Առակներ և պատումներ

Հաճախ մարդիկ իրենց գաղափարներն ուրիշներին հաղորդելու և ավելի պարզ բացատրելու նպատակով առակներով են խոսում:

Առակը փոխաբերական իմաստ ունեցող պատմություն է, որը նպատակ ունի անուղղակի կերպով որևէ ճշմարտություն բացահայտել: Հնում «առակ» բառը նշանակել է նաև խրատ, իմաստություն։

Առակները ստիպում են ունկնդիրներին հետաքրքրվել, մտածել, խոկալ և ինքնուրույն եզրակացություններ անել:

Կայքի «Առակներ» բաժինը ներկայացնում է մարդկանց կյանքի տարբեր դրվագներ ու իրավիճակներ: Այս հոգեկերտիչ բարոյական պատմությունները օգնում են մարդուն բացահայտելու և հասկանալու Աստծո կամքը: Ավետարանական ու եկեղեցու ուսուցումների վրա խարսխված այս առակները, անկասկած, բարոյական անփոխարինելի ներդրում են մարդու հոգևոր աճի մեջ:

Աստվածային սեր, նախախնամություն, արդարություն և ամենակարողություն, աղոթք և պահեցողություն, «ես»-ի և մեղքի հաղթահարման բազում ուղիներ. ահա այս թեմաներն են արծարծված առակներում:

Անուրանալի է առակների ուժը, քանի որ հասարակ ժողովրդի մտքի վրա ավելի մեծ տպավորություն է գործում նյութական ձևի վերածված պատկերը, քան՝ վերացական գաղափարը:

Մարդ արարածը սիրում է սովորել օրինակով. ընդօրինակելը նրա համար ավելի հեշտ է, քան վերացական խրատը։

«Եվ ինչպես, երբ ծառն են տնկում, զգուշանում և պահպանում են, որ ամրանա և պտուղ տա, այդպես էլ պետք է խրատը լսել, մտապահել, որ պտղաբերի» (Սբ. Գրիգոր Տաթևացի):

 

Կազմեց Կարինե Սուգիկյանը

 

Անառակ գեղեցկուհին
Ապաշխարության ձգտող հոգու վիճակը աբբա Հովհաննեսը հետևյալ առակի միջոցով էր ներկայացնում: Մի քաղաքում մի անառակ գեղեցկուհի էր ապրում, ով շատ սիրեկաններ ուներ: Իշխանը նրան առաջարկություն արեց. - Խոստացիր առաքինի կյանքով ապրել և ես համաձայն եմ, որ կինս դառնաս: Նա խոստացավ: Իշխանն ամուսնացավ նրա հետ ու իր տուն տարավ: Նախկին սիրեկաններն, այս մասին իմանալով, այսպես խորհրդակցեցին միմյանց հետ. «Իշխանը նրան կնության է առել ու իր տուն տարել: .....
Կոպեկը
Մի պատանի էր գնում ճանապարհով: Հանկարծ տեսավ գետնին մի կոպեկ է ընկած: «Կոպեկն էլ է փող»,- մտածեց նա ու վերցնելով՝ դրամապանակի մեջ դրեց: Հետո սկսեց մտածել. «Իսկ ի՞նչ կանեի, եթե հազար ռուբլի գտնեի: Հորս և մորս համար նվերներ կգնեի»: Հազիվ էր այդ մասին մտածել, երբ զգաց, որ դրամապանակը ծանրացել է: Նայեց դրա մեջ, իսկ այնտեղ՝ հազար ռուբլի: «Տարօրինակ է,- զարմացավ պատանին,- մի կոպեկ էր, իսկ հիմա հազար ռուբլի դարձավ: Իսկ ի՞նչ կանեի, եթե .....
Ո՞ւմ վստահել
Մի անգամ աշակերտը հարցրեց ծեր վանականին. - Ինչպե՞ս սովորեմ ճանաչել մարդկանց. ում վստահեմ և ումից զգուշանամ: - Նախ կասեմ քեզ, թե ումից է պետք զգուշանալ,- ասաց ծերունին,- Զգուշացիր ամենախոնարհ տեսք ունեցողից: Երբ տեսնես, որ ինչ-որ մեկը խոնարհվում է քո առջև, ողջագուրվում է քեզ հետ և իր բացառիկ համակրանքն է ցույց տալիս քո նկատմամբ՝ նրանից էլ ամենաշատը զգուշացիր: - Ինչպե՞ս թե, Հայր,- զարմացավ աշակերտը,- բացատրիր ինձ: - Որովհետև նա առաջինը քեզ .....
Տնային մաշիկները
Նոր կոշիկները տիրոջ ոտքերը հարեցին: Տուն գալով հանեց դրանք և տնային մաշիկները հագնելով՝ սկսեց ողջ մեղքը դրանց վրա թափել. այդ մաշիկներն են նեղ ու կոշտ, և ընդհանրապես, վաղուց արդեն ժամանակն է դրանք նորերով՝ ավելի փափուկ ու հարմարավետներով, փոխարինել: Իսկ մաշիկները լուռ համբերում էին և նույնիսկ միմյանց չէին գանգատվում անիրավացի վիրավորանքների համար: Չէ՞ որ իրենք տնային էին… Եվ սրանով ամեն բան ասված է:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ .....
Արմավենին ու փուշը
Ճամփեզրին մի արմավենի էր աճում, իսկ դրա տակ՝ փշի մի թուփ: Երբ ճամփորդներ էին անցնում՝ փուշը կառչում էր նրանցից ու քերծում: Մարդիկ բարկանում ու նախատում էին փշին՝ ափսոսալով, որ ոչ ոք չի պոկում այն, որպեսզի չվնասի մարդկանց: Մի օր փուշը գլուխը հպարտությամբ վեր բարձրացրեց ու ամբարտավանորեն ասաց արմավենուն. - Ի՞նչ օգուտ բարձրությունիցդ, եթե ոչ ոք ոչ մի բառ չի ասել քո մասին: Լսո՞ւմ ես, միայն իմ մասին են խոսում: Իմ համբավը մեծ է աշխարհում, իսկ դու .....
Երբ սկսել դաստիարակությունը
Մի անգամ, եգիպտական անապատում ապրող ծերունի ճգնավորի մոտ մի մանկիկի բերեցին, որպեսզի հայրենական հավատի մեջ նրան դաստիարակելու համար օրհնություն ստանան: Եվ հարցրեցին ծերունուն. - Աբբա՛, ասա՛ մեզ, երեխային ինչպե՞ս ճիշտ դաստիարակենք ուղղափառ հավատի մեջ: - Երեխայի տարիքը որքա՞ն է,- հարցրեց ծեր ճգնավորը: - Ութ ամսական,- պատասխանեցին: - Դուք ութ ամսով ուշացել եք,- ասաց աբբան:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի  .....
Հոգետես և սքանչելագործ հայրերի մասին
Ոմն աշխարհական իր որդու հետ գնաց հայր Սիսոյի մոտ` սուրբ Անտոնի լեռը, և ճանապարհին մեռավ նրա որդին, սակայն նա ամե­նևին չխռովվեց, այլ հավատով տարավ ծերի մոտ և որդու մարմնով հանդերձ ընկավ նրա առաջ, որպեսզի օրհնվեն նրանից, և մանկան հայրը, վեր կենալով, թողեց որդուն ծերի ոտքերի մոտ և խուղից դուրս եկավ: Ծերը, կարծելով, թե պաղատանքի մեջ է մանուկը, խոնարհվե­լով նրա վրա` ասաց. «Ե՛լ և դո՛ւրս գնա», քանզի չգիտեր, թե մեռած է: Մանուկը նույն պահին վեր .....
Կողպեքն ու բանալին
Վիճեցին դռան կողպեքն ու բանալին, և դրանցից ոչ մեկը չցանկացավ առաջինը հաշտվել: - Ինչպե՞ս թե,- մտածում էր բանալին,- այս կողպեքն առանց ինձ ուղղակի երկաթի մի կտոր է: Իսկ կողպեքն այլ կարծիքի էր. - Եթե այս բանալին կոտրվի, ապա հեշտությամբ մեկ ուրիշով կփոխարինեն այն: Մարդիկ սպասեցին-սպասեցին և որոշեցին դռան կողպեքը փոխել: Իսկ հին կողպեքն ու բանալին ստուգեցին և ոչինչ չհասկացան, քանի որ երկուսն էլ անվնաս էին ու պետք է, որ աշխատեին: Բայց քանի որ չէին .....
Նոճիները
Մի իմաստուն ծեր վանական իր աշակերտների հետ զբոսնում էր նոճիների պուրակում: Վանականն աշակերտներից մեկին ասաց. - Պոկի՛ր այս նոճին: Ծառը փոքր էր և եղբայրը մի ձեռքով պոկեց այն: Այնուհետև ծերունին մատնացույց արեց մի քիչ ավելի մեծին ու ասաց. - Այս մեկն էլ պոկիր: Եղբայրը երկու ձեռքով ճոճեց ծառն ու արմատախիլ արեց: Կրկին ցույց տվեց ավելի մեծ մի ծառ: Եղբայրը մեծագույն ջանքերով ճոճեց այն, ճգնեց, քրտնեց ու վերջապես դա էլ պոկեց: Հաջորդ ծառը, սակայն, .....
Նկարը
Մի անգամ հանդիպեցին իմաստունն ու աթեիստը: Աթեիստն ասում էր, որ Աստված չկա և ընդհանրապես ծիծաղելի է հավատալ, որ մեզ շրջապատող ողջ աշխարհն ինչ-որ մեկն է ստեղծել: Իմաստունը չառարկեց, միայն ասաց, որ մի քանի օրից կայցելի նրան: Մի քանի օր անց աթեիստի տուն գնաց և որպես նվեր մի գեղեցիկ նկար տարավ: Աթեիստը ցնծության մեջ էր: Նախկինում երբևէ այդքան կատարյալ գեղեցկություն չէր տեսել: - Սա ուղղակի հրաշք է,- բացականչեց նա,- ո՞ւմ վրձնին է պատկանում այս գլուխգործոցը: - .....
Կաթիլը՝ փոքր ծով
Ծովը կատակով իրեն մեծ կաթիլ անվանեց: Կաթիլը լսեց դա ու իրեն լրջորեն փոքր ծով անվանեց: Եվ նույնիսկ վիրավորվեց, երբ մարդիկ կարծեցին, թե դա էլ է կատակ: Բայց իզուր: Որովհետև քանի դեռ մտածում ես, որ քեզանից ինչ-որ բան ես ներկայացնում, ապա դու ոչինչ ես: Եվ հենց հասկանաս, որ ոչինչ ես, ապա ո՞վ գիտե, միգուցե իրականում քեզանից ինչ-որ բան ներկայացնես:   Ռուսերենից թարգմանությունը՝ Էմիլիա Ապիցարյանի  .....
Քարերը
Մի տարեց ու մի երիտասարդ կին վանք գնացին՝ իրենց մեղքերը խոստովանելու: Երիտասարդ կինը շատ չէր մտահոգվում իր մեղքերի համար, քանի որ դրանք մեծ չէր համարում: Իսկ տարեց կինը ողջ ճանապարհը մտահոգ էր: Անցյալում գործած մեղքը մեծ քարի պես ծանրացել էր նրա հոգում: Նրանք ծեր վանականի խուց եկան ու ամեն բան պատմեցին նրան: Նա ուշադրությամբ լսեց նրանցից յուրաքանչյուրին, որից հետո ասաց. - Դե ինչ, գնացեք ու քարեր բերեք դաշտից: Դո՛ւ, ավա՛գ, մեծ քար կբերես: Իսկ .....
Ցանկություններն իրականացնող քարը
Մի պատանի իմացավ, որ աշխարհում մի քար կա, որ ցանկություններն է իրականացնում: Նա շատ կամեցավ գտնել այդ քարն ու սկսեց հարցուփորձ անել մարդկանց, թե որտեղ կարող է այն գտնել: Բայց նրա երկրում ոչ ոք չգիտեր դրա մասին: Պատանին ուրիշ երկրներ ուղևորվեց: Նա մի երկրից մյուսն էր անցնում այնքան ժամանակ, մինչև լսեց մի իմաստունի մասին, ով գիտեր այդ քարի տեղը: Երկար դեգերումներից հետ պատանին գտավ իմաստունին: - Իսկ դու այսինչ երկրից չե՞ս,- հարցրեց իմաստունը: - .....
Կյանքի տարրան
Ուսանողներն արդեն զբաղեցրել էին լսարանն ու դասախոսության սկզբին էին սպասում: Ահա հայտնվեց դասախոսն ու սեղանին մի մեծ, ապակե տարրա դրեց, որ զարմացրեց շատերին: - Այսօր կուզենայի կյանքի մասին խոսել ձեզ հետ: Ի՞նչ կարող եք ասել այս տարրայի մասին: - Դե՜, այն դատարկ է,- ասաց ինչ-որ մեկը: - Միանգամայն ճիշտ է,- հաստատեց դասախոսն, այնուհետև սեղանի դարակից մեծ քարերով լի մի պարկ հանեց ու սկսեց դրանք տարրայի մեջ դասավորել այնքան, մինչև բերանին հասավ,- .....
Խոնարհության մասին
Հայր Հովհաննեսը մեզ պատմեց, թե հայր Անուբը, հայր Պիմենը և նրանց մյուս եղբայրները մի մոր ծնունդ էին և միասին կրոնավոր­ներ դարձան Սկիտեում: Եվ երբ եկան մարզիկները (հավանաբար` մազքութները) և ավերեցին Սկիտեն, նրանք գնացին այն վայրը, որ Տերենութ էր կոչվում, և մնացին այնտեղ մի քանի օր, մինչև որ բնակ­վելու տեղ գտնեն, և ապրում էին կուռքերի տաճարում: Հայր Անուբն ասաց հայր Պիմենին. «Շնո՛րհ արա, ես ու դու և մեր մյուս եղբայր­ները՝ յուրաքանչյուրս .....

Օրհնությամբ ՝ ԱՀԹ Առաջնորդական Փոխանորդ Տ․ Նավասարդ Արքեպիսկոպոս Կճոյանի
Կայքի պատասխանատու՝ Տեր Գրիգոր քահանա Գրիգորյան
Կայքի հովանավոր՝ Անդրանիկ Բաբոյան
Web page developer A. Grigoryan
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի 2014թ․