Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Մի ծերի մասին ասում էին, թե մահամերձ էր: Նրա մահիճը շրջապատած եղբայրները հագցրին նրան սև սքեմ և սկսեցին ողբալ, իսկ ծերը բացեց իր աչքերը և ծիծաղեց, հետո դարձյալ ծիծաղեց, և այդպես երեք անգամ: Եղբայրները նրան ասացին. «Ասա՛ մեզ, հա՛յր, ինչո՞ւ մենք լալիս և ողբում ենք, իսկ դու երեք անգամ ծիծաղեցիր»: Ծերը նրանց ասաց. «Նախ` նրա համար ժպտացի, որ դուք մահվանից վախենում եք, երկրորդ` այն պատճառով, թե դուք ինչո՞ւ չեք պատրաստվում մահվան, և երրորդ՝ .....
Այգեպանի որդին տրտնջալով գալիս է իր հոր մոտ ու ասում.
-Ես այդքան հավատում եմ, որ իմ տնկած ծառները լավ պտուղներ կտան, առանց երկմտելու մեծ հավատքով ու հույսով լեցուն Աստծուց խնդրում, որպեսզի իրականանա իմ բարի նպատակը, բայց ոչինչ էլ տեղի չի ունենում և այս տարի էլ կրկին դառն ու անպիտան պտուղներ են տալիս իմ տնկած ծառները:
Այգեպանը պատասխանում է.
-Դու այդպես էլ չկամեցար հասկանալ, որ քո տնկած ծառները վայրի ու անպտուղ ծառեր են և իրենց տված պտուղներն .....
Երևելի, գիտությամբ զարդարված մի մարդ կար: Սա տոնական մի օր նոր ու թանկարժեք հագուստներ հագավ, զանազան պատիվներով մեծարվեց, ամբողջ օրն ընկերների հետ խաղ ու խարխճանքների, ըմպելիքի ու այս աշխարհի զանազան ունայն բաների մեջ անցկացրեց:
Երբ երեկո եղավ, զգաստացավ և լռելյայն իր սրտում ասաց. «Ո՞ւր է տոնախմբությունը, որ այսօր կատարեցինք, ո՞ւր գնացին բոլոր այն խրախճանքները»:
Արդ, տեսնելով, որ աշխարհիկ բոլոր ուրախությունները շուտափույթ .....
Մի դատավոր իր տան պատուհանի մոտ երեկոյան նստած՝ նայում էր խոզարածներին, որոնք խոզերին տանում և ստիպում էին ներս մտնել: Իսկ երբ չհաջողվեց, նրանցից մեկն ընկերոջն ասաց.
- Եթե կամենում ես, որ խոզերն արագ խոզանոց մտնեն, կանչի՛ր նրանց. «Խոզե՛ր, խոզե՛ր, այնպես արա՛գ մտեք ձեր խոզանոցը, ինչպես, օրինակ, դատավորներն են դժոխք մտնում»:
Երբ խոզարածն այս ասաց, խոզերն անմիջապես, առանց հապաղելու սկսեցին մտնել իրենց բնակության վայրը:
Դատավորն .....
Մի կրոնավոր կար` զգեստով և ոչ թե վարքով, անունով և ոչ թե արդյունավորությամբ, որն մեծապես սովոր էր ամեն տեսակի բամբասանքների: Երբ մահանալու ժամանակը մոտեցավ, նրան հորդորում էին, որ իր հոգու փրկության համար խոստովանի եւ փութաջանություն դրսևորի: Նա էլ պատասխանեց, թե՝
- Դա չե՛մ անի:
-Ինչո՞ւ,- հարցրին նրան:
Ասաց.
- Չեմ կարող:
Եվ երբ այլեզան խոսքերով նրան հորդորում էին, որ գոնե վերջին շնչում ամբողջ ուժով և կատարյալ հույսով Աստծո ողորմությանը .....
Խիստ մեծապատիվ մի եպիսկոպոս կար, որ ոչ միայն եկեղեցական գործերն էր վարում, այլև զբաղվում էր աշխարական այլ գործերով: Մի օր, երբ զորականների բազմության հետ սպառազինված անցնում էր արտերով, մի հողագործի տեսավ, որ գութանը հանդում թողած՝ կանգնել և ուշադիր ու ակնապիշ նայում էր հեծելազորին: Տեսածից զարմացած՝ նա ձին ճանապարհից մի փոքր շեղեց դեպի շինականը և նրան դառնալով՝ քաղցրությամբ ասաց.
- Մի բան եմ ուզում հարցնել քեզ, բարի՛ մարդ, .....
Հարցրեցին ծերին, թե ինչպե՞ս է, որ ոմանք այդքան հեշտու թյամբ են կատարում Աստծո գործերը, իսկ ոմանք չեն կարողանում: Նա պատասխանեց. «Ովքեր կարևոր են համարում Աստծո գործերը, իսկ աշխարհիկ գործերն` ավելորդ, նրանք հեշտությամբ են կատա րում, իսկ ովքեր երկրավոր գործերն են կարևոր համարում, դժվարու թյամբ են կատարում Աստծո գործերը: Դրա համար ասաց Տերը. «Թե րահավատնե՛ր, նախ խնդրե՛ք երկնքի Արքայությունն ու նրա արդա րությունը, և այդ բոլորը .....
Մի աթեիստ առևտրական ամենուր հայտարարում էր, որ իրեն Աստված հարկավոր չէ, քանի որ ինքն առանց Աստծո էլ ամեն ինչ ունի և իրականացնում է իր ցանկություններն ու ծրագրերը:
Այսպես մտածելով առևտրականը մի օր երազ է տեսնում, թե հանդիպելու է մի շատ հարուստ մարդու և նրա հետ մեծ գործարք է կնքելու: Արթնանալով, ուրախացած իր հաջողակ երազից և հավատալով դրան՝ շտապում է իրեն ծանոթ հավատք ունեցող ծերունու մոտ և պարծենալով ասում.
- Ես հաջողակ եմ նույնիսկ երազներում: .....
Մի մեղավոր մարդ, որ իր դստերն ապականել էր, եկավ եպիսկոպոսի մոտ` իր հանցանքները խոստովանելու: Նա մեծապես ու զարմանալի զղջումով եւ հորդահոս արտասուքով խոստովանեց և հարցրեց.
- Սոսկ զղջումով ու չարչարանքներով կարո՞ղ եմ արդյոք Տիրոջից թողություն գտնել:
- Անկասկած այդպես է,- պատասխանեց եպիսկոպոսը,- կարող ես եթե կամենաս այդ հանցանքներիդ համար ապաշխարել:
Եվ նա ի խորոց սրտի աղաղակեց` ասելով.
- Կամենում եմ, եթե նույնիսկ հրամայես հազար .....
Խաչակրաց արշավանքից վերադարձած արքայազնը վերցնում է մեծ մուրճը և հարվածներով սկսում փշրել իր պատկերով կերտված հիասքանչ արձանը:
Ծառաները զարմացած ու ապշած հարցնում են.
-Ո՛վ տեր, ինչո՞ւ ես կոտրում քո վսեմաշուք արձանը, որով փառավորվում է անունդ և հիշատակդ դարեդար:
Խաչակիր արքայազնը պատասխանում է.
-Նախքան իմ մեկնելը երազում էի այս արձանն ունենալ և ունեցա, սակայն այժմ երազում եմ Աստծո հետ լինել, քանի որ երկնային նախախնամությունն ինձ .....
Մի արաբ անջրդի տափաստանով քայլելիս հասնում է մի լեռան մոտ, ուսին գցած պարկից հանում է փոքրիկ բահը և սկսում է փորել` ինքն իր հետ խոսելով.
- Վերջապես հասկացա, որ այստեղ նաև խմելու ջուր կլինի, քանի որ տեսնում եմ չորս կողմը կանաչ բուսականություն է:
Ջանադրաբար փորում է և ժամանակ առ ժամանակ դադար առնելով նայում երկնքին, հայցում Աստծո օգնությունը, բայց ապարդյուն, որովհետև այդպես էլ ջուր չի հայտնաբերում:
Դառնացած ու հոգնած բողոքում է.
- Մի՞թե .....
Մի կրոնավոր մահմեդական իրենց քաղաքի դատավորի մոտ ամբաստանում է մի օտարական քրիստոնյա քարոզչի: Սակայն քիչ անց դատավորին խնդրում է, որ այդ օտարականին չդատապարտեն և բանտ չնետեն, քանի որ չի կամենում, որ իր պատճառով որևէ մեկը տառապի: Դատավորն այդ խնդրանքը կատարում է: Մահմեդականը մոտենում է քրիստոնյային ու հարցնում.
-Ինչո՞ւ ես այդքան սիրում Քրիստոսին ու նրան Աստված համարելով միայն գոհություն ես հայտնում ու այլևս ոչինչ չես խնդրում…
Քրիստոնյան .....
Մի իշխան կար, խիստ չար ու անիրավ: Նույն քաղաքում ապրում էր մի այրի կին, ու իշխանը, հարկ պահանջելով, նեղում էր նրան, և այրի կինն աղոթում էր, որ իշխանը երկար կյանք ունենա:
Գնացին ասացին իշխանին, որ քո չարության համար աղոթում է այրին: Եվ իշխանը եկավ ու ասաց նրան.
- Ես քեզ բարիք չեմ արել, ո՜վ կին, դու ինչու՞ ես աղոթում ինձ համար:
Այրի կինն ասաց.
- Քո հայրը վատ մարդ էր, ես անիծեցի, և նա մեռավ: Հիմա դու նստեցիր նրա տեղը՝ ավելի խիստ ու չար եղար: Եվ .....
Ճգնավոր Մերույժենին բնակվում էր մեծ վանքում և այնքան ճգնությունների ու վշտերի տվեց իր մարմինը, մինչև ջրգողություն ախտով հիվանդացավ: Իրեն մխիթարելու եկող հայրերից բոլորին ասում էր. «Աղոթե՛ք ինձ համար Տիրոջը, հայրե՛ր, քանզի գուցե իմ ներքին մարդը հիվանդանա ջրգողությամբ, ուստի իմ Տեր Աստծուց խնդրում եմ երկարաձգել իմ այս մարմնի ցավը»: Այս մասին լսեց Երուսաղեմի Եվստիքիոս պատրիարքը և կամենում էր նրան անհրաժեշտ դեղորայք ուղարկել: Սակայն .....
Մի թագավոր սաստիկ փոթորկից հետո զբոսանքի ելավ՝ շրջելու լեռներով և հովիտներով: Ու տեսավ, որ մեծամեծ ծառեր կային կոտրված ու ընկած, և միայն մի եղեգ կար կանգուն մնացած: Եվ թագավորն ասաց.
-Ո՜վ եղեգ, ասա՛ ինձ, թե ինչպես ես հաստատուն մնացել, երբ նույնիսկ մեծամեծ ծառերն են կոտրատվել և տապալվել:
Ու եղեգն ասաց.
-Ո՜վ թագավոր, երբ սաստիկ հողմ բարձրացավ, ծառերը հպարտությամբ հակառակ կանգնեցին դրա դեմ, ու հողմը նրանց տապալեց, իսկ ես խոնարհվեցի հողմի .....
