Ամենավաղը Մարիամ Մագդաղենացին եկավ-հասավ Քրիստոսի գերեզման՝ այն ժամանակ, երբ հրեշտակն արդեն գլորել էր վեմը գերեզմանից։ Եվ ներս մտնելով՝ այնտեղ չգտավ Տերունական մարմինը, որի պատճառով սկսեց ողբագին լալ ու արտասվել և կուրծքը ծեծելով՝ ասել. «Ի՞նչ անեմ կամ ի՞նչ չանեմ, ո՞ւր գնամ և ո՞ւմից հարցնեմ, որտե՞ղ փնտրեմ և որտե՞ղ գտնեմ Նրան։ Չէ՞ որ խաչից իջեցրին և այս գերեզմանի մեջ դրեցին Նրան, այս քարայրի մուտքն էլ կնքելով՝ փակեցին, և պահապաններ կարգեցին։ .....

Տերունական մանրանկարների շարքում «Խաչելություն» թեման ամենատարողունակն ու ընդգրկունն է: Քրիստոսի տնօրինական գործունեությունն ավարտվում է խաչով: Խաչափայտին գամված Քրիստոսով հաստատվում է կյանքի հաղթանակը մահվան վրա: Խաչելությունը նկարագրված է բոլոր չորս ավետարաններում (Մատթեոս 27:32-44; Մարկոս 15:21-32; Ղուկաս 23:26-43; Հովհաննես 19:17-27): Քրիստոնեական արվեստում «Խաչելության» թեմայի պատկերագրական կերպը մինչև իր լիարժեք և վերջնական ձևավորումն .....

Քրիստոսի հետևորդն, ընտրելով Քրիստոսի ուղենշած ուղին, ջանում է ուսանել Տիրոջ այն պատգամը, որ երջանկություն և հոգու բժշկություն է պարգևում. «Սովորեցե՛ք ինձնից, որ հեզ եմ և սրտով խոնարհ, և ձեզ համար հանգիստ պիտի գտնեք» (Մատթ. 11.29): Խոնարհության խորությունն ընկալելու համար Տերը մատնանշեց ուղին. Նմանվել Իրեն, որ հանուն մարդկության փրկության մարդացավ՝ ծնվելով ոչ թե արքայական, այլ հյուսնի ընտանիքում: Նա Իր ուժով կարող էր իշխել աշխարհը, բայց .....

Հայկական մանրանկարչությունում մատնության հնագույն պատկերը գտնում ենք Վազգեն Վեհափառի Երևանի Մատենադարանին նվիրած և Վազգեն Վեհափառի Ավետարան անվանվող 10-րդ դարի առաջին կեսին գրված № 10780 ձեռագրում: Խորհրդավոր ընթրիքից և Ոտնլվայից հետո Հիսուս աշակերտների հետ իջնում է Գեթսեմանի և նրանց դիմելով՝ ասում. «Նստեք այստեղ, մինչև որ գնամ աղոթեմ» (Մատթ. 26:36): Աղոթքին հաջորդում է մատնությունը: Մատթեոս, Մարկոս և Ղուկաս ավետարանիչները գրում են, .....

Ծաղկազարդին Երուսաղեմ հաղթական մուտքով սկսվում է Հիսուս Քրիստոսի կյանքի վերջին՝ Չարչարանաց շաբաթը, որն անվանվում է Ավագ շաբաթ: Ավագ երեքշաբթի ընթերցվում է տասը կույսերի առակը, որին էլ նվիրված է այդ օրվա խորհուրդը: Առակում ասվում է, որ հարսանյաց օր էր, և տասը կույսեր, լապտերներ առած, ելան դիմավորելու փեսային: Կույսերից հինգն իմաստուն էին, իսկ մյուս հինգը՝ հիմար: Իմաստունները լապտերների հետ ամաններով ձեթ վերցրեցին, իսկ հիմարները՝ ոչ: Փեսան .....

Քրիստոսի առակները մանրանկարչության մեջ հազվադեպ են պատկերվել: «Թզենու անիծումը» այլաբանական առակը (Մատթ. 21:19-20) ներկայացնող նկարները հիմնականում ունեն պատկերագրական պարզ կառուցվածք. Քրիստոս կանգնած թզենու դիմաց նայում է ծառին, ծառը բազմատերև ու սաղարթախիտ է, բայց անպտուղ: Այստեղ արտացոլված է ավետարանական այն պատմությունը, որտեղ պատմվում է, թե Հիսուս Երուսաղեմ վերադառնալիս քաղց զգաց, ճանապարհի վրա մի թզենի տեսավ, մոտեցավ նրան, բայց .....

Մարտի 28-ին Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ եկեղեցին տոնախմբեց Ծաղկազարդը՝ Հիսուս Քրիստոսի Երուսաղեմ մուտքի հիշատակը: Տոնական օրվա արարողություններն սկսվեցին վաղ առավոտից. Գիշերային և Առավոտյան ժամերգություններին հաջորդեց անդաստանի՝ աշխարհի չորս կողմերի օրհնության կարգը, որի ժամանակ օրհնվեցին ուռենու ճյուղեր և բաժանվեցին ներկաներին, ապա Ս. Պատարագ մատուցվեց, իսկ Երեկոյան ժամերգությունից հետո կատարվեց «Դռնբացեք»-ի արարողություն: Վաղ .....

Ծաղկազարդի նախորդ օրը հիշատակվում է Ղազարոսի հարությունը: Ինչպես հայտնի է Նոր Կտակարանից Ղազարոսը և նրա քույրերը՝ Մարթան ու Մարիամը, Բեթանիա գյուղից էին (այժմ՝ Էլ - Ազարիե, երբեմն Լազարիոն), Երուսաղեմից ոչ շատ հեռու, Ձիթենյաց լեռան հարավ-արևելյան լանջին: Հիսուս բացառիկ սիրով և բարեկամությամբ էր կապված այս երեքի հետ, մինչև անգամ Ղազարոսի մահը հուզեց Նրան: Ամեն անգամ Երուսաղեմ գալիս Հիսուս իջևանում էր նրանց տանը: Ղազարոսի և նրա հարության .....

Ծաղկազարդը մինչև XIXդ. վերջերը և XXդ. սկզբները հայոց կենցաղում հայտնի էր բազում անուններով՝ Ծառամուտ, Ծառկոտրունք, Ծռատոն, Ծռզարդար, Ծզարդար, Զրիզարդար, Զըրզարդար, Զըռըզարթար, Ծառզարդուօր, Զարդար, Ծառաբեր, Ճորճարդոր, Զարզարտուր, Հըռօխնեք և այլն, որոնց մեջ առավել տարածված էր Ծառզարդար անվանաձևը: Ծաղկազարդին ժամանակին կային ժողովրդական սովորություններ, որոնք ավելի հատկանշական էին դարձնում օրվա տոնախմբությունը: Այս տոնին սովորություն .....

«Ես չեմ ուզում իմ կյանքը հիմա փոխել, բայց հավատում եմ, որ Աստված ինձ կընդունի, եթե նրանից թողություն խնդրեմ իմ կյանքի վերջին պահին»: Այս դեպքում մարդը ցանկանում է ապրել մեղքի մեջ և Աստծուց խնդրում է հանգիստ տա իրեն այն հույսով, որ արդեն իր համար սիրելի դարձած մեղքերից, ինչ-որ մի ժամանակ կարող է հրաժարվել: Այս մտածումն ու խոսքերը չարի հերթական խաբկանքներից մեկն է, երբ անձն ինքնաքննությամբ ապաշխարելը հետաձգում է վաղվան, մեկ ուրիշ օրվան, .....