը
Աբբա Ամմոնին հարցրեցին. - Ո՞րն է նեղ ճանապարհը: Նա պատասխանեց. - Նեղ ճանապարհը սեփական ցանկությունները հատելն ու մտքերը մշտապես ճնշելն է հանուն Աստծո: Այդ մասին են ասում այն խոսքերը, թե. «Ահա, մենք թողեցինք ամեն ինչ ու քո ետևից եկանք»:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի   .....
Լավ կարծիքը
Մի վանական եկավ Եղիա ճգնավորի մոտ ու ասաց. - Աշխարհիկ կյանքում մի մարդու հանդիպեցի, ով շատ լավ կարծիքի էր իր մասին: - Վստահ եղիր,- պատասխանեց ճգնավորը,- երբ մեկը շատ լավ կարծիքի է լինում իր մասին, ապա դա նրա ունեցած միակ լավ կարծիքն է լինում:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի   .....
Երկնային քաղաքը
Սրբակեցությամբ և հրաշքներով հայտնի մի ծերունի վանական իր շուրջը հավաքված երիտասարդներին պատմում է, թե մի պատանի ժամանում է կղզու վրա գտնվող վանքը և մի ծեր վանականի ասում. - Երբ գյուղից առաջին անգամ եկա քաղաք և տեսա աշխույժ կյանքը, նոր հորիզոնները, հնարավորությունները, այլևս չկամեցա գյուղ վերադառնալ: Զարմանում եմ, թե ինչո՞ւ եք հեռացել քաղաքից և ապրում եք վանքում, երբ կարելի է վայելել աշխարհիկ կյանքը: Վանականը պատասխանում է. - Ինքս էլ քեզ .....
Օգտակար խրատներ պոռնկությունից զգուշանալու մասին
Հայր Փոկասը պատմեց հետևյալը. «Հայր Հակոբը, երբ Սկի­տե եկավ, ուժգին պատերազմ ունեցավ պոռնկության դևից, մինչև իսկ փոքր­ինչ պարտվեց նրանից: Գալով ինձ մոտ՝ պատմեց և ասաց. «Գնում եմ մտնեմ այն այրը. բարի՛ եղիր իմ հանդեպ և ինձ հարց­նողներից ոչ մեկին ցույց չտաս իմ տեղը, իմ հորը` նույնպես, և դու էլ չտեսնես ինձ: Քառասուն օրը լրանալուց հետո ե՛կ ինձ մոտ և քեզ հետ բե՛ր սուրբ խորհուրդը. եթե ինձ մեռած գտնես, կթաղես, իսկ եթե կենդանի լինեմ, կհաղորդես .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․