Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Երկու դյուցազուն
Մի դյուցազուն էր դաշտի միջով ընթանում: Սաղավարտ, զրահ, վահան, նիզակ, գուրզ, թուրն էլ պատյանում դրած…  Դիմացից մի ծեր վանական էր ընդառաջ գալիս: Մաշված թասակը գլխին, հագին՝ կարկատած կապա, ձեռքին էլ՝ համրիչ: - Ողջո՛ւյն քեզ, ազնի՛վ Հայր: - Դու էլ ողջ եղիր, որդյա՛կ: Դեպի ո՞ւր ես ուղևորվում: - Ռազմի դաշտ: Իսկ դո՞ւ: - Իսկ ես արդեն իսկ պատերազմի մեջ եմ: Քո պես կարիք չունեմ այն փնտրելու: Երկու դյուցազուններն ըմբռնումով միմյանց նայեցին: Եվ շտապեցին .....
Եկ կռվենք
Երկու ծեր վանական էր ապրում մի խցում և նրանց միջև երբեք որևէ դժգոհություն չէր առաջացել: Սա տեսնելով՝ մեկը մյուսին ասաց. - Եկ մենք էլ գոնե մի անգամ գժտվենք, ինչպես մարդիկ են անում: Մյուսը պատասխանեց. - Նույնիսկ չգիտեմ էլ, թե վեճն ինչպես է առաջանում: Առաջինն ասաց. - Մեր առջև մի կավե կճուճ կդնեմ ու կասեմ. «Իմն է», իսկ դու ասա. «Ոչ, քոնը չէ, իմն է»: Դրանից վեճ կծնվի, վեճից էլ՝ կռիվ: Այսպես պայմանավորվեցին ու կճուճն իրենց առջև դրին: .....
Արթուն և զգաստ լինելու մասին
Ծերն ասաց. «Մի եղբայր կար Սկիտեում, որը շատ փութաջան էր իր խնամքի, կերակուրների և մարմնական հանգստի հարցում, իսկ մնացած ամեն ինչում չափազանց ծույլ էր: Մի օր դևը, երևալով ծե­րերից մեկին, ասաց. «Այսինչ եղբայրն ինձ խեղդում է և չի թողնում՝ գնամ իրենից և ամեն օր կանգնում է Աստծո առաջ և ասում՝ փրկի՛ր ինձ չարից: Եվ Աստված նրան ողորմելով՝ իր զորություններով նեղում է ինձ՝ հանելով դուրս, իսկ նա չի թողնում, որ դուրս գամ իր միջից` իր մարմնին խնամք .....
Թրթուրն ու մորեխը
Ժամանակը եկավ, որպեսզի թրթուրը հարսնյակի վերածվի: Սկսեց հողի մեջ մտնել, երբ հանկարծ արցունքներն աչքերից հորդեցին: - Ի՞նչ պատահեց,- զարմացավ մորեխը,- չէ՞ որ նախանձելի ապագա է քեզ սպասվում՝ հիասքանչ թիթեռ ես դառնալու: - Ո՞վ գիտե, թե ինձ ինչ է սպասվում: Իսկ եթե շատակեր սրընչակի ճանապարհին հայտնվե՞մ, կամ այս ձմռանը սարսափելի սառնամանիք լինի՞: Քնելը կքնեմ, իսկ որտե՞ղ կարթնանամ: Եվ կարթնանա՞մ արդյոք: Ինչպե՜ս էի ապրում՝ միայն ուտում ու խմում էի,- .....
Հնարավորությունը
Պատմում են, որ անձրևոտ մի օր բանաստեղծը շվարած շրջում է իր կիսաքանդ տան մեջ, նստում է աթոռին ու մտածմունքների մեջ ընկնում: Կիսաբաց դռնից ներս է մտնում մի օտարական և հարցնում. -Ճամփորդ եմ, կընդունե՞ս ինձ քո տանն իջևանելու այս գիշեր: Բանաստեղծը դառնացած քմծիծաղ է տալիս ու պատասխանում. -Կընդունեի, եթե իմ տունը կիսաքանդ չլիներ ու երդիկից անձրև չկաթար: Չունեմ որևէ հնարավորություն ու հարմարություն, որպեսզի քեզ ընդունեմ: Ճամփորդը շրջվում է և փորձում .....
Գրոշ և մետաղադրամ
Մի քաղաքում մի շատ արհեստավարժ վարսավիր էր ապրում, ով երեք պղնձե գրոշ էր վաստակում սափրելու համար: Բայց քանի որ շատերին էր սափրում ամեն օր, ապա իր օրվա ապրուստը հոգալուց բացի՝ հարյուր պղնձե դրամ էր խնայում: Բայց մի օր լսեց, որ մի հեռավոր քաղաքում ավելի արժեքավոր մետաղադրամ են տալիս սափրելու համար: - Ինչո՞ւ պետք է այստեղ զուր ժամանակ վատնեմ,- ասաց նա,- որքան ժամանակ է երեք պղնձե գրոշի համար եմ աշխատում: Իսկ այնտեղ կարող եմ հարստանալ: Առանց երկար-բարակ .....
Հոսանքին հակառակ թիավարել
Մի մարդ հանկարծակի արթնացավ ու տեսավ, որ նստած է արագահոս գետի հունով ցած սլացող մի մակույկի մեջ: Գետի աջ ու ձախ ափերին ողորկ ժայռեր էին միայն, իսկ առջևում ջրվեժի դղրդյունն էր: Մարդը հասկացավ, որ մի ելք ունի միայն՝ ողջ ուժով, անհապաղ հոսանքին հակառակ թիավարել: Այդ դեպքում նեղ կիրճից դուրս գալու և ափ հասնելու հույս կար: Պարզ էր, որ եթե սկսի մտածել, թե ինչպես հայտնվեց այդ իրավիճակում, ապա ավելի շուտ ջարդուփշուր կլինի, քան կհասցնի որևէ բան հասկանալ: Մարդը .....
Թրթուրի ապագան
Թիթեռը նայեց թրթուրին ու ծամածռվեց. - Թո՛ւհ, ի՜նչ անճոռնի է: Թրթուրը նայեց թիթեռին ու շշնջաց. - Ա՛հ, ի՜նչ գեղեցկուհի է… Եթե միայն նրանցից մեկն իմանար իր անցյալի, իսկ մյուսն՝ իր ապագայի մասին…   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի .....
Այրվող հյուղակը
Նավաբեկությունից փրկված միակ մարդուն ալիքներն անմարդաբնակ կղզի նետեցին: Նա ողջ ուժով աղոթում էր Աստծուն իր փրկության համար և ամեն օր հորիզոնին էր նայում, սակայն ոչ ոք օգնության չէր գալիս: Նա ամբողջովին հյուծվել էր, երբ վերջապես նավի բեկորներից մի հյուղակ կառուցեց, որպեսզի բնության տարերքներից պաշտպանվի ու պահպանի իր փոքրաթիվ իրերը: Բայց, մի անգամ, երբ գնացել էր սնունդ հայթայթելու՝ ետ վերադարձավ ու տեսավ, որ իր խրճիթը կրակի լեզուների .....
Կապանքների քաղաքը
Մի վաճառական մի օտար երկիր գնաց ու հայտնվեց տարօրինակ մի քաղաքում, ուր բոլոր բնակիչները կապանքներ ունեին: Վաճառականը մտածեց. «Իսկ եթե ինձ էլ կապանքներ հագցնեն, ի՞նչ անեմ այնժամ»: Անսպասելիորեն, պահազորը հայտնվեց նույն վայրկյանին և նոր ազատ մարդ տեսնելով՝ շղթայեց նրան: Վաճառականը վհատվեց՝ տուն վերադառնալու հնարավորությունը կորցնելով: Նա հարց ու փորձ արեց դժբախտ բնակիչներին, թե ինչու են բոլորը կապանքներով և նրանք պատասխանեցին, .....
Հպարտ քամին
Քամին մոմը հանգցրեց ու հպարտացավ. - Այժմ ամեն ինչ էլ կարող եմ հանգցնել, նույնիսկ արևը: Մի իմաստուն մարդ լսեց դա, ալրաղաց կառուցեց ու ասաց քամուն. - Չէ՛ մի, արևը հանգցնես: Գիշերն էլ կարող է դա ա նել: Իսկ դու փորձիր այս անիվը կանգնեցնել: Եվ ողջ ուժով պտտեցրեց մեծ, ծանր անիվը: Քամին մեկ անգամ փչեց, երկրորդ անգամ, իսկ անիվը կանգ չի առնում: Ընդհակառակը, որքան ավելի էր փչում, այնքան ուժեղ էր այն պտտվում: Խելացի մարդու պարկերն ալյուրով լցվեցին, .....
Մոտիկ հեռուները
Ժայռաբեկորը գետի ակունքի վրա ընկավ ու փակեց այն: Գետը ցամաքեց և դրա ափին գտնվող բոլոր գյուղերն ու քաղաքներն աղքատացան: Այդ դժբախտությունը հասավ մինչև այն բնակավայրը, որտեղ հենց այն մարդն էր ապրում, ով պայթեցրել էր ժայռը: Ոսկի էր փնտրել: Եվ ասում են, որ գտել էր մի քիչ: Եվ հատուկ հեռու էր գնացել, որպեսզի իր հայրենի վայրերին չվնասի: Բայց ահա, թե ինչպես պատահեց…   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի .....
Հարուստ մկնիկը
Մկնիկը գանձ գտավ ու հարստացավ: - Երբ այսպիսի գանձ ունեմ, այլևս փոքրիկ բնում ապրողը չեմ,- որոշեց նա: Եվ իր բնի մուտքն այնքան մեծացրեց, որ սոված կատուն կարողացավ ներս մտնել…   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի .....
Կեչու տերևը
Կեչու տերևն իր արտացոլանքը տեսավ ջրափոսի մեջ ու մտածեց. - Որքա՜ն եմ կեչուն նման: Ահա բունը, ահա ճյուղերը: Իսկ միգուցե ես ինքս ծա՞ռ եմ: Եվ պոկվեց կեչուց: Բայց այդպես էլ ծառ չդարձավ: Այլ միայն ջրափոսն ընկավ ու մնաց այնտեղ մինչև չչորացավ ջրափոսի հետ միասին…   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի .....
Հիմարությունը
Հիմարությանը խորհուրդ տվեցին խելամիտ դառնալ: Իսկ նա, լսելու փոխարեն, ասաց. - Մի տես, թե ով է խորհուրդ տալիս: Հենց ինքը, վերջերս, իր թեթևամտության պատճառով, դժբախտության մեջ էր ընկնելու: Մյուսը, դիսերտացիան պաշտպանելու փոխարեն, գործարար դարձավ: Իսկ մյուսներն իրենք էլ խելք հավաքելու կարիք ունեն: Ոչ, ես կսպասեմ մինչև իսկապես խելացի մեկն ինձ դա ասի: Այդպես էլ մինչև այժմ սպասում է: Չնայած որ վաղուց արդեն կարող էր խելացի դառնալ:   Ռուսերենից .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․