Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:
Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։
Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:
Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:
Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:
Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:
Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։
«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):
Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը
Կար-չկար մի թագավոր: Բարի թագավոր, ով շատ էր սիրում իր հպատակներին և շատ էր ցանկանում, որպեսզի նրանց կյանքն ավելի լավը դառնա: Նա հաճախ մտածում էր այն մասին, թե ինչ լավություն անի իր հպատակներին: Սակայն ոչ մի կերպ չէր հաջողվում մի այնպիսի բան մտածել, որը միանգամից կերջանկացնի բոլորին: Այդ պատճառով էլ ոչ մի բարություն չէր անում, վախենում էր, որ ինչ-որ մեկին կերջանկացնի, իսկ մյուսները կվիրավորվեն իրենից ու չար կանվանեն: Այդպես էլ թագավորը մահացավ՝ .....
Օրերից մի օր մի մարդ երազ տեսավ: Երազում նա տեսավ՝ կարծես թե քայլում է ավազե ափի վրայով, իսկ նրա կողքով քայլում էր Աստված: Երկնքում նշմարվում էին նրա կյանքից պատկերներ և յուրաքանչյուր պատկերից հետո նա ավազի վրա տեսնում էր հետքերի երկու շղթա՝ մեկը իր ոտնահետքերն էին, մյուսը՝ Աստծո:
Երբ նրա առջև երևաց իր կյանքից վերջին դրվագը, նա նայեց ոտնահետքերին և տեսավ, որ հաճախ նրա կյանքի ընթացքում ոտնահետքերի միայն մի շղթա էր: Նկատեց նաև, որ դրանք իր .....
Մի եղբայր աբբա Պիմենին ասաց.
- Եթե մի եղբոր եմ տեսնում, ում մասին լսել եմ, թե անկում է ապրել, ապա տհաճությամբ եմ իմ խուց ընդունում նրան, իսկ լավ համբավ ունեցող եղբորն ուրախությամբ եմ ընդունում:
Ծեր վանականը պատասխանեց.
- Եթե բարի եղբորը բարություն ես անում, ապա անկյալի համար կրկնակին արա, քանի որ նա տկար է:
Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի
.....
Մի կարիքավոր բանվոր լսում է, որ ծովափին կանգնած առագաստանավը լեցուն է ոսկու պարկերով և անարգել հնարավոր է գնալ և դրանք վերցնել: Վազելով շտապում է այդտեղ, որպեսզի առաջինն ինքը հասնի և տիրանա այդ գանձերին: Մի ծերունի նրան ասում է.
- Կա´նգ առ, լսե՞լ ես, որ քաղաքի հրապարակում Աստծո առաքյալն է եկել և մարդու փրկության ու կյանքի մասին է խոսում:
Բանվորն անտարբերությամբ պատասխանում է.
-Ես գտել եմ իմ փրկության գանձերը և շտապում եմ այնտեղ:
Երբ .....
Մի սուրբ ծերունի էր ապրում: Եվ ասում էին, որ նա մի գիրք ունի, որտեղ գրված է աշխարհի վերջի մասին, երբ Տեր Հիսուս Քրիստոս վերադառնալու է: Եվ մարդիկ ծերունու մոտ էին գալիս ու հարցնում.
- Տերն արդյոք վա՞ղն է գալու: Մեկ ամիս հետո՞: Միգուցե մեկ տարի ա՞նց:
Յուրաքանչյուրն ուզում էր իմանալ, որպեսզի իր հոգին Տիրոջ գալստյանը նախապատրաստի:
Սակայն բոլոր հարցերին ծերունին անփոփոխ պատասխանում էր. «Վաղը»: Եվ մարդիկ դադարեցին հավատալ նրան: Մտածում .....
Մի մարդ քայլում էր թաղամասով՝ անիծելով քահանային և նրա մասին տարածելով չար և կեղծ բամբասանքներ: Մի գեղեցիկ օր նա զգաց իր մեղքը և եկավ քահանայի մոտ, որպեսզի ներողություն խնդրի: Նա քահանային ասաց, որ պատրաստ է ամեն ինչի, որպեսզի իր մեղքերին թողություն տրվի: Քահանան նրան ասաց.
- Գնա´ տուն, վերցրո´ւ մի քանի բարձ, քանդի´ր դրանք և փետուրները քամուն տուր: Խնդրանքը բավականին տարօրինակ թվաց մարդուն, բայց այն կատարելը իրենից ոչ մի դժվարություն .....
Հայր Պամբոյի մասին պատմում էին, թե երբ փոխադրվելու էր հանդերձյալ աշխարհ, հոգին ելնելու ժամին նրանց, ովքեր նրա շուրջն էին, ասաց. «Այն օրից, երբ եկա այս անապատը, շինեցի խրճիթ և բնակվեցի նրանում, չեմ հիշում, որ հաց կերած լինեմ՝ առանց իմ ձեռագործի, և ոչ էլ խոսքերիս համար ապաշխարության կարիք ունեցա: Սակայն այժմ այնպես եմ գնում Աստծո առաջ, կարծես թե բնավ չեմ էլ սկսել ճգնել»: Մինչդեռ նա ամենքից ավելի ջանադիր էր: Երբ մեկը ինչոր բան էր հարցնում .....
Մի կին, իր դստեր ու մյուս փախստականների հետ միասին, պատերազմի ժամանակ ստիպված եղավ հեռանալ հարազատ վայրերից: Տեղի ունեցող ողբերգությունն ու սարսափը ջլատում էին նրանց հոգևոր ուժերը:
Մի անգամ մայրը նկատեց, որ երբեմն դուստրն օրվա ընթացքում երկար ժամանակով փակում է աչքերը:
- Ինչ է, ողջ օրը քնո՞ւմ ես, իմ անուշիկ,- անհանգստացավ նա:
- Ոչ, մայրիկ: Ուղղակի, երբ վախենում եմ՝ փակում եմ աչքերս: Ոչինչ չեմ տեսնում ու ավելի հեշտ է լինում:
«…մի՛ .....
Մի մարդ տուն գնեց: Տունը մեծ էր, գեղեցիկ և շրջապատված էր պտղատու ծառերով: Իսկ կողքին հին տանը ապրում էր նախանձ հարևանը, որն անընդհատ փորձում էր փչացնել նրա տրամադրությունը՝ մեկ աղբ էր թափում նրա դարպասների մոտ, մեկ ինչ-որ տհաճ բան էր մոգոնում:
Մի անգամ մարդն արթնացավ շատ բարձր տրամադրությամբ, դուրս եկավ դռան շեմ և այնտեղ տեսավ դրված դույլ, որը լցված էր կեղտաջրով: Մարդը վերցրեց դույլը, թափեց կեղտաջուրը, դույլը մաքրեց, փայլեցրեց: Հետո հավաքեց .....
Տնօրենը դռնապանին իր աշխատասենյակ կանչեց.
- Ես ուզում եմ որպես դռնապան աշխատել՝ տնօրեն մնալով: Իսկ դու ինձ կօգնես այդ հարցում:
- Դա դժվար չէ, միայն անհասկանալի է, թե դա Ձեզ ինչու է անհրաժեշտ: Չնայած, դա իմ գործը չէ… - ասաց դռնապանը:
- Ղեկավարությունը պահանջում է, որպեսզի տնօրեններն ավելի մոտ կանգնած լինեն մարդկանց: Հենց դա էլ կանենք: Սակայն հրամայում եմ, որպեսզի ինձ որպես տնօրենի դիմեք, այլ ոչ թե՝ դռնապանի:
- Իսկ Դուք դա ինչպե՞ս եք պատկերացնում,- .....
Մի անգամ մենաստանի միաբանները գնացին աբբա Անտոնիոսի մոտ:
Նավի մեջ մի ծեր վանական էլ կար, ով նույն ուղղությամբ էր գնում: Միաբանները նրան չէին ճանաչում: Նավի վրա նրանք խոսում էին սուրբ հայրերի ասացվածքներից, Սուրբ Գրքից և իրենց ձեռագործ աշխատանքներից: Իսկ ծերունին լուռ էր:
Նավամատույցում իմացան, որ ծեր վանականն էլ է աբբա Անտոնիոսի մոտ ուղևորվում: Երբ Անտոնիոսի մոտ եկան՝ ասաց.
- Բարի ուղեկից գտաք ձեզ համար ի դեմս այս ծեր վանականի:
Ծերունուն .....
Ամռանը երկու ընկեր մոլորվեցին լեռներում: Նրանց մոտ եղած ջուրը վերջացավ ու սկսեցին ծարավից տառապել: Սակայն ճամփորդները հանկարծ դուրս եկան հովիվի խրճիթի մոտ, ով էլ մի դույլ մաքուր ու սառը ջուր հրամցրեց նրանց: Մի-մի բաժակ վերցրեցին ու սկսեցին խմել: Ընկերներից մեկն արագ ու մեծ կումերով էր խմում, իսկ մյուսը՝ փոքր ու դանդաղ:
Նա ով փոքր կումերով էր խմում՝ հագենալով, հարցրեց ընկերոջը.
- Ինչո՞ւ ես այդքան արագ խմում:
- Որպեսզի շուտ հագենամ: Իսկ .....
Մի մարդ մահացավ ու Երկինք գնաց: Նա երկար կյանք էր ապրել ու այժմ կանգնել էր Երկնային դարպասների դիմաց:
Դարպասներին մոտենալով՝ տեսավ, որ հերթի երկու շարք է դեպի Երկինք տանում: Դրանցից մեկում երեք հոգի էին կանգնած, իսկ երկրորդը կիլոմետրերով էր ձգվում: Քանի որ չգիտեր, թե որ հերթը կանգնի՝ Պետրոս առաքյալին հարցրեց.
- Չգիտեմ, թե որ հերթը կանգնեմ: Ինչո՞ւ են որոշ մարդիկ կարճ հերթում, իսկ մյուսները՝ երկար:
Սուրբ Պետրոսը պատասխանեց.
- Այս երեք հոգանոց .....
Մի հիմար մարդ սունկ գտավ ու մտածեց.
- Դեռ երեկ այն չկար: Եթե մի գիշերվա ընթացքում այսքան աճել է, ապա մինչև երեկո որքա՜ն կաճի:
Եվ անտառում այլ սնկեր հավաքելու փոխարեն՝ պառկեց այս մեկի մոտ ու սկսեց սպասել, թե երբ այն կմեծանա ու կդառնա մի զամբյուղի չափ: Սպասեց-սպասեց, բայց փոխարենը սունկը որդնեց միայն: Այդպես էլ դատարկ զամբյուղով տուն գնաց: Քանի որ հիմարությունն ու ագահությունը ոչ միայն վատ օգնականներ են, այլև օգնում են կորցնել այն, ինչ ունես:
Ռուսերենից .....
Երանելի Պաքմեոսը պատմեց մեզ սուրբ Մակարիոսի և սուրբ Մարկոսի մասին, թե նստում էին գավթում և խոսում էին Աստծո հետ: Ահա մի օր գավթի դուռը բախեց մի էգ առյուծ, որ վաղուց ի վեր մի կույր կորյուն ուներ և գցելով նրան դռների առջև՝ գնաց իր տեղը: Իսկ երանելի Մարկոսը, վերցնելով կորյունին իր գիրկը, տարավ ներս` Մակարիոսի մոտ: Աղոթք անելով՝ ձեռքերը դրին նրա վրա, և աչքերը բուժված՝ հանեց դուրս և տվեց առյուծին: Վեց օր անց առյուծը բերեց վայրի ցուլի կաշի, որ հափշտակել .....
