Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Սեփական և այլոց մեղքերը
Մի մենաստանում վանականները խորհրդի էին հավաքվել, որպեսզի եղբայրներից մեկի մեղքերի մասին խոսեն: Միայն աբբա Պիորն էր լուռ: Վերջապես նա վեր կացավ, դուրս գալով մի պարկ վերցրեց, ավազ լցրեց մեջն ու մեջքին դրեց: Այնուհետև մի փոքրիկ զամբյուղ էլ վերցրեց, մի քիչ ավազ լցրեց ու իր դիմացը պահելով ներս եկավ: Եղբայրները հարցրեցին. - Սա ի՞նչ է: - Այս պարկը, որը լի է ավազով, իմ սեփական մեղքերն են, քանի որ բազմաթիվ են: Եվ ես դրանք իմ ետևում եմ թողել, որպեսզի .....
Մոլեգնած ձին
Կատաղի ու հանդուգն ձին, սանձերից ազատվելով, իր թամբից վայր գցեց հեծյալին: Ազատությունից խենթացած, աքացի տալով, կատաղորեն սլանալով ու խրխնջալով այնքան այս ու այն կողմ սլացավ, մինչև վայրի գազանների երախն ընկավ, որոնք էլ պատառոտեցին նրան: Այդպես էլ հոգին է, եթե, հպարտանալով, իր սրտից դուրս վանի Աստծո երկյուղը, ապա անպաշտպան կմնա թշնամու հարձակումների դեմ և ի վերջո կուլ կգնա դրանց:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի   .....
Ինքնավստահ լուսատտիկը
Մի անգամ փոքրիկ լուսատտիկը հորը հարցրեց. - Հայրի՛կ, ես պայծա՞ռ եմ փայլում: Հայրը քնքշորեն նայեց որդուն և ասաց. - Այստեղ չափազանց լուսավոր է: Դժվարանում եմ տեսնել, թե որքան պայծառ ես փայլում: Եթե ուզում ես, որպեսզի լույսդ լավ տեսնեմ, թռիր այնտեղ, որտեղ մութ է: Փոքրիկ լուսատտիկը թռավ մթության մեջ ու երկար ժամանակ լույս էր տալիս այնտեղ, պարելով օդում ու իրենով հիանալով: Բայց որոշ ժամանակ անց հանկարծ նկատեց, որ խավարը հետզհետե խտանում է: Շատ .....
Շիկակարմիր նապաստակը
Նապաստակը ձմռանն իրեն նայեց, հետո՝ ամռանը ու մտածեց. «Իսկ ինչո՞ւ միայն երկու մուշտակ ունեմ՝ սպիտակ ու մոխրագույն: Ինձ համար շիկակարմիրը կկարեմ, ինչպես աղվեսինն է, նախ գեղեցիկ է, հետո էլ մյուս նապաստակները կվախենան ինձնից ու բանջարանոցի բոլոր գազարներն իմը կլինեն»: Մտածեց ու արեց: Իր համար նոր մուշտակ կարեց ու դրանով դուրս եկավ զբոսնելու: Աղվեսը տեսավ նրան հեռվից և ուրախացավ: Մտածեց հարևան գյուղի իր խնամին է հյուր եկել. վերջին լուրերը .....
Աղբյուրն ու առվակը
Մի մարդ բնակություն հաստատեց սարի գագաթին, որտեղից զուլալ ջրով մի աղբյուր էր բխում: Մի անգամ գյուղ իջավ՝ գնումներ կատարելու և տեղացիների խոսակցությունը լսեց մոտակայքում հոսող մի մաքուր առվակի մասին: Մարդը սկսեց հարցուփորձ անել, թե ինչպես կարող է այդ հրաշալի առվակը գտնել: Եվ նրան բացատրեցին, որ պիտի գյուղից ներքև գտնվող ձորն իջնի, որտեղ այդ առվակն է հոսում: - Իսկ դու որտե՞ղ ես ապրում,- հարցրեցին գյուղացիները: - Սարի գագաթին,- պատասխանեց .....
Աստծո բաղադրատոմսը
Տղան բողոքում էր տատիկին իր վատ կյանքից՝ դպրոցում և ծնողների հետ խնդիրներ ուներ, առողջությունն էլ այն չէր: Իսկ տատիկն այդ ժամանակ ճաշ էր եփում ու թոռնիկին հարցեց, թե սոված չէ՞ արդյոք և չի ուզում որևէ բան ուտել: - Իհա՛րկե,- պատասխանեց թոռնիկը: - Ահա՛ մարգարին վերցրու,- առաջարկեց տատիկը: - Թո՜ւհ,- բողոքեց թոռնիկը: - Միգուցե երկու հում ձո՞ւ,- հարցրեց տատիկը: - Ի՞նչ ես խոսում, տատի՛կ: - Իսկ ի՞նչ կասես ալյուրի ու սոդայի մասին,- շարունակեց տատիկը: - .....
Օգտակար խրատներ պոռնկությունից զգուշանալու մասին
Սկիտեում՝ հայր Պափնոտիոսի մոտ, մի եղբայր էր բնակվում, որը պոռնկության այնպիսի պատերազմ ուներ իր մեջ, որ մինչև ան­գամ ասաց. «Եթե տասը կին էլ ունենամ, չեն կարողանա բավարարել իմ ցանկությունը»: Իսկ ծերը նրան ասաց. «Մի՛ արա այդ, որդյա՛կ, քանզի դա դևերի պատերազմ է»: Սակայն նա չհնազանդվեց, այլ գնաց Եգիպտոս և միացավ կնոջ հետ: Մի անգամ հայր Պափնոտիոսը, ինչ­ ինչ գործերով գալով Եգիպտոս, հանդիպեց նրան, որ կավե անոթներ էր բարձած տանում: Ծերը, .....
Դեղատոմս մեղքի դեմ
Մի մարդ եկավ վանահոր մոտ ու հարցրեց, թե արդյո՞ք որևէ դեղատոմս գիտի մեղքերի դեմ: - Գիտեմ,- պատասխանեց վանահայրը,- Անտառում խոնարհության արմատներ փորիր, հանիր: Հետո դաշտ գնա ու հոգևոր մաքրության ծաղիկներ քաղիր: Հետո պուրակներից համբերության տերևներ հավաքիր, իսկ այգիներից՝ անկեղծության պտուղներ: - Եվ ի՞նչ անեմ այդ ամենը,- զարմացավ մարդը: - Քեզ հետ տար տուն,- շարունակեց վանահայրը,- չորացրու ժուժկալությամբ ու պահքով և բարի գործերի անոթի մեջ .....
Ուղղակի ջուր տար
Մի անգամ Աստված իր սպասավորին մի աշխատանք վստահեց: Սերմեր տվեց նրան ու ասաց, որ դաշտում ցանի: Դրանից հետո հանձնարարեց ամեն օր ջուր տանել այնտեղ ու ամեն շաբաթ ողջ դաշտը ջրել: Եվ մարդը հաճույքով գործի անցավ: Նա ամեն օր ջուր էր տանում, որպեսզի մինչև շաբաթվա վերջ հասցնի ամբողջը ջրել: Շաբաթներ շարունակ ուրախությամբ աշխատում էր: Նրա ուսերը հոգնել էին դույլերի ծանրությունից: Ամեն օր հոգնած էր վերադառնում տուն: Սկզբում մեծ ուրախությամբ էր աշխատում՝ .....
Ինչ է մեղքը
Աշխարհիկ կյանքի գայթակղություններով տարված մի երիտասարդի տուն հյուր է գալիս իր ազգական ծերունի վանականը, ում շատ երկար տարիներ չէր տեսել: Երիտասարդը հեգնանքով հարցնում է. - Ինչո՞ւ ես ջանում առաքինություններով ապրել, ի՞նչ կարող է մեղքն ինձ անել, երբ կարելի է ազատ ամեն ինչ անել, և այս կարճ կյանքը վայելել: Ծերունին ասում է. - Խարո´ւյկ վառիր քո տան մեջ, և կհասկանաս, թե ինչ է մեղքը: Երիտասարդը պատասխանում է. - Ողջամիտ խորհուրդ չես տալիս: .....
Կատարյալ ուրախությունը
Մի անգամ ձմռանը սուրբ Ֆրանցիսկ Ասսիզեցին, եղբայր Լևի հետ, մի քաղաքից մյուսն ուղևորվեց: Այնքան ցուրտ էր, որ նրանք դողում էին սառնամանիքից: Ֆրանցիսկը ձայն տվեց առջևից գնացող Լևին ու ասաց. - Աստված տա, որ ամբողջ աշխարհի մեր եղբայրները սուրբ կյանքի օրինակ հանդիսանան: Սակայն գրի՛ առ, որ կատարյալ ուրախությունը դրանում չէ: Մի քիչ գնալուց հետո սուրբ Ֆրանցիսկը կրկին ձայնեց Լևին ու ասաց. - Նաև գրի՛ր, որ եթե մեր եղբայրները հիվանդներին բժշկեն, դևերին .....
Գլխարկը
Մի դերասանուհի, որ անտանելի գլխացավեր ուներ, մոտենում է սրբակյաց մի ծեր վանականի, ով հայտնի էր իր բժշկություններով: Վերջինս ասում է. - Հանի՛ր գլխարկդ և գլխացավերդ կդադարեն: Ինչո՞ւ ես ամառվա այս շոգ և տոթ եղանակին ձմեռային բրդյա գլխարկ կրում: Դերասանուհին պատասխանում է. - Մի՞թե չեք տեսնում. առանց գլխարկի եմ, թեև անհամբեր սպասում եմ, երբ պատեհ ժամանակ կգա, որպեսզի կրեմ իմ ամենասիրելի, թանկարժեք, գայթակղիչ ձմեռային բրդյա գլխարկը: Ծերունին .....
Զրույց Աստծո հետ
Մարդը շշնջում էր. - Տե՛ր, խոսիր ինձ հետ: Եվ մարգագետնի խոտերը երգում էին: Բայց մարդը չէր լսում: Եվ այնժամ բացականչեց. - Տե՛ր, խոսիր ինձ հետ: Եվ երկինքը թնդաց կայծակից ու ամպրոպից: Բայց մարդը չէր լսում: Նա շուրջբոլորը նայեց ու ասաց. - Տե՛ր, թույլ տուր տեսնեմ քեզ: Եվ աստղերը պայծառ փայլեցին: Բայց մարդը չէր տեսնում: Նա կրկին բացականչեց. - Տե՛ր Աստված, մի տեսիլք ցույց տուր ինձ: Եվ նոր կյանք ծնվեց գարնանը: Բայց մարդը դա էլ չնկատեց: Նա լաց եղավ .....
Կոտրված ծաղկամանը
Աղքատ ուսանողը սիրահարվեց մի հարուստ աղջկա և ահա՛ այդ աղջիկը նրան հրավիրեց իր ծննդյան տարեդարձին: Ծնողները բազմաթիվ հայտնի ընտանիքների էին հրավիրել իրենց միակ դստեր խնջույքին: Նման դեպքերում հյուրերը միշտ թանկարժեք նվերներով են գալիս, միմյանց հետ մրցելով, թե ում նվերն ավելի շատ կգրավի հոբելյարին: Իսկ ի՞նչ կարող է նվիրել աղքատ ուսանողը, իր սիրող սրտից բացի, սակայն այն այսօր գին չունի: Այսօր ընդունված է թանկարժեք զարդեր, զգեստներ ու ծրարով .....
Ժուժկալության մասին
Մի ծերի մասին ասում էին, թե ցանկացավ թուզ ուտել և առ­ նելով թուզը` կախեց իր աչքերի առաջ և ինքն իրեն ասաց. «Հագե­ ցի՛ր, մոլագա՛ր ու չա՛ր ծեր»: Այսպես վշտացրեց իր անձը և իր մտքից ջնջեց ցանկությունը, ու թեև չկերավ, սակայն ապաշխարում էր, թե ինչու ցանկացավ ուտել:   «Սուրբ հայրերի վարքն ու կենցաղավարությունը» գրքից, Հատոր Ա, Էջմիածին 2016     .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․