Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Եղբայրներից մի քանիսը գնացին աբբա Անտոնիոսի մոտ` պատմելու նրան իրենց տեսած ցնորամիտ տեսիլքների մասին և նրանից պատասխան ստանալու, թե արդյո՞ք դրանք իսկապես դիվական են: Իրենց հետ ունեին մի մատղաշ ավանակ, որը սատկեց ճանապարհին: Եվ երբ եկան ծերի մոտ, վերջինս ընդառաջ ելավ նրանց և հարցրեց. «Ինչպե՞ս սատկեց մատղաշ ավանակը ճանապարհին»: Նրան հարցրին. «Որտեղի՞ց գիտես այդ, աբբա՛»: Նա պատասխանեց. «Դևերը ցույց տվեցին ինձ»: Եվ նրանք .....
Փերմացի հայրերից մեկը պատմեց, թե. «Մի անգամ երեկոյան գնացի հայր Թեոդորոսի մոտ և նրան գտա՝ պատառոտուն վերարկուն հագին, կուրծքը՝ բաց, իսկ կնգուղն էլ առջևի կողմից էր: Այդ պահին ինչ որ կոմս եկավ նրան տեսնելու և բախեց դուռը: Ծերը ելավ բացելու, և հանդիպելով նրան` միասին նստեցին դռանը, և ծերը խոսում էր նրա հետ: Ես, մի թիկնոց վերցնելով, ծածկեցի նրա ուսերը, իսկ ծերը, վերցնելով այն, նետեց մի կողմ: Եվ երբ կոմսը գնաց, ասացի նրան. «Հա՛յր, ինչո՞ւ .....
Ոմն եղբայր հարցրեց ծերին և ասաց. «Եթե ինչոր տեղում լինեմ, և ինձ վրա նեղություն գա, և չլինի մեկը, ում հայտնեմ նեղությունս, ի՞նչ պետք է անեմ»: Ասաց նրան ծերը. «Հավատում եմ Աստծուն, որ նա կառաքի իր շնորհները և կօգնի քեզ, եթե դու հավատով խնդրես նրանից: Լսեցի, որ Սկյութիայում եղել է այդպիսի դեպք. մի ճգնավոր կար, և քանի որ չուներ մեկը, որի մոտ գնար և հայտներ իր մտատանջությունները, երեկոյան պատրաստեց իր մախաղը, որպեսզի առավոտյան գնա: .....
Պատմեցին մեզ հայրերը, թե Աստծո շնորհների արժանացած մեծ մի ծեր կար, և նրա անունը հռչակվեց ողջ երկրում` իր մեծ առաքինության և կենցաղավարության համար: Թագավորը, լսելով նրա համբավը, կանչեց նրան իր մոտ` օրհնություն ստանալու նրանից, պահեց նրան իր մոտ բազում օրեր, շատ ու շատ բաների մասին խոսեց նրա հետ և մեծապես օգուտ քաղեց, ապա մեծաքանակ ոսկի տվեց նրան և արձակեց: Իսկ ծերը, վերցնելով այն, գնաց իր տեղը և սկսեց գյուղ շինել ու բազմապիսի լավագույն .....
Ոմն եղբայր հարցրեց ծերին. «Ի՞նչ անեմ, հա՛յր, իմ սիրտը մշտապես խռովվում է պոռնկությունից և մի պահ անգամ հանգիստ չի տալիս ինձ, իսկ դրանից խիստ տրտում է իմ հոգին»: Ծերն ասաց. «Երբ դևերը մտածություններ կսերմանեն, նրանց հետ մի՛ խոսիր, քանզի նրանք անդուլ կերպով չարություն են սերմանում, սակայն կընդունենք դրանք, թե ոչ` մեզանից է կախված: Տե՛ս, թե ինչպես մադիանացիները զարդարեցին իրենց դուստրերին և առաքեցին իսրա յելացիների բանակատեղին, .....
Ոմն ծեր ծանր հիվանդացավ այն աստիճան, որ արյուն էր փսխում: Մի եղբայր բոված ալրախյուս պատրաստեց և նրա մեջ փոքր ինչ միրգ խառնելով՝ բերեց հիվանդին և խնդրեց ճաշակել այն` ասելով. «Ա՛ռ, կե՛ր, հա՛յր, հանուն սիրո, քանզի այն օգտակար է քեզ»: Ծերը երկար ժամանակ ապշած մնալուց հետո ասաց. «Ո՞ր գրքում գտար այդ բանը. ճշմարիտ եմ ասում, որ իմ ցանկությունն այն է, որ Աստված ինձ այս հիվանդության մեջ թողներ ևս երեսուն տարի»: Եվ չընդունեց խյուսը:
«Սուրբ .....
Մի երիտասարդ եղբայր իր աբբայի կողմից ուղարկվեց ոմն եղբոր մոտ, որը պարտեզ ուներ Սինեա լեռան մոտ, մի քիչ միրգ բերերու աբբայի համար: Երբ մտավ պարտեզը, հարցրեց պարտեզի տիրոջը. «Իմ աբբան հարցնում է. «Մի քիչ միրգ ունե՞ս ինձ համար»: Պար տեզի տերը պատասխանեց. «Այո՛, որդյա՛կ, ինչ էլ որ կամենաս, կա այստեղ»: Երիտասարդն ասաց. «Իսկ այստեղ Աստծո ողորմությունը կա՞, հա՛յր»: Իսկ նա, երբ լսեց այս հարցը, տխուր նայեց գետնին և երիտասարդին .....
Ոմն եղբայր հայր Սարմատային ասաց. «Իմ խորհուրդներն ինձ ասում են` դո՛ւրս ել»: Ծերը նրան ասաց. «Մի՛ լսիր նրանց, մի՛ հնազանդվիր, այլ նրանց ասա` նախապես լսեցի ձեզ և եկա այստեղ, սակայն այժմյան ձեր խորհուրդը չեմ լսի: Դարձյալ ասաց նրան. «Շատերը կան, որ ապրում են անապատում, սակայն աշխարհիկ գործեր են կատարում և կորստյան են մատնում իրենց հոգիները, որովհետև կարելի է բազմության մեջ լինել, սակայն մտքով հանդարտվել անապատում միայն, կարելի .....
Հայր Անտոնիոսն ասաց. «Մեր առաջին հայրերը գնացին անապատ. նախ իրենք բժշկվեցին, ապա դարձան հոգևոր հմուտ բժիշկներ և վերադառնալով այնտեղից՝ այլոց բժշկեցին: Իսկ մենք, աշխարհից դուրս գալով, նախքան մեզ բժշկելը՝ ուզում ենք ուրիշներին բժշկել: Ուստի մեզ է վերադառնում այն ախտը, որն ուզում էինք բժշկել, իսկ հետինն ավելի չար է լինում, քան առաջինը: Ապա մեզ վրա է գալիս Տիրոջ խոսքը, թե` «Բժի՛շկ, բժշկի՛ր քո անձը» (Ղուկ. Դ, 23):
«Սուրբ հայրերի .....
Ծերի մահվանից մի քանի տարի անց նրա աշակերտը՝ հայր Մեֆոդին, տեսիլքում տեսնում է նրան ու հարցնում.
- Ինչպե՞ս ես, հա՛յր, որտե՞ղ ես գտնվում:
Հայրը պատասխանում է.
- Լավ եմ, փրկվեցի, բայց ինչպե՜ս: Մեծ դժվարությամբ, որովհետև իմ ծերի հանձնարարությունները չէի կատարում: Երբ մահացա, հրեշտակը խստորեն հարցրեց. «Որևէ բարի գործ ունե՞ս: Ի՞նչ ես արել»: Եվ ես պատասխանեցի. «Ոչ մի բարի գործ չունեմ, միայն մեղքեր են՝ ծերիս հանձնարարությունները չկատարելու .....
Մի երիտասարդ գալիս է ծեր վանականի մոտ, որն ապրում էր մարդկանցից հեռու մի վայրում, և տեսնում, որ նրա մոտ մի ընձառյուծ հանգիստ պառկած իրեն է նայում: Երիտասարդը զգուշությամբ մոտենում է: Ծեր վանականն ասում է. «Քանի որ եկել ես, որպեսզի հարցնես, թե հաջողության հասնելու ինչպիսի բանալիներ կան, ապա իմացիր, թե այս ընձառյուծը հաջողության հասնելու ինչպիսի չորս հատկանիշներ ունի` համբերություն, վճռականություն, տոկունություն և արագություն: Ահա՛ քեզ .....
Երկու կրոնավորներ ուխտեցին խիստ ճգնությունների տրվել միասին, բայց հավասար անել բոլոր ճգնությունները, և ոչ մեկը մյուսից առավել ջանք չգործադրի: Այդպես էլ արեցին և ապրում էին Աստծուն հաճելի կյանքով ու ընտիր կենցաղավարությամբ: Սակայն եղավ այնպես, որ մեկը ընդհանրական վանքի վանահայր դարձավ, իսկ մյուսը մնաց իր մենակեցության մեջ և այդպես կատարեց իր ընթացքը, մինչև հասավ այն աստիճանին, որ մեծամեծ հրաշքներ էր գործում, քանզի դևեր էր հալածում, .....
Աբբա Դանիելն իր աշակերտների հետ եկավ Ալեքսանդրիա և մի կույրի տեսավ, որ մերկ նստած էր փողոցում և ասում էր. «Տվե՛ք ինձ և ողորմացե՛ք»: Եվ ծերն իր աշակերտներին ասաց. «Տեսնո՞ւմ եք սրան, որ աչքեր չունի. մեծ չափի է հասել, և կամենում եմ ցույց տալ նրա վարքը»: Եվ գնալով կույրի մոտ` ասաց. «Ողորմությո՛ւն արա ինձ, որովհետև փող չունեմ, որ արմավենու ոստեր գնեմ և դրանով կերակրվեմ»: Եվ կույրն ասաց. «Այդ ի՞նչ ես ասում, աբբա՛. տեսնում ես, որ մերկ .....
Մեկը պատմում էր, թե մի մագիստրոս կար` երիտասարդ և հույժ գեղեցիկ տեսքով, որը թագավորի գործերով շրջում էր: Սա մի քաղաքում ուներ մի հավատարիմ բարեկամ՝ ազնիվ ու հարուստ, քանի որ երևելի մարդկանցից էր: Եվ երբ մագիստրոսը գալիս էր այն տեղ, մեծամեծ պատիվներով հյուրընկալում էր նրան իր տանը, իսկ ինքն ու իր կինը սպասավորում էին նրան: Եվ չարի ազդմամբ նրա կինը ցանկությամբ բռնկվեց մագիստրոսի նկատմամբ, իսկ նրա ամուսինն անտեղյակ էր: Կինն ամաչում էր, .....
Մի անգամ նստած էր հայր Հովհաննեսը Սկյութիայում, և եղբայրները, շրջապատելով նրան, հարցեր էին տալիս իրենց խորհուրդների մասին, և նա ամեն մեկին պատասխանում էր: Ծերերից մեկը նրան ասաց. «Հովհաննե՛ս, դու կարծես պճնազարդ պոռնիկ լինես և հոմանիներդ էլ շուրջդ ես բազմեցրել»: Իսկ Հայր Հովհաննեսը գրկեց նրան և ասաց. «Ճշմարիտ ասացիր, հա՛յր, և Աստված է, որ քեզ հայտնեց այդ»: Դրանից հետո նրա ծանոթներից մեկը ասաց նրան. «Ներքուստ չե՞ս վրդովվում, .....
