Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Աբբա Ագաֆոնի նոր խուցը
Ասում են, որ աբբա Ագաֆոնն, իր աշակերտների հետ, երկար ժամանակ խուց էր կառուցում իր համար: Եվ շինարարության ավարտից դեռ մեկ շաբաթ էլ չէր անցել, երբ աբբան այդ վայրում հոգու համար վնասակար ինչ-որ բան նկատեց և իր աշակերտներին Տիրոջ ասած խոսքն ասաց. - «Դե՛հ, վե՛ր կացեք գնանք այստեղից» (Հովհ. 14:31): Աշակերտները շատ տխրեցին ու ասացին. - Եթե այստեղից տեղափոխվելու մտադրություն ունեիր, ապա ինչո՞ւ այսքան չարչարվեցինք և խուց կառուցեցինք քեզ համար: .....
Նիստերիուսը փախչում է վիշապից
Մեծն Նիստերիուսը, եգիպտական անապատի սուրբ հայրերից մեկը, մի անգամ զբոսնում էր իր բազմաթիվ աշակերտների հետ, երբ հանկարծ մի վիշապ հայտնվեց նրանց առջև: Ամեն մեկը մի կողմ փախավ: Շատ տարիներ անց, երբ Նիստերիուսը մահամերձ պառկած էր անկողնում՝ աշակերտներից մեկը հարցրեց նրան. - Հա՛յր, մի՞թե դու վախեցար այն օրը, երբ տեսանք այն վիշապին: - Ո՛չ,- պատասխանեց մահացողը: - Այդ դեպքում ինչո՞ւ բոլորիս հետ փախար: - Մտածեցի, որ ավելի լավ է հիմա վիշապից փախչեմ, .....
Նոր կյանքը
Սուրբ Անտոնն անապատում էր ապրում, երբ մի երիտասարդ նրա մոտ եկավ: - Հա՛յր, ես վաճառեցի ողջ ունեցվածքս ու աղքատներին բաժանեցի: Միայն մի քանի իր պահեցի, որոնք կարող են պետք գալ այստեղ: Այժմ ուզում եմ խնդրել, որպեսզի փրկության ուղին ցույց տաք ինձ: Սուրբ Անտոնը երիտասարդին խնդրեց այդ մնացած իրերն էլ վաճառել, ստացված գումարով միս գնել քաղաքից և վերադառնալիս այդ միսն իր մարմնին կապել: Երիտասարդն այդպես էլ վարվեց: Վերադարձի ճանապարհին շներն ու .....
Վատ բառը
Ցանկապատին վատ բառ գրեցին: Մարդիկ անցնում էին կողքով ու ծիծաղում: Նրանք, ովքեր դեռևս խիղճ ունեն՝ մի կողմ էին շրջում դեմքերը: Լավ է, որ երեխաները դեռ ամեն ինչ չէ, որ հասկանում են: Ամաչեց ցանկապատը: Հայացքը դեպի երկինք հառեց ու խնդրեց. - Ավելի լավ է այրես ինձ, քան տանեմ այս ամենը… Ամաչում եմ մարդկանցից: Մռայլվեց երկինքը: Մութ ամպեր կուտակվեցին: Կայծակ որոտաց ու տեղատարափ անձրև սկսվեց: Իսկ երբ ամպրոպն ավարտվեց, բոլորը տեսան, որ ցանկապատը .....
Անխոնջ շունը
Մի ծերի հարցրեցին, թե ջերմեռանդ քրիստոնյան ինչպե՞ս կարող է չգայթակղվել, երբ այդքան գայթակղությունների է հանդիպում. աշխարհն ամեն կերպ հակադրվում է նրան, վանականների է տեսնում, որ աշխարհիկ կյանքի են վերադառնում, հասկանում է սեփական թուլությունը և այլն: Ծերը պատասխանեց. - Թող նապաստակներին հետապնդող շներին պատկերացնի: Երբ նրանցից մեկը տեսնում է նապաստակին՝ անմիջապես նրա ետևից է ընկնում, իսկ մյուսները միայն հետապնդող շանն են տեսնում և .....
Անզուսպ նախանձը
Նախանձը խանութ գնաց, որպեսզի հաց գնի: Իսկ այնտեղ մի տղամարդ կարկանդակ էր գնում: Նախանձեց նրան, զայրացավ ու ամեն ինչ մոռացած՝ դուրս թռավ խանութից: Սկսեց մտածել, թե ինչ անի, որ իրեն նախանձեն: Որոշեց ջրհորից ջուր խմել ու ամենամեծ դույլը վերցրեց, որպեսզի բոլորն իրեն նախանձեն: Իսկ ջրհորի մոտ արդեն մի կին էր կանգնած՝ թեթև ու նախշապատ դույլերով: Չդիմացավ նախանձը: Կրկին նախանձեց, բարկացավ ու մոռացավ, որ ջուր խմելու էր եկել: Մի կողմ նետեց իր մեծ .....
Անշահասիրություն
Սուրբ Սինկղիտիկիային հարցրեցին. - Անշահասիրությունը կատարյա՞լ բարիք է: Նա պատասխանեց. - Կատարյալ բարիք է նրանց համար, ովքեր բավականաչափ ուժ ունեն դրա միջով անցնելու, քանի որ նրանք, ովքեր անցել են՝ տառապում են մարմնով, բայց ուրախ են հոգով: Ինչպես կոշտ հագուստն են թակելով լվանում և ջանք թափելով սպիտակեցնում, այդպես էլ կոշտ հոգին է ամրանում ինքնակամ չքավորությամբ:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի  .....
Օգտակար խրատներ պոռնկությունից զգուշանալու մասին
Հայր Հովհաննես Կարճահասակի մասին հետևյալ պատմությու­ նը պատմեցին: Մի մանկամարդ աղջկա ծնողները վախճանվեցին, և նա որբ մնաց, իսկ նրա տունը Սկիտեի հայրերի իջևանատունը դարձավ: Որոշ ժամանակ աղջիկը հանդարտությամբ ապրում էր տանը և սպա­սարկում իջևանած եղբայրներին: Որոշ ժամանակ հետո աղջիկն սկսեց աղքատանալ, և նրան սկսեցին չար մարդիկ այցելել, տունը դարձավ պոռնկանոց, և ինքն էլ դարձավ պոռնիկ: Սկիտեի հայրերը, լսելով այս, խիստ տրտմեցին և հայր Հովհաննես .....
Անսպասելի ձյունը
Տերևաթափից ու աշնանային անձրևներից հետո ձյուն տեղաց: Մարդիկ ուրախացան: Երկարատև և ուժգին սառնամանիքից հետո նույնպես տեղաց: Մարդիկ ավելի շատ ուրախացան: Եվ այդպես ամեն անգամ ուրախանում էին ձյան գալուց և նա որոշեց նվեր մատուցել նրանց՝ ամռանը տեղաց… կանաչ խոտի, հասունացող ցորենի, երփներանգ ծաղիկների ու թիթեռների վրա: Եվ ոչ մի կերպ չէր կարողանում հասկանալ, թե ինչու ոչ ոք չուրախացավ այս անգամ, այլ ընդհակառակը՝ բոլորը վշտացան: Իսկ պատասխանը .....
Ներաշխարհի անփոփոխությունը
Մի անգամ երկու վանական աբբա Հովսեփի մոտ եկան՝ խնդրելով, որպեսզի բացատրի իրենց, թե ո՞րն է լավ. ուրախությամբ ընդունել իրենց այցելության եկող եղբայրներին, թե՞ չարտահայտել այդ ուրախությունը: Նրանք չհասցրեցին նույնիսկ իրենց բերանը բաց անել, որպեսզի հարցը տան, երբ աբբան կանխեց նրանց հարցն ու իր խուցը մտավ: Այնտեղ մի ցնցոտիով ծածկվեց ու առանց որևէ բառ ասելու՝ անցավ նրանց առջևով: Հետո հանեց ցնցոտին ու նոր հագուստ հագավ, որ տոնական օրերին էր հագնում .....
Անհասանելի արքայադուստրը
Մի արքայզնի լուրեր հասան հեռավոր երկրում ապրող մի չքնաղ արքայադստեր մասին: Նա որոշեց գրավել արքայադստեր սիրտն ու իր փոքրաքանակ շքախմբով ճանապարհ ընկավ: Շուտով արքայադստեր հսկայական բանակը կտրեց նրանց ճանապարհը: Հրամանատարը հայտարարեց, որ եթե արքայազնը կամենում է տեսնել արքայադստերը, ապա պետք է նախ կռվի իրենց դեմ: Դժվարին պայքարում արքայազնը հաղթեց հակառակորդին և հրամանատարը խնդրեց խնայել իրենց և խոստացավ ենթարկվել նրան, եթե իր արքունիք .....
Դժգոհությունը
Դժգոհությունը ցանկացավ գոնե մեկ անգամ գոհ լինել ինչ-որ բանից: Շրջեց աշխարհում՝ փնտրելով մի բան, որն իրեն կգոհացներ: Ողջ աշխարը պտտվեց, սակայն այդպես էլ ոչինչ չգտավ: Հակառակը չէր էլ կարող լինել, որովհետև ամենագլխավորը չէր արել՝ սկսել պետք է ոչ թե ուրիշից, այլ՝ հենց քեզանից:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի  .....
Արձանի անվրդովությունը
Աբբա Պիմենը, աբբա Անուվն ու նրանց եղբայրները (մի մոր հինգ որդիներ) վանականություն ընդունեցին և նույն մենաստնում էին ապրում: Մի անգամ բարբարոս ցեղերը հարձակվեցին մենաստանի վրա, ոչնչացրեցին վանականների խրճիթները ու նրանցից շատերին սպանեցին: Պիմենն, իր եղբայրների հետ, փախչելով փրկվեց: Նրանք մի տեղ հասան ու կանգ առան կռապաշտական մի տաճարում, որպեսզի իրենց հետագա բնակավայրի հարցը քննարկեն: Աբբա Անուվն ասաց աբբա Պիմենին. - Մի խնդրանք ունեմ .....
Անհավատությունը
Մի օտարական Եգիպտոս եկավ ու մեծ ցանկություն հայտնեց Նեղոսում լողալու, որպեսզի հետագայում հիշելու բան ունենա: Տեղի բնակիչները զգուշացրեցին նրան, որ գետում կոկորդիլոսներ կան և վտանգավոր է այնտեղ լողալը: Բայց նա չհավատաց «տատիկի հեքիաթներին» և որպես լավ, ինքնավստահ լողորդ՝ մտավ գետի պղտոր ջուրը: Հանկարծ կոկորդիլոսը հարձակվեց նրա վրա ու սուր ատամները նրա մարմնի մեջ մխրճեց: Երբ դեռ ողջ էր՝ չհավատաց կոկորդիլոսների գոյությանը, իսկ մահվանից .....
Թերահավատությունը
Գյուղում մի այրի էր ապրում: Մի անգամ մարդկանցից լսեց, որ Տերն ասել է. «Եթե մանանեխի հատիկի չափ հավատ ունենաք, այս լեռանը կասեք՝ տեղափոխվի՛ր այստեղից այնտեղ, և կտեղափոխվի»: Բարի լուրը լսելով՝ ուրախացավ այրին, քանի որ իր բակում արդեն երկար ժամանակ էր մի մեծ կույտ գոմաղբ էր կուտակվել և նա չէր ցանկանում դույլերով տեղափոխել այն: Այրին երկու ամիս հետևեց օրենքին, պահք պահեց ու աղոթեց: Վերջապես որոշեց, որ լցվել է բավականաչափ հավատով: Դուրս .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․