Աստվածային նախախնամությանը հուսացող անձը քաջ է, և վախը խորթ է նրա համար, քանի որ նա այն խոր հավատն ունի, որ ինքը մենակ չէ, այլ գտնվում է Աստծու հովանու և ողորմության ներքո: Քաջ է նա, ով ամեն օր ջանում է ընթանալ քրիստոնեական սխրանքների նեղ ճանապարհով: «Քաջ է նա, ով կարողանում է իշխել հինգ զգայարանների վրա՝ թույլ չտալով, որ վնասեն իր ներքին մարդուն»,- ասել է աբբա Եվագրիոսը: «Քաջությունը մերձավորին նվաճելու  և հաղթահարելու մեջ չէ, ինչը .....

- Հա՛յր, ի՞նչ է նշանակում «քեզ բարի դրախտ» արտահայտությունը: - Քեզ բարի ճանապարհ դեպի դրախտ: - Իսկ միգուցե՞ այդ արտահայտությունը նշանակում է. «Մաղթում եմ, որպեսզի բարի դրախտում հայտնվես»: - Դու երբևէ լսե՞լ ես, որ ինչ-որ մեկը ոչ բարի դրախտի մասին խոսի: Սակայն ինչ էլ որ պատահի, քաղցր դրախտ հասնելու համար մարդ այս կյանքում պետք է շատ դառնություն ճաշակի: Այսպես նա իր անցած փորձությունների «ելքի թույլտվությունը» կունենա .....

- Պատկերացրու,- մի օր ասաց հայր Պորֆիրիոսը,- որ հանգիստ քայլում ես փողոցում, և մի ուրիշ մարդ էլ է հանգիստ գնում իր գործերով։ Մեկ էլ հանկարծ դանակը ձեռքին մի խուլիգան է դուրս թռչում նրբանցքից, հարձակվում այդ մարդու վրա, սկսում ծեծել նրան, մազերից քաշել ու, վերջապես, թողնում է նրան մայթին ընկած՝ արնաքամ լինելու։ Այդ տեսարանից կզայրանա՞ս այդ վիրավոր մարդու վրա, թե՞ կխղճաս նրան։ Հայր Պորֆիրիոսի հարցն ինձ փակուղի մտցրեց, և ես էլ իմ հերթին հարցրի .....

Մարդ արարածն իր ողջ կյանքում միշտ հետաքրքրված է երկնքով: Նա, նայելով երկնքին, ո՛չ միայն զմայլվել է դրա մեծությամբ ու գեղեցկությամբ, այլ նաև փափագել է իմանալ՝ ի՞նչ կա երկնքի հեռավոր խորքերում, գրել է ոտանավորներ և երգեր երկնային զարդերի՝ Արևի, Լուսնի, աստղերի մասին, մինչև իսկ դրանց անուններով կոչել է իր զավակներին: Մարդը ցանկացել է իր երկրավոր կյանքի ավարտին, երբ ֆիզիկապես մահանա, իր հոգին գնա երկինք և հավիտյան բնակվի այնտեղ: Երկինքները .....

«Տեսավ և թողեց անցավ» (Ղուկ. 10.32)։ Տեսնել դիպվածն ու պատահարը, տեսնել գործված ոճիրը, տեսնել մահամերձ մարդուն, տեսնել հոգով անկում ապրածին ու թողնել-գնալ՝ դա հարիր չէ սիրտ և զգացմունք ունեցող մարդուն: Գործված որևէ չարիք, որևէ ոճիր՝ լինի դա մարդու անփորձության հետևանք, թե նրա կրքերի ու հուսահատության թելադրանք, լինի այդ մարդը չարագործների թե որևէ այլ պարագայի զոհ, միևնույն է, նրան օգնելն ու օժանդակելը, դարմանելը և սփոփելը քրիստոնեական .....

Այս­պի­սով, քրիս­տոն­յա­ներն ի՞նչ տրա­մադ­րությամբ պի­տի կար­դան Աստ­ծու խոս­քը: «Աստ­ծու խոս­քը,- գրում է մի հե­ղի­նակ,- մար­դու խոսք չէ, հետևա­բար չպետք է այն կար­դալ այն­պես, ինչ­պես սո­վո­րա­կան գիրքն ենք կար­դում: Աստ­ծու խոս­քում ան­թեղ­ված է հրա­շա­գործ «զո­րություն` ի փրկություն բո­լոր հա­վա­տաց­յալ­նե­րի» (Հռոմ. Ա 16): Հետևա­բար, ե­թե ցան­կա­նում ես .....

«Ամեն ինչ իմաստությամբ ստեղծեցիր դու…» (Սղմ. 103:24): - Հա՛յր, կարո՞ղ ենք ծիծեռնակների բները քանդել: Ամենուր աղտոտում են, և փայտոջիլներ են հավաքվում դրա պատճառով: - Իսկ ինքդ կարո՞ղ ես ծիծեռնակի գեթ մեկ բույն պատրաստել: Օ՜հ, Իր մեկ խոսքով միայն ինչպիսի՜ գեղեցկություն է արարել Աստված, ինչպիսի՜ ներդաշնակություն, ինչպիսի՜ բազմազանություն: Որ կողմ էլ, որ նայես՝ ամենուր կտեսնես Աստծու իմաստությունն ու վսեմությունը: Երկնային լուսատուների՛ն .....

Աստվածային լույսի ներքո ապրող քրիստոնյայի համար կյանքն այլ իմաստ ու նպատակ ունի: Նա գիտի, որ շրջապատող հանգամանքները կարող են իրեն որպես «խրատատու» հանդիսանալ և օգնել կյանքի ճանապարհով համբերությամբ ու սիրով քայլել: Նա գիտի՝ որտեղ էլ գտնվի, իրեն շրջապատում են փրկության հնարավորությունները: Անկախ նրանից, թե կյանքն ինչ պայմաններ է դնում իր առջև, նա միշտ կարող է հոգեպես աճել ու կատարելագործվել: Հոգևոր կյանքը ենթադրում է մեղքերի դեմ .....

Երբ կարդում ենք Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու «Հրաժարիմք» աղոթքը.  «Հրաժարիմք ի Սատանայէ եւ յամենայն խաբէութենէ նորա, ի պատրանաց նորա, ի խորհրդոց նորա, ի գնացից նորա, ի չար կամաց նորա, ի չար Հրեշտակաց նորա, ի չար պաշտօնէից նորա, ի չար կամարարաց նորա, եւ յամենայն չար զօրութենէ նորա հրաժարելով հրաժարիմք», այնտեղ տեսնում ենք սատանայի հատկություններից մի քանիսը, օրինակ՝ խաբեությունը, չար խորհուրդները, չար կամքը, չար զորությունը .....

Աղոթեք Աստծուն վեր կարկառած ձեռքերով։ Դա սրբերի գաղտնիքն է։ Աստվածային շնորհն այցելում էր նրանց, հենց որ վեր էին տարածում իրենց ձեռքերը։ Եկեղեցու հայրերն ամենագործուն աղոթքը համարում էին Հիսուսի աղոթքը՝ Տե՛ր Հիսուս Քրիստոս, ողորմի՜ր ինձ։ Հոգևոր կյանքի բանալին աղոթքն է։ Ոչ ոք չի կարող աղոթել սովորեցնել՝ ո՛չ գրքերը, ո՛չ ծերը, ոչ ոք։ Միակ դաստիարակն աստվածային շնորհն է։ Եթե ես ձեզ պատմեմ, որ մեղրը քաղցր է, ծորուն, այսպիսիսն, այնպիսին, չեք .....