Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Կատարյալ, բարձրագույն հնազանդություն
Մի անգամ Ֆրանցիսկոս Ասսիզեցին նստած էր ընկերների հետ և հոգոց հանելով՝ ասաց. - Հազիվ թե ողջ աշխարհում մի վանականի գտնես, որ կատարելապես կհնազանդվի իրեն առաջնորդողներին: Ընկերները զարմանքով հարցրեցին. - Բացատրիր մեզ, Հա՛յր, ո՞րն է կատարյալ, բարձրագույն հնազանդությունը: Եվ նա իրական հնազանդությունը դիակի օրինակով ներկայացրեց. - Վերցրու անշունչ մարմինն ու դիր, որտեղ ուզում ես: Կտեսնես, որ այն չի առարկի, եթե տեղափոխեն, չի տրտնջա, որտեղ .....
Ծիծաղել սեփական դժվարությունների վրա
Իր հոգևոր ուղին որոնող մի երիտասարդ այցելեց վանահորը: - Մի տարվա ընթացքում մեկ մետաղադրամ տո՛ւր յուրաքանչյուրին, ով կվիրավորի քեզ,- ասաց Սուրբ Հայրը: Եվ տասներկու ամիս այդ երիտասարդն, առանց տրտնջալու, մեկ մետաղադրամ տվեց բոլոր իրեն նեղացնողներին: Մեկ տարի անց կրկին վանահոր մոտ եկավ, որպեսզի իմանա իր հետագա անելիքը: - Քաղաք գնա՛ և ուտելիք գնի՛ր ինձ համար,- ասաց վանահայրը: Իսկ ինքը մուրացկանի հագուստ հագավ ու կարճ ճանապարհով ավելի .....
Լուրերը
Մի մարդ, հայհոյախոսելով ու հոգևորականի մասին կեղծ ու չար լուրեր տարածելով, շրջում էր ողջ համայնքով: Մի գեղեցիկ օր էլ զղջաց իր արարքի համար, եկավ հոգևորականի մոտ ու ներողություն խնդրեց նրանից: Ասաց, որ ամեն ինչի պատրաստ է, միայն թե իր մեղքի քավի: Հոգևորականն ասաց, որպեսզի տանից մի բարձ վերցնի, քանդի ու փետուրները քամուն տա: Խնդրանքը բավականին տարօրինակ էր, բայց դժվար չէր կատարել: Մարդն արեց այնպես, ինչպես ասվել էր իրեն ու հոգևորականի մոտ վերադարձավ: - .....
Գովեստը
Մի անգամ ծերերը հավաքվել էին ճաշի, իսկ Հայր Ալոնիոսը ծառայում էր նրանց: Ծերերը գովեցին նրան, սակայն նա ոչինչ չպատասխանեց: Նրանցից մեկը հարցրեց. - Ինչո՞ւ չպատասխանեցիր ծերերին, երբ գովեցին քեզ: Հայրն ասաց. - Եթե պատասխանեի՝ կնշանակեր, որ ընդունել եմ նրանց գովեստը:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի     .....
Հոգետես և սքանչելագործ հայրերի մասին
Երանելի հայր Արսենի աշակերտ հայր Դանիել Փարանացին պատմեց և ասաց. «Մեր հայր Արսենը պատմեց մեզ ոմն սկյութացու մասին և ասաց. «Բարեգործության մեծ վաստակ ուներ, սակայն հա­վատքի մեջ խորացած չէր և տգիտության պատճառով հանցանքի մեջ էր ընկնում և ասում էր. «Հացը, որ ընդունում ենք, բնությամբ Քրիս­տոսի մարմինը չէ»: Այս բանը լսեցին երկու ծերեր, որոնք գիտեին նրա բարի վարքն ու գործերը, և հասկացան, որ անմեղությամբ է ասում այդ խոսքը, գնացին .....
Սովորությունները
Երկու ընկերներից մեկը կակազում էր, իսկ մյուսը վատ լսողություն ուներ: Լսելով, որ բուժման նոր եղանակներ են ի հայտ եկել, երկուսն էլ գնացին բուժվելու: Բուժվելուց որոշ ժամանակ անց հանդիպեցին. - Ի-ինչպե՞ս ե-ս,- հարցրեց առաջինը: - Ի՞նչ: Ի՞նչ ասացիր,- հարցրեց մյուսը: - Դ-դու վ-վ-վա՞տ ես լ-լսում: - Չե, լավ եմ լսում, ուղղակի սովորություն է դարձել հարցնելը: Իսկ դու ինչո՞ւ ես կակազում: - Իմն էլ է սովորություն:   «Մենք, որ մեռանք մեղքի նկատմամբ, .....
Քաղցր մեղրը
Ռնգեղջյուրը մի մարդու էր հետապնդում: Վախից ու գազանի սարսափելի տեսքից փախչում էր մարդը՝ առանց ոտքի տակ նայելու, ու մի խորը փոսի մեջ պիտի ընկներ, բայց հասցրեց մի ձեռքով ծառից բռնվել: Տխուր վիճակում էր. գլխին սարսափելի գազանն է կախված (մահը), ոտքերի մոտ օձերն են սողում (ֆիզիկական թուլությունները), փոսի հատակին վիշապ օձն է գալարվում (դժոխքը): Դա էլ քիչ է, հանկարծ մարդը տեսնում է, որ երկու մուկ՝ սև և սպիտակ (գիշերն ու ցերեկը) կրծում են այն ծառի արմատները, .....
Ծածկել մեղքերը
Վանականներից մեկը Հայր Պիմենին հարցրեց. - Եթե մի եղբոր մեղանչելիս տեսնեմ, արդյո՞ք պետք է լռությամբ ծածկեմ տեսածս: Ծերը պատասխանեց. - Եթե մենք ծածուկ պահենք եղբայրների մեղքերը, ապա Աստված էլ մեր մեղքերը կծածկի, և եթե եղբորը մեղանչելիս տեսնես, աչքերիդ մի՛ հավատա և իմացի՛ր, որ քո մեղքերը գերանի պես են, իսկ եղբորդ մեղքերը՝ շյուղի, և այնժամ հոգիդ երբեք չի խռովվի և չես գայթակղվի:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի   .....
Զազրախոսությունը
Սերբիայի հիվանդանոցներից մեկում մի բժիշկ ու մի բուժակ էին աշխատում: Բուժակը չար լեզու ուներ և անընդհատ, կեղտոտ լաթի կտորի պես, դրանով դաղում էր բոլորին: Նրա կեղտոտ հայհոյախոսությունը նույնիսկ Տեր Աստծուն չէր խնայում: Մի անգամ ընկերներից մեկն այցելության եկավ բժշկին և նա հրավիրեց նրան վիրահատությանը ներկա գտնվելու: Բուժակն էլ էր այնտեղ: Հյուրը սրտխառնոց զգաց սարսափելի վերքի տեսքից, որից անտանելի ժահրահոտով թարախ էր հոսում: Իսկ .....
Ժայռերն ու մարդիկ
Երկու մարդ անցնում էին լեռներով և մի այնպիսի վայր հասան, որտեղ ժայռերը մարդկանց, տարբեր կենդանիների ու տարօրինակ, ֆանտաստիկ արարածների պատկերներ էին հիշեցնում: - Նայի՛ր,- բացականչեց ճամփորդներից մեկը,- այնտեղ կնոջ գլուխ է: Մյուսը նայեց ու պատասխանեց. - Ո՜չ, ծերունու գլուխ է: Նրանք սկսեցին վիճել՝ փորձելով յուրաքանչյուրն իր իրավացիությունն ապացուցել: Հանկարծ տեղերով փոխվելու միտք հղացավ նրանց գլխում: - Իսկապես որ,- բացականչեցին միասին,- .....
Սաստիկ քամին
Մի ճամփորդ դիմեց վանահորն՝ ասելով. - Ուզում եմ կյանքս ավելի լավը դարձնել, բայց չեմ կարողանում ինձ պաշտպանել մեղավոր մտքերից: Վանահայրն ուշադրություն դարձրեց դրսում փչող սաստիկ քամուն և ճամփորդին ասաց. - Այստեղ մի քիչ շոգ է: Երախտապարտ կլինեմ, եթե այդ քամուց մի կտոր վերցնես ու ներս բերես, որպեսզի սենյակը զովանա: - Անհնար է,- ասաց ճամփորդը: - Այդպես էլ անհնար է պաշտպանվել Աստծուն տհաճ մտքերից,- պատասխանեց վանականը,- բայց եթե գիտես, թե գայթակղությանն .....
Դժբախտը
Մի մարդու, որի ձեռքերի մատները ծալվել և բռունցքներ էին դարձել, բերում են հիվանդանոց և շարունակ տեղափոխում են տարբեր բաժիններ, քանի որ չեն կարողանում բացել նրա ձեռքերի մատները, որոնք ավելի ու ավելի էին սեղմվում և ցավ պատճառում այդ մարդուն, որն էլ սուր ցավից գոռում-գոչում էր: Մի այցելու բժշկին հարցնում է. -Ո՞վ է այս դժբախտը և ի՞նչ հիվանդությամբ է տառապում: Բժիշկը պատասխանում է. - Եսասիրության հիվանդությամբ է տառապում, որը փոշեկուլի պես .....
Խոնարհության մասին
Խոնարհության մասին դարձյալ հայր Եսայիասն ասաց. «Եղ­բայրնե՛ր, հիշենք Նրան, ով իր գլուխը դնելու տեղ չուներ: Հիշի՛ր, եղբա՛յր, և մի՛ մեծամտացիր: Տե՛ս, թե ով էր և կամ ինչ եղավ քեզ համար. թագավոր էր և օտարական ու պանդուխտ դարձավ քեզ հա­մար: Անպատմելի՜ է քո մարդասիրությունը, Տե՛ր. ինչո՞ւ այդպես խոնարհվեցիր հանուն մեղսավոր ծառաներիս, մինչև իսկ գլուխդ դնե­լու տեղ չունեիր` ամեն ինչի Արարիչդ, իսկ մենք` ապերախտներս և ամենանվաստ ու անարգ խոնարհության .....
Պահքի և աղոթքի զորությունը
Մի ծեր իր աշակերտներին այսպես էր ասում. - Երբ կառավարիչն ուզում է գրավել թշնամու քաղաքն ու հաղթել, ապա նախևառաջ ջուրն է կտրում ու սովի մատնում բնակիչներին: Թշնամին, սովամահության առջև կանգնելով, ստիպված է լինում նրան ենթարկվել: Նույնն էլ մեղքերի պարագայում է: Եթե մարդ պահեցողությամբ և աղոթքով ապրի, ապա թշնամին, թուլանալով, կլքի նրա հոգին:     Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի   .....
Հարուստը
Չքավոր մի քրիստոնյա գալիս է հրաշագործություններով ու բժշկություններով հայտնի վանականի մոտ ու հարցնում. - Զարմանալի է, ինչո՞ւ է Աստված քեզ այդքան շնորհներով հարստացրել, իսկ ինձ ոչինչ չի տվել: Դրա փոխարեն, եթե ինձ էլ մի փոքր հարստություն, ունեցվածք տար, այդժամ ես այսքան կարիքավոր չէի լինի. այնքան շատ գործեր կանեի, որ ամենուր բոլորն Աստծու անունը կփառաբանեին: Վանականը պատասխանում է. - Իրականում դու աղքատ չես, այլ շատ ունևոր ես. հարուստ ես քո .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․